BETONMARKT 1993STAALKAART VAN DEBETONTECHNIEKDONDERDAG 18 NOVEMBER,JAARBEURSCONGRESCENTRUM, UTRECHTOp de derde donderdag in november is Utrecht het onbetwiste centrurn van debetonwereld.De Betondag biedt rnet het congres en de beurs de bezoekers volopgelegenheid bij te praten over het vak, de rnarkt en de techniek. Op de Betonmarktzullen dit jaar rneer dan 140 bedrijven en instellingen hun produkten en dienstenpresenteren. In dit artikel wordt een overzicht verschaft van het grote en kleinenieuws dat wordt geboden.Het aantal stands op de Beton-markt is zo groot dat, behalvede expositiezaal naast de grotecongreszaal, sinds enkele jaren ook debovenzaal wordt gebruikt. Maar kenne-lijk heeft nog niet iedereen de weg daar-heen gevonden. Het nieuwsaanbod isdaar niet minder, dus vergeet de boven-zaal niet!De redactie vroeg ook dit jaar de expo-santen van tevoren informatie te geven"over hun presentaties.Opvallend veel inzendingen houdenverband met de uitvoering van intra-structuurprojecten. Gezien de verwach-tingen voor de diverse marktsectoren isdat wel verklaarbaar. Hetzal niet toevallig zijn dat ook een belangrijk deel vanhet congresprogrammaisgewijd aan in-vesteren in de infrastructuur.Uit hetvele ingezonden materiaal isgaand overzicht samengesteld. Wellichtis het behulpzaam bij het stellen vanprioriteiten bij het bezoeken van stands.Voor de overzichtelijkheid zijn de expo-ingedeeld in devolgende catego-neen:- bouwbedrijven;- automatisering en procestechniekvoor de betonindustrie;- automatisering voor ontwerpbureaus;- bekistingen en bekistingsaccessoires;- bevestigingstechniek;- betonreparatietechnieken endukten;- gereedschappen en machines;- grondstoffen, mortels, hulpstoffen;onderzoek, kwaliteitsverklaringen;- prefab beton;- wapening, vezels.oZINOAT1GGfl-OVEN KONINGSPE(lCO[EKIA(KONINGROTONDENBCOEsi lOG'S'GEMERT TERIOH GRAPHVDBH VUEGGASUHIESClA\'N'ROH I!OUOTFUGRO V1NTEC11BFBN BHONSONHAITSMA INI I IOfHU'NO(EHENTBDUW VNCIBETON?? HOCO HEBEST HEBlNOUDEN-AlLENECHO32 Cement 1993 nr. 11primer_ _ _ kitp-u, rugvntLtngAutomatisering inbetonelementenprodukrieGrimbergen, Alphen a/d Rijn,heeft eeninternationale reputatie op het gebiedvanfabrieksinrichtingen voor de beton-mortelindustrie. In de stand op de Be-tonmarkt zullen video's worden ge-toond van projecten die Grimbergenheeft gerealiseerd. Trefwoorden zijnflexibele automatisering, arbeidsom-standigheden en kostenbeheersing.2Aanleg van eell. vloeistofdichtebedrijfsverharding bij eenautosloperij in Oirschotschillendedeelprocessenin ??n systeem.Bakker zal op de Betondag voorbeeldenvan zulke turn-key projecten tonen.Technisch InformatiesyseeemOnderde naam 'Visionael-CAD/CAM'software brengt Logisterion Automati-sering een standaard-legplan-applicatieten behoevevan het tekenen, uittrekkenen berekenen van prefab betonnenplaatelementen.Enkele kenmerken van het systeemzijn:- geschikt voor alle bouwvormen (ookrond);- te integreren met technische reken-software op het gebied van sterkte- enwapeningsberekening alsmede metlogistieke informatiesystemen;- complete stuklijstinformatie;gebruikmakingvaninformatie uit an-dere CAD-systemen.De specifieke toepassingen liggen ophet gebied van prefab betonelementenzoalsvloeren, gevelsen daken.3Vloeistofdichte afwerking vangezaagde krimpvoegenSysteemintegratieBakker Sliedrecht Electro Industrie,Sliedrecht, heeft zich de laatste jarentoegelegd op automatisering voor debetonindustrie. De nadruk wordt ge-legd op de totale integratie van de ver-Automatisering enprocestechniek voorde betonindustrieUitvoering van een strokenpad ineen ruilverkaveling bij Ruurlo,1992, lengte 3'IGIndeling bovenzaalIndeling expositiezaal(links)P.E.Roos bouwt aan het milieuAannemingsbedrijff'EfloosBV;Bladel,is actief in de grond-, weg- en water-bouwin NederlandenBelgi?.De activi-teiten zijn grotendeels geconcentreerdop de betonwegenbouw. Tijdens deBe-tondag wordt aandacht gevraagd voortwee toepassingen die vanuit de milieu-actueel zijn: het twee-strokenpaden vloeistofdichte bedrijfsverhardin-gen.Twee strokenpaden worden toegepastvoor lokale landbouwwegen en bestaanuit tweerijstroken met eenbreedte van 1meter. In recent uitgevoerde ruilverka-velingsprojecten (foto 1) is om ecologi-scheredenenvoor betonnenstroken ge-kozen boven asfaltwegen.Voor de aanleg van vloeistofdichte be-drijfsverhardingen (milieuvloeren)heeft Roos een eigen concept ontwik-keld. De aanleg geschiedt met wegen-bouwmachines. De gezaagdevoegenworden nadien overeen beperk-te diepte verder ingezaagd, zodat eenbredere voeg ontstaat die met een rug- _ _ _ _en voegvulling waterdicht kan wordenafgewerkt (foto 2,fig.3).Hetconcept vol-doet aan de beoordelingsrichtlijnenvoor de komende certificatieregelingvoor vloeistofdichte,in het werk gestor-te verhardingen.BouwbedrijvenIntegrale automatisering voorbetonmortelcentralesJonker Electrotechnische Bedrijfs-automatisering, Eibergen, speelt al heelwat jaren een vooraanstaande rol in hetontwerp en de installatie van completeautomatiseringssystemen voor beton-mortelcentrales. De belangrijkste on-derdelen zijn:- Dynavision, het weeg- en doseersys-teem;- Labcontrol, het betontechnologischeprogramma;- Plan, het truckplanning- en registra-tiesysteem.Op al deze onderdelen zijn verbeterin-gen uitgevoerd.InDynavision is een au-tomatische vochtmeting toeslag-materialen ge?ntegreerd, terwijl Lab-control geschikt is gemaakt voor hetwerken met deEN 206, deEuropese be-tonnorm die binnenkort van krachtwordt. Voor de kwaliteitsbewaking iseen statistiekprogramma aan Labcon-trol toegevoegd.Cement 1993nr. 11 33Automatisering voorontwerpbureausVeel nieuws bij SCIASClA W +B Software, Oosrerbeek, on-derdeel van de internationalegroep, heeft heel wat nieuws te melden.E?n van de vernieuwingen is de uitbrei-ding van het succesvolle programmaLigger-Beton met een voorspannings-module. De toepassing is gebruiks-vriendelijk in te voeren. Voor een voor-gespannen ligger kan men een aantalvoorspangroepen opgeven met een aan-tal voorgedefinieerde eenheids- envormtypen. Met een vormtype is hetverloop (willekeurig) vast te stellen doormiddel van zogenaamde knikpunten.Per voorspangroep kan vervolgens hetaantal van een bepaalde eenheid opge-geven worden, alsook de aanvangsspan-ning, vormtype en eventueel kan ont-hechting worden aangebracht. Tussenbouw- en gebruiksfase kan onderscheidin aanvangstijdstip, relatieve vochtig-heid en betonkwaliteit wordenmaakt. Het programma berekent ver-volgens automatisch per fase de kruip-co?ffici?nt en de krimpverkorting.Voorspanverliezen en doorbuiging (ofopbuiging)wordenper faseberekendenopgeslagen. Er is een mogelijkheid omeen profielenbibliotheek aan te leggenmet alle gerelateerde gegevens, wat on- .der meervoor de prefab industrie nuttigkan zijn. Hetzelfde geldt voor het ge-bruik van een strengenbibliotheekwaarin eenheidstypen met bijbehorendspannings-vervormings diagram wor-den opgeslagen.Een ander nieuwproduktvan SClA isdebelastingen- en combinatiegenerator,die het tijdrovende reken- en zoekwerkverricht dat de TGB 1990met zich meeheeft gebracht. De generator is volledigge?ntegreerd in de nieuwe interface vande statica software. In eerste instantie isde generator toepasbaar voor de 2Draamwerk programmatuur.Nadat de geometrie bekend is gemaaktaan het programma, kan een gebouwa-nalyse worden uitgevoerd. Hierbijwordt per staaf de functie ervan in hetbouwwerk bepaald (dak, gevel, kolom,vloer, schoor e.d.).Voor de combinaties,waarbij de gebruiksbelasting (vloeren)een rol speelt, kunnen de verschillendebouwlagen en de daarin aanwezige vel-den gedetecteerd worden. Zijn de ge-bouwdelen geanalyseerd, bijvoorbeeldalsdak-, gevel-ofvloerdelen, dankan delastengenerator worden ingezet. In kor-te tijd is elk element voorzien van zijnbelasting, met belastingfactor en mo-mentanewaarde. Ookkunnendevorm-34factoren van wind en sneeuw wordenbepaald. Over de omtrek Van eenbouw verschijnen per onderdeel dewaarden van deze factoren, waaruit danweer automatische belastingsbe-rekeningen volgen. Extra belastingenzoals ktaanbaanbelastingen kunnenmet elke andere belasting worden ge-combineerd. De belastinggeneratorzorgt voor de generatie van al dehorende (basis-)combinaties conformdeTGB 1990.Tot slot wordt melding gemaakt van dekomst van X-CONCRETE, een 3D-modelleerpakket voor betonvormen,met ofzonder wapening. De ontwikke-ling van dit pakket is mogelijk gemaaktdoor de samenwerking van SClA methet Finse softwarebedrijf TEKLA. Ditbedrijf had al een 3D-modeller gereedvoor staalconstructies. Op basis van diekennis is thans X-CONCRETE in ont-wikkeling. Met dit programma kunnenbetonconstructies volledig driedimen-sionaal worden ingevoerd (modelleren),al dan niet met wapening. Bovendienkan het pakket automatisch meer (ge-zichts-)punten Vande constructie tonenin verschillende windows op hetscherm. Het pakket gaat uit van hetplaatsen van elementen die in zoge-naamde knopen met elkaar verbondenworden. Elementen zoals balken, ko-lommen, vloeren, trappen enringen kunnen met macro's van een ho-ge mate van intelligentie worden voor-zien en in het 3D model geplaatst wor-den. Ook de aansluitingen tussen deverschillende elementen kunnen metmacro's ontworpen worden. Dit geldtvoor zowel de betonvormen als de wa-peningsoplossingen. Het voordeel hier-van is dat wijzigingenop een eenvoudi-geen snelle manier gerealiseerd kunnenworden.Alle ingevoerde constructie-gegevensworden volledig driedimensionaal op-geslagen in een database. Deze databasevormt de kern waarvan overige applica-ties gebruik kunnen maken. Zo zullenbijvoorbeeld rekenprogramma's infor-matie over de geometrie en calculatie-programma's informatie over hoeveel-heden uit deze database halen. Een be-langrijk voordeel hiervan isdat de consis-tentie van de gegevens gewaarborgd is.Kortom, het aangekondigde X-CON-CRETE wekt hoge verwachtingen.MicroStation versie 5.0IntergraphBenelux, Hoofddorp, maak-te onlangs de nieuwe release bekend vanMicroStation, versie 5.0. Op de Beton-markt zal worden gedemonstreerd watdat kan betekenen voor CAD-gebrui-kers.MicroStation is de grafische kern vanIntergraph voor CAD/CAM/CAB. Watbetreft CAD software voor pc's is Mi-croStation wereldwijd nummer 2.Overde nieuwe versie verklaart Intergraph:'De verbeteringen in MicroStation gaanveel verder dan het toevoegen van nieu-we opties en mogelijkheden. Met Versie5.0isde gebruiker niet meer afhankelijkvan de werkmethode van de software,maar heeft hij de vrijheid zijn eigenwerkmethode toe te passen. Op dezewijze wordt de gebruiker in staat gesteldde mogelijkheden zo optimaal mogelijkte benutten.'Software voor het ontwerpen vaneengezinswoningenDoor CDR-onderzoekcommissie C90'Betonwanden in de woningbouw' iseen computerprogramma ontwikkeldvoor het ontwerpen van betonnendraagstructuren voor de woningbouw.Met dit programma is de ontwerper,constructeur of architect in staat allegangbare constructies van eengezins-woningen door te rekenen.Er kan geko-zen worden uit drie stabiliteitssystemen,te weten het ongeschoorde raamwerk,het geschoorde raamwerk met stabili-teirswandenen het raamwerk met stijveknopen. Voor de woningscheidendewand kan gekozen worden uit de mas-sieve of 'ankerloze' spouwwand, opge-bouwd uit ter plaatse gestort beton, pre-fab beton of betonnen blokken!ele-menten.Het programma voldoet niet alleen aande constructieve eisen van NEN 6702(TGB 1990 'Belastingen en vervormin-gen') en de NEN 6720 (VEC 1990),maarook aan de eisen van het Bouwbesluitmet betrekking tot akoestische en ther-mische isolatie. Het programma draaitop een PC onder MS-Windows, De eer-ste operationele release van het pro-gramma is op de Betondag 1993 be-schikbaar op diskette inclusiefhandlei-ding. In de CDR-stand kunnen ge?nte-resseerde bezoekers tegen inleveringvan hun visitekaartje gratis een exem-plaar in ontvangst nemen. Voor meerinformatie zie de rubriek 'Berichten uitde betonwereld' onder CUR.Cement 1993 nr. 11- AllikaArt.Nr. 8015 - Lst7 Abstandschl'8ube. Lochscheibeund Muller5131 -M - L6 De chemische SaV vanB+B Tee zijn geschikttoepassing in de trekzone van betonZulassung daarvoor afgegeven. De do-cumentatie l?gt voor belangstellendengereed. Het rapport geeft praktischeaanwijzingen voor ontwerpers.8010-lat5 Onderdelen van het nieuwe gevelplaatanker (systeem 8000) van DEHA,3-dimensionaalChemische ankers goedgekeurdvoor de trekzone van betonB+B Tee, Boor- en Bevestig?ngstech-mek uit Dordrecht, presenteert metenige trots dat haar chemische ankersSaV zijn goedgekeurd voormontage in de trekzone van beton en ingescheurd beton (fig. 6). Het Institut f?rBautechnik in Berlijn heeft op grondvan uitgebreide proefnemingen eenBevestigingstechniekGevelplaatanker van DEHAverbeterdDEHA-verankeringssystemen, in Ne-derland vertegenwoordigd door Inge-nieursbureau Cornelis uit Arnhem,omvattalr?jke ankers voor ter plaatsegestort en prefab beton. Dankzij materi-aal- en produktieverbeteringen is.er elkjaarwel een te melden. Ditjaaris dat het DEHA-gevelplaatanker, sys-teem 8000, als opvolger van systeem7000. De onderdelen die in het prefabelement moeten worden ingestort zijnanders gevormd, zodat de inbouw vlot-ter kan verlopen. Ook de combinatie-mogelijkheden met de onderdelen dieaan de achterliggende draagconstructieworden bevestigd zijn uitgebreid (fig. 5).4 kunststof'kopschotten,hier toegepast in de produktie vanbreedplaatvloerenZemdrain bekistingsbekledingGadon, Wadd?nxveen, is de nieuwenaam voor Outinord. Voor de bekis-tingsactivite?ten blijft echter de naamOutinord gehandhaafd. In het aanbodvan Gadon is al en?ge tijd Zemdrain op-genomen, een sterk absorberend kunst-stoffilterdoek dat op bekistingen wordtgespannen. De laag Zemdrain voert hetwater en de lucht afdie tijdens het ver-dichten uit de betonspecie treden.Daar-door ontstaat een dichter en gaver be-tonoppervlak met minder pori?n, eengrotere sterkte en een betere weerstandtegen carbonatatie. Zemdrain is in Ne-derland nog niet echt doorgebroken.Tochheefthetwel de e?genschappen omeen topprodukt in de betonrechniek teworden. Doortoepassing van Zemdrainworden de duurzaamheidse?genschap-pen van het betonoppervlak verbeterd.Inenkele grotewaterbouwkundige toe-pass?ngen in Duitsland is de grotere be-standheid tegen erosie van het opper-vlak duidelijk aangetoond.Solidur kunststofkopschottenAard?ng BV, Nunspeet, gen?et bekend-heid alsfabrikantvan stalenbekistingen;spanbanken en kanteltafels. Op deronmarkt wordt een nieuw produkt ge-presenteerd: Solidur kopschotten. Ditzijn kunststof kopschotten, met namevoor de prefab vloerenproduktie. Dekopschotten zijn gemaakt van ge?xtru-deerde stroken polyethyleen. Inkepin-gen in deze stroken de plaats vanwapeningsstaven (foto 4). De uitstekendestaafe?nden worden na entkistenzaagd. Dankzij de lange levensduur ende flexibele ?nbouwmogelijkhedenwordt van Solidur kopschotten een ver-laging van de produktiekosten ver-wacht.Bekistingen enbekistingsaccessoiresCement 1993 nr. 11 35serveringsmiddelen. Een nieuw pro-dukt van Remmers is Puncosil, voor hetbeschermen van beton tegen chloride-indringing. Met Funcosil wordt het op-pervlak gehydrofobeerd. Daardoorwordt de capillaire opzuiging van Water(en daarmee van chloride-indringing)drastisch gereduceerd. Er ligt een uit-voerig rapport van het Laboratoire desMateriaux de Construction van de TUte Lausanne ter inzage. In een vergelij-kend onderzoekishet effectop de vorst-bestandheid en chloride-indringingge-kwantificeerd.Zeelandbrug gerenoveerdBolidt heeft een belangrijk aandeel ge-had in de renovatie Vande Zeelandbrug.Het in kunststof coatings gespecia-liseerde bedrijfleverde alle beton repa-ratieprodukten voor deze omvangrijkeklus. In totaal ging hetom 20.000 m2be-tonoppervlakte. Bolidt zal aan de handvan ditprojectde eigenschappenen toe-passingsmogelijkheden van haar pro-dukten toelichten.AnkerM?rtel7 Schematische voorstelling van hetM-I-Tankerzorgniveau kunnen aanvullende op-drachten uitvoeren.In de VER-stand zal het werkboek terinzage liggen.Conservering tegen chloride-indringingRemmers Bouwchemie uit Hoogeveenprofileert zich graag als leverancier vanmilieuvriendelijke reparatie- en con-Van Gemert uit Wanroy heeft een 13 m 3 betonmixer op semi-trailer in hetleveringsprogramma. Voordeel: het economisch benutten van een combinatie.Posroe introduceert RenderoeRP25Fosroc is een wereldwijd actiefconcernop het gebied van betonreparatie en-beschermingsmiddelen. De Neder-landse vestiging in Velsen komt op deBetondag met een primeur: RenderoeRP25,een nieuwe cementgebonden re-paratiemortel. Kenmerkend is het ge-bruik van een krimpcompenserendmiddel, waardoor reparaties in elkelaagdikte kunnen worden uitgevoerdzonder risico van scheurvorming ofonthechting door krimp. De documen-tatie zal pas op de Betondag beschikbaarzijn, zodat op voorhand nog geen detailsgegeven kunnen worden.Milieu- en Arbo-werkboek voorbetonreparatiebedrijvenDe VerenigingBetonreparatiebedrijven(VER) presenteert tijdens de Betondaghet recent verschenen Werkboek Mi-lieu- en Arbozorg. Dit werkboek is ge-baseerd op een speciaal ontwikkeld sco-resysteem waarmee betonreparatiebe-drijvensnel hun huidige positie betref-fende milieu- en arbozorg kunnen vast-stellen. Die positie wordt vastgesteldmet behulp van de antwoorden op eenaantal vragen. In het werkboek is hetminimaal te behalen niveau van milieu-en arbozorg aangegeven. De bedrijvendie ditniveau niethalen, kunnen precieszien hoe dat komten kunnenvervolgensdoor het uitvoeren van de aangegevenacties, de huidigezorg verbeteren tothetgewenste niveau. Na verloop van tijdzullen alle VER-leden zodoende eenonderling vergelijkbaar minimaal ni-veau hebben verkregen. Bedrijven dieeen stapje verder willen gaan dan hetdoor de VER aangegeven minimaleUitbreiding van het D8I-progratn-ma met MAI~ankersDywidag-Systems International (DSI)BV, Zaltbommel, vooral actief op hetgebied van voorspanning, heefthet pro-gramma van groutankers aangevuldmet Oostenrijkse MAl-ankers (MortelAnker Injectie). De holle ankerstavenzijn over de gehele lengte voorzien vanopgerold ankerstangdraad, waardoorhetaansluitenvan boorkoppen en boor-apparatuur eenvoudig kan geschieden.Tevens kunnen de ankerstaven met be-hulp van koppelmoffen gemakkelijkworden verlengd. De cementmortelwordtviahetkanaal inde ankerstaafzelfen via de openingen in de boorkap in degrond zodanig ge?njecteerd, dat de an-kerprop wordt gevormd (fig. 7). Devloeikracht van MAl-ankers varieerttussen 130kN bij staven met een diame-ter van 25 mrn en 430 kN bij staven met38 mm diameter. Toepassingsgebiedenvan deze ankers zijn de relatief lichteverankeringen van damwanden, be-schoeiingen en dergelijke.DSI werktoverigens aan een uitbreidingvan haar dienstenpakket. Naast de ver-trouwde voorspanactiviteiten wordteen nieuwe produktgroep gevormddoor opleggingen. DSI importeert deShock Transmission Units van de En-gelse firma Colebrand. Hiermee is hetmogelijk bij bruggen en viaducten dy-namische belastingen (bijvoorbeeldrembelastingen) op te vangen en te ver-delen over verschillende pijlers.Betonreparatietech-nieken en -produkten36 Cement 1993 nr. 11BAKO telescoperende transport-bandRotonde, Delden, zal de betonmortel-bedrijven informeren over de nieuweBAKO relescoperende transportband.Deze band, die in ingeschoven toestand4,5 meter lang is, kan aan een truck-mixer wordenbevestigd.Meteen bereikvan 16,1 meter vormt de transportband(400 rnm breed) een goed alternatiefvoor truck-mixers uitgerust rnet eenbetonpornp. Alle materialen die in eentruckmixer te transporteren zijnkunnen over de relescoperende trans-portband gelost worden. De maximalecapaciteit is 45 m3/uuren door eenvrijwel trillingsvrij transport vindt geenontmenging plaats (foto 9).Mulder en moderne transport-systemenMulder Boskoop levert de grootsteafzetbare betonmixer met een inhoudvan 15 rrr', Het voordeel van deze mixeris dat op de bouwplaats niet die haastgemaakt hoeft te worden om een truck-mixer tijdig leeg te maken.Een andere aangepaste vervoersvorm isde betonmixer voor containerteelt.Deze iseenvoudig met een kraan op eentrailer te plaatsen. De mixer, met eeninhoud toten met 10m",past op elke 20"containertrailer.Belangrijk aspect bij het inzetten vandeze transportmiddelen is het terug-dringen van vervoerskosten voor debetonmortelcentrales.9 De BAKO telescoperendetransportband van Rotondegen van kleur en structuur aan beton-verhardingen, met de naam RepliPave.Met RepliPave combineert men devoordelen van ter plaatse gestort beton(vloeistofdichtheid en stijfheid) met deesthetische kwaliteiten van elementen-verhardingen. De kleur wordtbracht door in het vers afgereide beton-oppervlakpigrnentpoeder testrooienenin te schuren. Nadat een ontkistingsolieis aangebracht worden kunststof stem-pels of printmallen in het oppervlakgedrukt. Dankzij het lage eigen gewichtkunnen deze met de hand wordenverplaatst (foto 8a-c).Verhuur van koelunits doorAggrekoAggreko, Papendrecht, is een van denieuwkomers op de Betonmarkt. Hetbedrijf is actief in tijdelijke elektrici-teitsvoorzieningen en klimaatbeheer-sing.Aggreko biedt nu de mogelijkheidtot het huren van complete koelunitsvoor de duurvan een bouwproject. Dezeunits kunnen worden ingezet om dehydratatiewarmte van verhardendbeton af te voeren. Bij grote betoncon-structies kan zo het risico van krimp-scheuren worden beperkt. Gezien degrote infrastructuurprojecten die zichaandienen, is de aanwezigheid vanAggreko op de Betonmarkt begrijpelijk.Reinigen en slopen met hogewaterdrukIsorech, Raamsdonksveer, is gespecia-liseerd in de techniek van hoge water-druk voor het reinigen en saneren vanbetonconstructies. De voordelen vanhoge waterdruk ten aanzien van beper-king van stof- en geluidsoverlast, opti-maal aanhechtingsoppervlaken precisiein uit te voeren werk, zijn inmiddelsbekend. Isotech zal laten zien hoe meteen op afstand bestuurde robot deveiligheid en arbeidsomstandighedenworden bevorderd.RepliPave geeft structuur aan terplaatse gestort betonBouw- en Handelsonderneming ABG,Almelo, heeft een nieuw produkt. Hetgaat om een systeem voor het aanbren-Machines,gereedschappenBetec spuitmortels enrepara-tiemortels met hoogovencementDeysBetontechniek, Harderwijk, levertonder de naam Betec een uitgebreideproduktenreeks cementgebondenmortels voor betonreparatie, ondersa-beling, spuitbeton en dergelijke. Recentzijn twee nieuwe typen toegevoegd:Betec 311 en 330. Het zijn beide spuit-mortels voor een nat spuitsysteem, meteen korrelopbouw van 0-1 mm respec-tievelijk mmo De mortels zijn metpolymeren gemodificeerd en versterktmet kunststofvezels.Door optimalisatievan samenstelling is de terugval hijhet spuiten minimaal.Sinds kort levert Deys ook enkele repa-ratiemortels op basis van hoogovence-ment. Voor reparaties aan bijvoorbeeldwaterzuiveringsinstallaties waar hoge'eisen worden gesteld aan de sulfaatbe-standheid, genieten deze nieuwemortels de voorkeur.8Met RepliPave kan aan eenhetonverharding kleur enstructuur worden gegevenCernent 1993 nr. 11 37rialen. Zo krijgt men informatie overhet inwendige van een constructie.Toepassingen zijn te vinden bij onder-zoek naar de opbouweneventuele dela-minatie van (gelaagde)constructies, hetopsporen van sparingen, scheuren engrind nesten in beton, alsmede het loca-liseren van wapening en voorspanning.Beton SonDe presentatie van Beton Son BV heeftdrie thema's die de kundigheid van de'meedenkers uit Son' aantonen.Als eerste wordt de oplossing genoemddie Beton Son heeft bedacht voor hetbrugdekvan de nieuwe tuibrug bij zalt-bommel (foto 11). Op verzoek van deaannemerscombinatie is een alternatiefvoor de besteksoplossing ontwikkeld,waarbij de wekelijks uit te bouwenmootlengte is verdubbeld.Het tweede onderwerp betreft geluid-absorberende schermen. Beton Sonheeft daarvoor een element ontwikkelddat wordt samengesteld uit een laagconstructiefbeton en een laag open be-ton met lava als grof toeslagmateriaal.Hiermee kan een absorptie van 10dB(A)worden bereikt. Samen met HeijmansWegen en Verkeerstechnieken is eenbouwsysteem ontworpen opgebouwduit betonnen voertuigkeringenmet sta-len profielen waartegen de geluidab-sorberende schermen worden gemon-teerd (fig. 12). Inmiddels is in Nieuwer-kerk aid IJssel een eerste project met ditsysteem uitgevoerd.Tot slot worden de resultaten getoonddie Beton Son in Groningen heeft ge-realiseerd met de bouw van het nieuwemuseum (zieCement 1993nr. 9).Doordecombinatie van verschillende technie-ken voor bewerking van betonopper-vlakken (zoals stralen, profilering doorbekistingsmattenen hetgebruikvan ke-ramische moza?ek) zijn fraaie effectenbereikt.Prefab betonPrisma beproevingsbank vanBrainard-Kilman10ImpulsradarImpulsradar wordt toegepast voor hetop niet-destructieve wijze onderzoekenvan constructies. De methode berust ophet reflecteren van radargolven opgrensvlakken van verschillende mate-en hechtsterkteproefhoeft de bank niette worden omgebouwd. Specifieke toe-passingsmogelijkheden zijn de beproe-ving van mortelprisma's 40 x 40 x 160mm'' en de hechtsterkteproef van sre-nen.Druk-buigbank voor cementELE-Intertest, Erten-Leur, levertproevingsapparatuur voor cement enbeton. ELE wil zich op dat terrein on-derscheiden door kwaliteit. Daaromwordt aandacht gevraagd voor eennieuw model druk-buigbank voor ce-mentproefstukken, de Autotest 250.Bijde ontwikkeling is ernaar gestreefd decalibratie nog nauwkeuriger te maken.Experimentele en numeriekefaciliteiten voor betononderzoekMicroscopisch onderzoekTNO-Bouw toont de mogelijkhedenvan polarisatie- en fluorescentiemicro-scopie bij het onderzoek aan beton enandere steenachtige materialen. De mo-gelijkhedenvan deze analyseszijnondermeer:bepalenvan de cementsoorten de wa-ter-cementfactor van verhard beton;vaststellen van de schade-oorzaak aanconstructies;uitvoeren kwaliteitsonderzoek aanconstructies.Onderzoek, kwali-teitsverklaringenPrisma beproevingsbank van B-KHydromooiBrainard-Kilman Europe, Etten-Leur,zal haar nieuwe beproe- Begroeibare grondkerendevingsbank exposeren (jota JO). Met uit- wandenzondering van de digitale uitlezing, die Terre Arm?e zal tijdens de Betondag deongewijzigd is gebleven, is de gehele nadruk leggen op de eerder dit jaar ge-bank vernieuwd. Interessante onderde- introduceerde begroeibarelen:centrering voor het plaatsen van de rende wanden. Het gaat hier om varia-proefstukken vindt automatisch plaats; tiesin betonnenwandelementen, waar-de cilinder is uitgevoerd met anti-rota- bij het bekende principe van Terre Ar-tie inrichting; registratie vindt plaats m?e met de thermisch verzinktedoor middel van een loadcell, waardoor ningsstrippen in de aanvulgrond onge-be?nvloeding door het systeem wordt wijzigd wordt toegepast. De drie types,uitgesloten. Bovendien is het mogelijk te weten Groene Wand, Terraflor ente kiezen voor een proefbank met een Terravert, hebben een stapelbare vorm,PC gestuurde besturing en registratie. en biedende mogelijkheid om begroei-Voor het uitvoeren van de druk-, buig- de, hellende wanden te maken.Lonsicar en Lucar, 'hardstoffen'voor industrievloerenMet de toevoeging van LUCAR enLONSICAR aan haar pakket, beidenieuw ontwikkelde hetonhardstoffen,heeft Van Neerbos Betonchemie BV dekeuze aan slijtvasteindustievloeren nogmeer uitgebreid. L?CAR bestaat uitspeciaal samengestelde hoogwaardigeSilicium Carbide, toeslagmaterialen enmicropoeder voor een grotere bestand-heid tegen chemische aantasting. Hetnog hardere LONSICAR is een doorspeciale breekinstallaties gebroken, ge-malen, gezeefd en gegradeerd corbo-rundurn kristal. Deze zogenaamde sili-cium carbide ontstaat bij een tempera-tuur van 2000 ?C in elektrische ovens.Afhankelijk van de belasting van devloer dient circa 1,5tot 5 kg/m2beton-hardstofte worden verwerkt. Bij mono-lithische afwerking wordt de hardstofgemengd met cement en gelijkmatigover de strak afgereide betonvloer ver-deeld. Hierna volgen de normale han-delingen zoals inseliuren en afpleiste-ren.Bij een dekvloerafvverking dient de ru-we en schone vloer minimaal 24 uurvantevoren met water te worden verzadigd.Een hechtlaag verdient aanbeveling.'Voordat de hechtlaag isafgebonden, kande zand-cementdekvloer met een diktevan circa 30 mm worden aangebracht.Op de strak onderde rei afgewerkte laagwordt in het aardvochtige oppervlak 1,5deel betonhardstofen 1 deel portland-cement gestrooid. De gebruikelijke na-behandeling blijft noodzakelijk.Grondstoffen,mortels, hulpstoffenCement 1993nr. 1111 Dwarsdrager voor de tuibrug bijZaltbommel, een ontwerp vanBetonSon12 Horizontale en verticaledwarsdoorsnede van degeluidabsorberende wanden,ontwikkeld door Beton Son enHeijmansIj;./ .. II.' {3980-r-r-r-r-t- IHElilASpaart een dubbele struktuur uit.Vermijdt konsolen en glijopleggingen.Winst van vrije hoogte.Verhindert niveauverschillen.13 Enkele toepassingen van TITANdeuvels, voor overdracht vandwarskracht in dilatatievoegenEveneens de moeite waard is de uitge-breide serie thermische en akoestischeonderbrekingen. Sinds enkele jarengeleden de eerste koudebrugonder-breking op de markt werdge?ntrodu-ceerd, het alsof iedereen erdoorwordt ge?nspireerd en er voor elkopleg-gingsdetail een thermische en akoesti-Wapening, vezelsDeuvel- en dilatatiesystemenEen nieuw gezicht op de Betondag isPlakabeton-Coffratec uit Gilze, eendochterbedrijf van de gelijknamigefirma uit het BelgischeTernat.Plakabeton heeft een interessantproduktenpakket voor dilataties enopleggingen in betonconstructies,ofwel scheiden en verbinden. Als eerstehet TITAN deuvelsysteem, vooropname van dwarskrachten in dilatatie-voegen. Enkele toepassingen zijngetoond infiguur 13. Belangrijk troevenvan het deuvelsysteemzijn de veiligheiden de snelheid van inbouwen. Bijlegwa-pening isin het systeemge?ntegreerd inde vorm van een zogenaamde splijtkorf.De splijtkorf is een gelaste, compactekorfdie op de flenswordt geklipt, daar-door altijd correct is geplaatst en eenhomogene spreiding van de spanningenverzekert.Cement 1993 nr. 11 39- -I15 Waterdichte stortnaad inwand-vloerverbindingen -Stremaform14 Toepassing van Isotee inakoestisch1. Isotee doosRVS2. oplegging voor vloerplaten3.'elastische oplegging voor4. synthetische foamsche isolatie mogelijk is of gaat komen.Het systeem van Plakaberon hiervoorheet Isotee. Een voorbeeld is gegeven in13. Complementair hieraan zijnde Dilatec en Coffrajoint systemenvoordilatatievoegen en -profielen.Tot slot nog de vermelding van Strema-form, een serie produkten voor stortbe-eindigingen. Stremaform is opgebouwduit stroken bouwstaalmat waarbij tus-sen de langs- en .dwarsstaven strekme-taal is gelast. Hiermee kan een goedeaanhechting enwaterkeringwordenge-realiseerd bij stortnaden. Figuur 15geefteen voorbeeld.Erico doorkoppelsysternen voorwapeningstaalErico BV, specialist in koppelsystemen,zal een aantal interessante noviteitenexposeren. De hoofdzaken worden hiergenoemd.Als eerste de Lenton-IST, een handigdraadsnij-apparaatvoorhetaanbrengenvan een schroefdraad op te korte wape-ningsstekken (geschikt voor diametersvan 10 t.m, 28 mm). Door de geringe af-metingen is de machine gemakkelijk tehanteren (foto 16).Vervolgens de Lenton-SAB, een opval-lende stekankerbak. Het systeem bestaatuit een waarin de stekeinden uit-monden. Deze worden echter niet zoalsgebruikelijk omgebogen in de ankerbakmaar zijn voorzien van een stalen kop- .pelingsbus die aan de rails is gemon-teerd. Verlenging van de stekeinden kannu gemakkelijk plaatsvinden door wa-peningsstaven in het andere eind van debus te draaien (foto 17a-c).Lenton-I?T, een lichtgewichtdraadsnij-apparaat van Erico17 In de nieuwe stekankerhak vanErico, Lenton-S?.B, zijnkoppelingen in de vorm vandraadbussen opgenomen;de rails van de stekankerbak zijnafgedekt met houten latten'.. I ?40 Cement 1993 nr. 11FlllER MATERlALSlEEVE- inert voor electro-chemische aantas-ting (corrosie);- lage relaxatie en kruip.Als mogelijke interessante toepassingenkunnen worden genoemd:- hang-en tuibruggen met grote over-spanningen;- betonconstructies in een sterk agres-sieve omgeving;- grondankers in agressieve bodem;- gevelelementen;- betonconstructies waarin vanwegehet magnetische veld geen staal magworden toegepast.In de NDI-stand op de Betondag zullenmonsters van dit materiaal aanwezigBAR STOPINTERLOK SlEEVEWapening voorspansystemenDe Nederlandse Draadindustrie (NDI)BV, producent van voorspanstaal, heefteen hoge-sterkte-composiet ontwik-keld, CARBON-STRESS genaamd. Hetcomposiet bestaat uit een bundel conti-nue hoogwaardige koolstofvezels, inge-bed in een matrixvankunststof,endientalsspanelement in de civiele techniek teworden toegepast.Het materiaal kan worden geleverd alseen ronde ofplatte draad, gewikkeld opbossen, analoog aan voorspandraad. Hetdraadoppervlak is glad of speciaal be-handeld teneinde een verbeterde aan-hechting te verkrijgen.Koppelen van wapeningsstavenmet behulp van een stalen hulsen een wig (Quick-Wedge systeem)(boven en rechts)1.9 Interlock groutankers van Ericoworden op de stekeindengedraaid ofmet grout gevuld envervolgens ingestortStaalvezels voor cementdekvloe-renHarex Nederland BV zal onder meerhet nieuwe vezeltype HAREX ESF02-20 presenteren. De afmetingen van destaalvezels bedragen 2 x 20 mmo Dezekorte staalvezels zijn ontwikkeld voortoepassing in cementdekvloeren in dewoningbouw en industrie. De docu-mentatie vermeldt, naast de bekendevoordelen van vezelversterkt beton, eenverhoogde warmtegeleiding bij combi-natievan deze dekvloeren metvloerver-warming. Dit betekent een gelijkmati-ger verdelingvan de warmte aan hetpervlak en een snellere opstooktijd.Dan de Quick-wedge, een koppel-systeemdat alseen combinatiekanwor-den beschouwd van de traditioneleoverlappingslas en een volledig mecha-nische koppeling. Bij de Quick-wedgeoverlappen de staven elkaar over een ge-ringe lengte ineen stalen huls. Door eenwig tussen de staven te drijven wordende staven geborgd (foto 18). Lenton ver-meldt dat het systeem kan worden toe-gepast voor het bijleggen van wapeningbij constructiefherstelvan betonschade.Gebruik van de Quick-wedge vermin-dertde hoeveelheid hakken bij betonre-paraties omdat een kleine ruimte vol-doende is om de koppeling te realiseren.Tot slot de Lenton-Interlock, een kop-pelsysteem voor prefab wand- en ko-lomelemenren. Het systeem werkt te-genovergesteld aan de conventionelegroutankersystemen, waarbij een vol-gend element over de stekken van hetvorige wordt geschoven. De koppelingbestaat uiteen stalen huls waarin ruimteblijft voor vulling met een groutspecieop de bouwplaats. De stekkenvan het temonteren elementworden in de hulzenvan het onderliggende element gescho-ven (foto 19).Hakron connectiesysteemOok Hakren-Nunspeet BV heeft nueen wapeningkoppelsysteem in het as-sortiment opgenomen. Het principe isdat van een draadbus en warmstuikt betonstaal met gerolde schroef-draad, zodat geen reductie van de staaf-diameter optreedt. Draadbus en staaf-einde betonstaal FeB 500 HWL zijnvoorzien van eenzlJn.Enkele belangrijke eigenschappen zijn:- hoge treksterkte: tot 2400 Nzrnnr'; Redactie- laag specifiek gewicht;- goed dynamisch gedrag;Cement 1993nr. 11 41