BETONINDE LENTEBeton inde tuinDe dichtheid van tuincentra begintdievan benzinestationste benaderen. Totzo'n twintigjaar geleden was het moeizaam zoeken naar bielzen die echt wa"ren gebruikt om ons vlakke tuintje wat verticaal reli?f te geven. Nu ook devoorraad eiken en grenen dwarsliggers uit Oost Europa met roestige gaten ensporen van kolengestookte stoomlocomotieven kennelijk op is, biedt hetgroene warenhuis om de hoek een keur van betonnen blokken en bouwste"nen voor hoogteverschillen in de tuin.Voor bruggen, pergola's en bloembakken staatdevrijetijdstuinman een ogenschijnlijk rijke, maar bijnader inzien toch beperkte, collectie ge?mpreg"neerd houten halffabrikaten ter beschikking. Degarantie duurt tien jaar. En dan? Opstoken is ver"boden!Naast de enige echt volledig recyclebare produc"ten, zoals bloemen, heesters en bomen (waar-voor een kunststof composteervat verkrijgbaaris) en vijverbakken (eveneens van plastic), iserook nog meer fraais van be"ton.De betonnen tuinkabouterstaat hieren daarz'n mannetje, maar ook origine"Ier beeldwerk, zoals schapen en andere dieren kijken de wandelaar vragendaan om mee naar huis te worden genomen. En voor wie echt iets nieuws wilzijn er Japanse grafmonumentjes van beton.150jaar groene betonDe Franse betonpionier Josef Monier begon in 1847 stalen korven met ce"mentmortel te pleisteren om ze in zijn winkel in tuinartikelen in Parijs alsbloembak te verkopen. Hieruit ontstonden wat later bloembakken en water"reservoirs, waarbij ook van een bekisting gebruik werd gemaakt als tegen-steun bij het pleisteren. Pas in 1867 werd dit proces gepatenteerd en later in1875 uitgebreid tot een ruimer areaal van producten, zoals bruggen en ge"welven. De daad werd kennelijk bij het woord gevoegd, want in hetzelfde jaarbouwde Monier de eerstegewapend betonnen brug, met een overspanningvan 16,5 m en een breedte van 4 m in een kasteeltuin in Chazelet.Niet alleen Monier, die in de betonwereld vooral bekend werd door zijn suc"cessen in de Duitssprekende betonwereld, begon met beton in de tuin. DeEngelse cementfabrikantWhite sierde in 1837 de entree van de tuin rond zijngeheel van geprefabriceerde betonnen elementen gebouwde villa met een... betonnen tuinkabouter. En dan is er natuurlijk Lambot, een Zuid"Fransegraafen grootgrondbezitter, die naast bloembakken en waterreservoirs, on"verwoestbare roeibootjes van gewapend beton maakte voor de vijvers op z'nlandgoed.Beton in de WeiNoch hetflitsende materieel van de HSL zelve, noch haarinfrastructuurin devorm van een open bak ofviaduct, hoe schoon ook vorm gegeven, mogen vanonze regering het Groene Hart van Holland sieren. Voor de zwart"witte mest"probleemveroorzakers in het Groene Hart is eengeboordetunnel door onze bestuurderen,althansvoorlopig, de verkozen oplossing.Jammer voor de reizigers.Een Amerikaans zakenman op bezoek in Neder"land werd vanuit zijn Haagse hotel Babylon doorz'n gastheer naareen kantoor in Gouda gelokt. Devrees van de Amerikaan voor openbaar vervoerwerd overwonnen door de mededeling dat hethier ging om een voorstad van de residentie. De man genoot ten slotte, naarhij zei, op zijn treinreisje van vijftien minuten van het grote aantal koeien in deHaagse stadsparken tussen Den Haag Centraal en Gouda.Beton in het landschapWie vanuit 's"Hertogenbosch naarZaltbommel rijdt, kan sinds eenjaargenie"ten van een toevoeging aan het landschap. De nieuwe Waalbrug laat door dezwakke bocht in de weg een spannend, langzaam veranderend lijnenspelzien van tuien en pylonen.Ofwe hierte maken hebben meteen inpassing in het landschap ofeen aan"passing van de natuuris maar een woordenspelletje. Feitblijftdathetveelge"bruikte begrip 'inpassing' kennelijk iets andersis geworden dan het verstop"pen van een infrastructureel kunstwerk achter bomen en struiken. En zo zouhet eigenlijk overal moeten gaan. De schrikreacties rond de dijkverzwaringenzijn inmiddels ook getransformeerd in creatieve ingrepen in het landschap,die meerzijn dan hetangstvallig minimaliseren en verbergen van de ingreep.Zou een flitsend viaduct voor de HSL door het laagveengebied van HollandsGroene Hart nou zo misstaan?We moeten misschien wel oppassen als straks het geld op dreigt te raken.Misschien krijgt dan de aannemer een kans die inschrijft met een variant be"staande uit een aarden baan geflankeerd door betonnen koeien (een roton"de is zo snel kaalgevreten). Wat een prachtkans!CEMENT1997/5 33