_. -~--'.'--_~~~__'.~----__,.JRuim tweehonderd mannen en zes vrouwen kwamen op 17 maartnaarhet Land van OoitinDrunen. Niet om zich in dit kinderparadijs te vermaken, maar ter lering van de laatste ont-wikkelingenin de betontechnologie. DeStudievereniging voor Betontechnologie (Stu-tech) had deze ambiance uitgezocht voor haar derde studiedag. De toekomst van het be-ton stond centraal. Veel min of meer bekende ontwikkelingen en het zelfverdichtend be-ton lijkt dichterbij dan ooit.BETONTECHNOLOGIE INHETVOLGENDEMILLENIUMDerde studiedag van StutechHet zelfverdichtend beton lijkt dichterbij dan ooit. Wordt mechanische verdichting ooit over-bodig?Hoe zal beton zich in de toekomst ontwikke-len? ditwas de centrale vraag op deze derdestudiedag.Een aardige vraag zo aan de voor-avond van het derde millenium, want er isnogal wat gaande in 'Betonland'. Neem deEuropese eenwording, die ook op hetgebiedvan beton zal leiden tot Europese regelge-ving.1,2,3Ing. C. Souwerbren, voorzitter van de Voor-schriften Commissie Beton (VC 12) gaf eenoverzicht van de stand van zaken. Voor on-der meer Nederland en de Scandinavischelanden betekenen sommige voorstellen eenenorme stap terug. Souwerbren: 'Om politie-ke redenen is beton ingedeeld in catego-rie?n. Categorie 1 beton voor simpel 1,2,3beton en categorie 2 voor normaal beton.Vooral Frankrijk en Duitsland, maar ook deEuropese organsiatie van aannemers zijnsupporters van dit 'vooroorlogse receptbe-ton. In categorie 1 is nauwelijks kwaliteits-controle voorgeschreven. En daarom is VC12 van mening dat dit beton in ons land metzijn moderne prestatie-eisen niet thuis-hoort.' Scandinavi? en Nederland zullen zichverzetten tegen deze stap terug en des-noods zullen we daarvoor volgens Souwer-bren gebruik maken van ons vetorecht.MilieuNiet alleen Europa heeft invloed op de sa-menstelling van ons beton. Het milieu heeftdat ook. Het streven om het energieverbruikte reduceren, emissies te beperken, de af-valberg te verkleinen en het landschap min-deraante tasten, heeftsteeds meerinvloedop de samenstelling van beton. Afvalstoffenen reststoffen worden meer en meer ge-bruikt als grondstoffen voor cement ofals al-ternatieve toeslagmaterialen.De voorzitter van Stutech, drs. U.G. Dekker,signaleert wel een zeker dualisme bij hettoepassen van reststoffen. We moeten im-mers aantonen dat het produceren en hetgebruik ervan geen bedreiging vormt voor deomgeving. Dat beton nauwelijks uitloogt, isalgemeen bekend. Dat dit ook geldtvoor be-ton waarin reststoffen zijn verwerkt, bleeknog eens uit de lezing van dr W. van Loo vanENCI. Hij gaf enkele voorbeelden van onder-zoek waarbij gebleken is dat beton nauwe-lijks uitloogt. Van Loo: 'Op de vraag: 'Beton,komt er ooit wat uit? , luidt het antwoord: 'Ja,maar zo weinig dat we het meestal zelfs nietkunnen meten, en als datwel hetgeval is, lig-gen de hoeveelheden ver onder de gesteldegrenswaarden.'Meten en weten?We willen ook steeds meer meten aan be-ton. Maar is 'meten ook weten'? Daaroverging de lezing van dr. ir. G.J.L van derWegenvan Intron. HU hield z'n toehoorders voor datmeten pas tot weten leidt als de geselec-teerde eigenschappen en de toegepaste be-proevingsmethoden zorgvuldig zijnafge-stemd op het doel van de meting. Dr. ir. B.T.J.Stoop van TNO Bouw, belichtte de techniekvan het impulsradaronderzoek en corrosie-snelheidsmetingen, twee nieuwe niet-des-tructieve onderzoeksmethoden. Uit de reac"ties van de aanwezigen bleek dat je dezemethoden niet zo maar kunt toepassen. Jemoet wel ervaring hebben en inzicht in watvoor effect bijvoorbeeld het vochtgehaltevan hetbetonoppervlak heeft op de waarne-mingen.ModellenHoewel Europa een stap terug lijkt te doennaar het simpele 1,2,3 beton, staat de ant"wikkelingvan nieuwe betonsoorten niet stil.Hogesterktebeton, hogeduurzaamheidsbe-ton,self leveling concrete, beton metreststoffen of minder schaarse grondstof-fen, schuimbeton, vezelversterkt beton ennoem verder maar op. Wat misschien nogwel belangrijker is dat er de laatste tien ?50 CEMENT1998/5De betoncentrales zullen dus ooit verande-ren en er zalooiteenduidige Europese regel-geving zijn. Het grijze gebied van het jongebeton zal ooit worden ingekleurd en zelfver-dichtend beton is dichterbij dan ooit. Maarzullen erook ooit meervrouwen doordringentot dit interessante vakgebied?ten kunnen dan het mengen van zand,grind,cementen water. Uit de lezing van ir. M. A.Adriaans van Mebin bleek dat er voldoendemogelijkheden zijn om het mengproces tebeheersen en dat het productieproces vanbetonspecie verder kan worden vervol-maakt met nieuwe besturingstechniekenals in-line consistentiemetingen, vochtme-tingen met microgolftechnieken en metingvan de korrelgradering met videotechnie-ken.twintig jaar ook enorme vorderingen zijn ge-maakt in heUundamenteel betontechnolo-gisch onderzoek. Dankzij de zwaardere com-puters is het tegenwoordig mogelijk met nu-merieke modellen te rekenen aan complexezaken als verhardingsprocessen in jong be-ton. Maar dit onderzoek zal volgens dr. ir. Kvan Breugel van de TU Delft pas succesvolzijn als de modellen dienstbaar zijn aan depraktijk. Dat Van Breugel dit principe zelf inpraktijkbrengt, is wel gebleken uit de artike-lenserie 'Het grijze gebied van hetjonge Be-ton', die met zijn medewerking in 1995 en1996 in Cement verscheen.ZelfverdichtendJapanners hebben de naam alles te imite-ren. Maar op het gebied van zelfverdichtendbeton kijken wij nu de kunst afvan de Japan-ners. In Japan is een methode ontwikkeldom zeer goed verwerkbare mengsels te ma-ken, waarbij geen mechanische verdichtingnodigis. Aan de TU Delft is nagegaan of metNederlandse materialen en mengappara-tuur fabricage van zelfverdichtend betonmogelijk is. Volgens prof. dr. ir. J. C. Walravenzijn de resultaten veelbelovend. Omdathoogvloeibare species niet verdicht hoevente worden, leidttoepassing ervan tot minderenergieverbruik, mindergeluidhinderen eenminder zware belasting van mensen en pro-ductiemiddelen. Verheugend is dat binnenCUR een programma advies commissie zalworden benoemd om het onderwerp 'hoog~vloeibaar' beton voor de komende jaren teco?rdineren. Hierin zullen zowel marktpar-tijen als de wetenschappelijke wereld hunsteentje bijdragen.OoitAI deze ontwikkelingen houden in dat de be-toncentrale van de toekomst meer zal moe- Jacqueline van Rijn?In 's-Hertogenbosch wordt op dit momenthard gebouwd aan de School van de Toekomst.De school gaat op innovatieve wijze opleidingen, trainingen, onderwijsmedia en interac-tief lesmateriaal ontwikkelen. Bij deze vernieuwingen past ook beton van de toekomst.Op 24 maartopendemevrouw Schram, wethoudervan Onderwijs in de gemeente 's-Herto-genbosch een kubel met granulaatbeton, voor de bouw van een unieke granulaatbeton-wand in deze school.BETON VAN DE TOEKOMST VOOR SCHOOL VAN DE TOEKOMSTDe wethouder van onderwijs opent een kubel metgranulaatbeton voor de school van de Toe-komst in 's-HertogenboschCEMENT1998/5De school van de Toekomst ziet het als eenuitdaging de toekomstige noodzaak tot 'lifelong learning' mogelijk te maken. Vanuithetfuturistische gebouw zullen cursussen opmaat worden aangeboden. De cursistenkunnen daarvoor naar de school toekomen,maar dat hoeft niet per se. Ze kunnen ookthuis of op hun werk via hun computer con~tact leggen met de school.Om de School van de grond te krijgen, heb-ben de initiatiefnemers contactgezochtmetbedrijven die netals de school innovatief be-zig zijn. Als grootste betonmortelleverancierin Nederland participeert Mebin in dit pro-ject. En het was Mebin-granulaatbetonwaarmee op 24 maart een wand gestortwerd. In dit betonmorteltype is al het grindvervangen door menggranulaat. Het gaatom B 25 beton in milieuklasse 2. De wandzal voor een deel gebouchardeerd worden,zodat de structuur van het menggranulaatvoor altijd zichtbaar zal zijn. De school is opweg naar de toekomst, en de materialenook! In Cement binnenkort meer over dezeunieke school. ?51