BOUWSTOFFEN, MILIEU ENBODEMDE MOEILIJKE WEG NAAR INTEGRATIE VANBELEIDSTERREINENMilieu en bouw horen bij elkaar. Enerzijds brengt de in te lopen achterstand inmilieubescherming een enortne bouwopgave met zich mee in de vorm van allerleibeschermende voorzieningen. Anderzijds is de bouw de grootste verbruiker vanprimaire grondstoffen.Het gaat er nu om het proces van grondstoffenverbruik zodanig te heheersen dat erminimale aanspraak wordt gemaakt op natuurlijke, primaire grondstoffen en eenmaximaal gebruik van reststoffen uit de houwen industrie. Dat laatste dan weerzonder risico's van verontreiniging van hodem en oppervlaktewater. Kortom:integraal ketenheheer. De huidige bouwpraktijk is daar nog niet op ingericht. Hetbenodigde instrumentarium ervoor is volop in ontwikkeling.nuttigetoepassing-dat ertoe leiden dat de bouwketen voorhet grootste deel zichzelf voorziet vangrondstoffen (door hergebruik) en derest betrekt uit de voorraad industri?lereststoffen.De deelnemers hebben inworkshops deproblematiek tegen het licht gehoudenen na een ge?nspireerde discussie eenslotverklaring opgesteld.Beheerst beherenDe beleidsmakers beschouwen debouwcyclus als een goed concept voorhet sluiten en verbeteren van de grond-stofketen in de bouw op lange termijn.Dit model moet wel worden verf~nd,zodat het past in de praktijk van hetbouwproces en aansluit bij anderekringlopen. Een taak voor bouwbe-drijfslevenenoverheid gezamenlijk.Ditstreven naar een gesloten grondstofke-ten moetworden gekenmerkt door 'be-heerst beheren'.BouwcyclusZowel het milieu als de bouw hebbenbaat bij een duurzame ontwikkeling.Dr.ir.L.Meijers, programmaleider Inte-gratie Bouwstoffenbeleid bij het minis-terie van VROM, pleitte voor een we-derzijdse versmelting van milieu- enbouwbeheer. Bouwen aan de toekomstbetekent het geleidelijk, maar systema~tisch overschakelen van de bouwkolomnaar de bouwcyclus. Uiteindelijk moet17 ll1ei 1990, ZestienhovenBulkgrondstoffenOp 17 mei jl. kwamen op uitnodigingvan de directeur-generaal Milieubeheeren de directeur Co?rdinatie Bouwbe-leidvanVROM ongeveer 50 beleidsma~kers uit de bouw bijeen om te pratenover de toekomstige voorziening vangrondstoffen. De bijeenkomst werd ge-houden nabij hetRotterdamsevliegveldZestienhoven.De problemen zijn bekend: de dreigen-de schaarste aan primaire grondstoffenzoals grind door veranderende milieu-opvattingen in de maatschappij die dewinning van de grondstoffen in de wegstaan.Maar er komt meer aandacht voor zgn.secundaire grondstoffen. Zo wordt inhet Nationaal Milieu Beleidsplan voorhet jaar 2000 een verdubbeling nage-streefd van het hergebruik van bouw~en sloopafval. Op het gebruik vangrondstoffen inde bouwis eveneensvan .-~~-------~------,invloeddeaanscherpingvanhetmilieu-beleid waar het de verwerking betreftvan industri?le reststoffen. Overde con- t---------~-----~...,sequenties van een en ander bleek inZestienhoven veel te zeggen.De noodzaak tot het wijzigen? van het grondstoffenbeleid inde bouw hoeft nauwelijks nogte worden uitgelegd. De kunst is nu hetjuisteinstrumentariumdaarvoor te ont-wikkelen. Als de te nemen maatregelente ver afstaan van de huidige bouwprak-tijk is de kans op succes bij voorbaat alminimaal te noemen. Het bewustzijndat er wat moet gebeuren is evenwel vrijalgemeen doorgedrongen. Er tekentzich een duidelijk draagvlak afvoor hetverbeteren van het grondstoffenbeleid.Zo kon het gebeuren dat de verschillen-de koepelorganisatiesvan ontwerpende,adviserende, uitvoerende en toeleve-rende partijen in de bouw zich hebbenverenigd in het 'Milieuberaad voor debouw'. Naast vertegenwoordigers uithet bouwbedrijfsleven hebben hierinook zitting vertegenwoordigers van debouwministeries VROM, EZ en V&WOp diverse fronten bij zowel overheidals bedrijfslevenworden initiatievenge-nomen, die elkaar echter niet altijd ver-sterken.Erzijnverschillende beleidster-reineninhetspel, metsoms tegengestel-de belangen. Uiteindelijkzal het tot eenintegratie moeten komen; vooralsnogeen lastige weg. Het is nog niet te over-zien waar we op den duur op uit zullenkomen.In dit artikel wordt verslag gedaan vantwee activiteitenopditvlak, die zichon-langs voordeden. Als eerste een bijeen-komst van beleidsmakers in de bouw,ge?nitieerddoorde overheid;ten tweedede presentatie van een rapport met eenpraktischebasis voorhetop stapel staan-de Bouwstoffenbesluit.38 Cement 1990 nr. 9De rol van de overheid daarin kan zijnhet voeren van een marktconform-sti-muleringsbeleid en het volledig opne-men van het milieu-aspect bij hetverle-nenvan opdrachten. Aan de andere kantkan de bouw het m?rktmechanisme la-ten werken ten gunste van het gebruikvan secundaire grondstoffen en indus-tri?le reststoffen. Daarbij moetaandachtworden besteed aan twee aspecten: decontinu?teit van de bouw moet gewaar-borgd zijn en het binnenlands beleidmoet gelijke tred houden met de ont-wikkelingen. hieromtrent in Europa.De slotverklaringvan 'Zestienhoven'zalworden aangeboden aan de leden vanhet Milieuberaad voor de Bouw. Verderzullen de uitkomsten worden verwerktin het programma IntegratieBouwstof-fenbeleid van het Directoraat-GeneraalMilieubeheer.10juli 1990, GoudaBouwstotrenbesluit voor de prak-tijkOp 10juli 1990 is de nota 'Bouwstoffen-besluit voor de praktijk' gepresenteerd.De nota is opgesteld door vertegen-woordigers van de Betonvereniging,CUR, CROW en ECN.De nota is een reactie op het vooront-werp Bouwstoffenbesluit dat in april1989is gepubliceerdvooreenuitgebrei-de ktitiekperiode. Met het Bouwstof-fenbesluit beoogt de overheid grenzente stellen aan de invloed van bouwstof-fen op de kwaliteit van bodem engrondwater. Dooruitlogingvanschade-lijke stoffen kunnen bouwstoffen eennegatieve invloed hebben. In het (con-cept)voorontwerpis eensystematiekge-presenteerd voor de classificatie en be-oordeling van bouwstoffen die geen re-kening houdt met de huidige bouw-pr?ktijk. De voorgestelde maatregelenlijkt de toepassingvan secundaire mate-rialen (reststoffen) uitermate te bemoei-lijken en ook de toepassing van thansgangbare bouwstoffen op een onprakti-sche wijze aan procedures te onderwer-pen.De gevraagde kritiek is dan ook in zeerruime mate binnengekomen. Als deoverheid in dit spoor zou willen verdergaan, is te verwachten dat het een sle-pende kwestie zal worden. Voor de rela-tie bouw-milieu zou dat een slechtezaak zijn.De nota 'Bouwstoffenbesluit voor depraktijk' is voor ge?nteresseerden opaanvraag verkrijgbaar bij de CUR inGouda, te11820 - 39600Cement 1990 nr. 9Synthese tussen bouwen milieuVanuit de gedachte dat een eenvoudigersynthese tussen bodembescherming enbouwstoffen haalbaar moet zijn, is eenad-hoc commissie samengesteld vanvertegenwoordigers uit de eerder ge-noemde instellingen.Deze commissie heeft gekozenvoor eensysteem waarbij voor de meerderheid(80%) van het bouwstoffengebruik eenbasisregelgeving geldt, waarvoor geennader onderzoek nodigis. Op grond vanhet uitlooggedrag zijn de bouwstoffeningedeeld in klassen. In een matrix isaangegeven welke klassen onder welkeciviel-technische randvoorwaarden vrijmogen worden toegepast (zie kader).Voor een minderheid (20%) van debouwstoftoepassingen is onvoldoendekennis aanwezig ofis het uitlooggedragzodanig dat er op termijn risico zoukunnen bestaan voor verontreiniging1',2,3plJ1s?vi-:vlieq?B-vlieqas1 4- 21':'1u$gipsvan het milieu. Voor deze categorie zijnaanvullende maatregelen voorgesteld.De opstellers van de nota hopen hier-mee eenbasis te hebben aangereiktvooreen spoedig te realiseren bouwstoffen-convenant, waarin bodem, grondstof-fen en milieu evenwichtig zijn samen-gebracht.J.H.K?hneP.L.Spits39