Betonkanorace 201220132Betonkanorace2012Menigeen kijkt raar op wanneer er gepraat wordtover betonnen kano's. Een vaak voorkomendereactie is: `Betonnen kano's, die zinken toch?' Dewet van Archimedes bewijst echter het tegendeel:`De opwaartse kracht die een lichaam in een vloei-stof of gas ondervindt, is even groot als hetgewicht van de verplaatste vloeistof of gas'. Intheorie blijft een goed geconstrueerde kano vanbeton dus drijven. Dat bewijzen studenten vanuniversiteiten, hogescholen en ROC's jaarlijks weerin de Betonkanorace. Maar hoe komt een kano vanbeton dan tot stand?1Twentse studenten bouwen al jaren snelle en innovatieve kano's van betonBetonkanorace 2012 2013 3De BetonBrouwers, een groep studenten van studieverenigingConcepT van de studie Civiele Techniek aan de UniversiteitTwente, doen al zes jaar mee aan de Betonkanorace (BKR). Zezijn inmiddels al behoorlijk ervaren in het maken van snelle enoriginele betonkano's. Elk jaar proberen de studenten hunkano's zo innovatief en lichtgewicht mogelijk te maken. Hetgaat in de BKR niet alleen om snelheid. Er zijn namelijk prijzente verdienen in de categorie?n lichtste kano, zwaarste kano,innovatieprijs, constructieprijs, pechprijs en, dit jaar nieuw, deBeton Bewust prijs. De BKR is een initiatief van de Betonvereniging en wordt elk jaar ergens anders gehouden. NaastNederland wordt er officieel geracet in Duitsland, Frankrijk ende Verenigde Staten. In de editie van 2012 hebben de BetonBrouwers met succes meegedaan aan de BKR in Zwolle en inhet Franse Arras. Maar hoe kwamen deze succesvolle kano'svan beton precies tot stand?BouwprocesOntwerpNet als bij ieder bouwproces moet het ontwerp voor de betonkano eerst goed worden doordacht en constructief wordendoorgerekend. Daarvoor is gebruikgemaakt van het softwareprogramma Buildsoft. De zwakke punten van de kano wordenmet behulp van dit programma inzichtelijk gemaakt. Op dieplekken zorgen extra wapeningsnetten voor meer stevigheid.Negatieve malAls eerste is een positief 1:1model gemaakt. In lengterichtingis om de 10 cm telkens een doorsnede gezaagd uit polystyreenplaten, die vervolgens aan elkaar zijn gelijmd tot ??n kano. Ditmodel is vervolgens nabewerkt met plamuur en geschuurdtotdat het oppervlak naar behoren was (foto 2). Over deze`positieve' kano zijn vervolgens enkele lagen polyester en harsaangebracht. Na uitharding leverde dit een negatieve mal op.Een precieze klus, want iedere fout in de het polystyreenmodelis terug te zien in de mal en vanzelfsprekend ook in iederebetonnen kano.In totaal zijn er voor de BKR 2012 vijf kano's met de malgemaakt. Het voordeel van een polyester mal is dat deze glad is.Zodoende wordt het betonoppervlak van de kano ook gladderdan wanneer bijvoorbeeld een houten mal zou worden toegepast. Dat komt de snelheid van de kano ten goede; een gladderoppervlak biedt immers minder weerstand in het water.VoorspanningTerwijl het betonmengsel wordt gemaakt, wordt de mal opgepoetst. Daarna worden er staalkabels door de mal gevoerd enstrakgespannen. Deze vormen de voorspanning van de testorten kano.GlasvezelnettenVervolgens wordt de mal ingevet met ontkistingsolie. Hetbetonmengsel wordt in lagen met de hand aangesmeerd(foto 3). Dit moet secuur maar ook snel gebeuren, andersdroogt de mortel uit en is de verwerkbaarheid niet meervoldoende om de kwaliteit te waarborgen. Om het gewicht tebeperken, mag de eerste laag natuurlijk niet te dik zijn(ca. 2 mm). Hierin worden vervolgens de wapeningsnettengeduwd. Dit zijn glasvezelnetten met een maasgrootte van5 mm, oorspronkelijk bedoeld als stucgaas. Na het verwerkenvan de wapeningsnetten wordt de tweede laag beton aangebracht. Nadat er in totaal 5 mm beton is aangebracht, wordteen tweede laag wapeningsnetten in het beton gewreven. Deeerste stap in het bouwproces is hiermee uitgevoerd. De kanowordt afgedekt met folie en gedurende het uithardingsprocesnat gehouden.AfwerkingNa een week wordt de kano ontkist. Na 28 dagen is hijvoldoende uitgehard en kan worden begonnen met de afwerking. Tijdens het uitharden wordt de volgende kano alweergestort. De in de kano verwerkte staalkabels in de bovenrandworden aangespannen. Zo krijgt de kano de gewenste vorm enafmetingen. De lengte van de kano's varieert van 5,95 tot6,00 m (reglementair maximum). De breedte is 70 cm. Verderworden er ogen in de kano bevestigd ten behoeve van de regleSimon JanssenStudievereniging ConcepT,Universiteit Twente1 De twee zwarte kano's met rode Twentseros van de BetonBrouwers in actie tijdens deBKR 2012 in Zwolle2 Het maken van de mal2Betonkanorace 201220134veel gemakkelijker zijn geweest om de kano's te verven met eenwaterafstotende verf, maar het gebruik van een dergelijkewaterafstotende laag was niet in alle landen toegestaan voor derace. Bovendien demonstreren de kano's zo nog beter wat jeallemaal met beton kunt doen!Rode Twentse rosZoals elk jaar proberen de BetonBrouwers een opvallende,innovatieve kano te maken. In 2011 bestond het design uit eenroodwitblauw motief om de Nederlandse nationaliteit goed tebenadrukken tijdens de BKR in Duitsland. In 2012 was de kanouitgevoerd in zwartgekleurd beton met een rode Twentse roserin verwerkt (foto 1). Voor het realiseren van de ros isgebruikgemaakt van een kunststof sjabloon dat tweedimensionaal is uitgesneden met behulp van de beschikbare machinerieop de Universiteit Twente. Dit sjabloon is in de negatieve malgelijmd met een makkelijk loslatende lijm. Zou er een gewonelijmsoort zijn gebruikt, dan zou de kano niet kunnen zijnontkist zonder de mal te slopen. Tijdens het storten is hetsjabloon met een kleine hoeveelheid rood beton gevuld.mentair verplichte drijver. Deze drijver voorkomt dat de kanobij mankementen naar de bodem zinkt. Ook wordt er een pvcrand op de kano bevestigd om de kano?rs te beschermen tegenverwondingen door scherpe betonnen delen. Na de bovengenoemde handelingen is de kano klaar.BetonmengselWat uiteraard een zeer belangrijk aspect is bij het maken vaneen betonnen kano is het betonmengsel. Elk jaar wordenverschillende innovatieve mengsels getest zoals ultralichtbeton(