? ? uitvoeringstechniek ? voorschriftening.J.Th.J.Remmits, voorzitter co?rdinatie-commissie studiewerk StubecoMethetuitkomenvan de nieuwe normenreekswerd de Nederlandse constructeurswereldgeconfronteerd met een andere wijze van hetbenaderen van constructies. Was voorheendedeterministische beschouwingswijze van toepassing, nu wordtin navolgingvan deEu-rocode gekozen voor een op de waarschijnlijksheidsberekening gebaseerde beschou-wingswijze. Voor definitieve constructies in beton enstaallijkt deze benadering na eengewenningsperiode redelijk goed te zijn ingepast. Anders ligt dit bij hulpconstructies.Deze bestaan veelal uit standaard-elementen uit staal, hout of een combinatie hiervan.Deze materialen worden in hulpconstructiesop een andere l11anierbelastdan in definitie-ve constructies het geval is.BEREKENINGSGRONDSLAGENTIJDELIJKECONSTRUCTIESVoor de Studie-Ko?rdinatie-Kommissie(KOKO) van de Stubeco was hetvoorgaandevoldoende reden eenstudiecel te installe-ren die zou moeten onderzoeken op welkemanier het best met de nieuwe normen inhet kader van hulpconstructies kan wordengerekend.Door de KOKO is in oktober 1993 studiecelDOS ge?nstalleerd, bestaande uit vertegen-woordigers van Holland Railconsult, Ge-meentewerken Rotterdam en diverse aan-nemers. De cel kreeg als taakstelling meehet opstellen van gebruiksrekenregels voorhout in tijdelijke constructies, gebaseerd opNEN 6760 [4] en NPR6761 [5]. Als voorbe"reiding diende eerst NEN 6700 [2] en NEN6702 [3] te worden bestudeerd.Hout en staal worden in hulpconstructies anders belast dan in definitieve constructies44Verslag onderzoekNEN 6700 en NEN 6702Bijbestuderingvan NEN 6700en NEN 6702bleek vooral omtrent de aan te houden vei-ligheidsklassen verschil van mening te be-staan tussen de studiecel en de norm.De norm kent een drietal veiligheidskiassen.Hulpconstructies worden gerekend onderklasse 1. Indien wordt gekeken naar de ge-volgen van eventuele calamiteiten bij hulp-constructies lijkt dit de studiecelnietjuist.Naar de leden van Stubeco is voorgesteldom aan te houden:- klasse 1: voor ondergeschikte wandbekis-tingen;-klasse 2: voor hulpconstructies zoalswandbekistingen, vloerondersteuningenen 'simpele' ondersteuningsconstructiesin de civiele bouw;- klasse 3: overige hulpconstructies, zoalsondersteuningen voor viaducten.Daarnaast is bekeken of beton in de plasti-sche fase als veranderlijke belasting moetworden beschouwd. Voor deze aanname isuiteindelijk gekozen, mede op grond van art.9.2.1.3 [2].Voor de berekening van de vloerbelasting inde bouwfase geeft de norm geen represen-tatievewaarde;derhalve is 1/1 = 1 aangehou-den.De veranderlijke belasting als gevolg vanmontage-, vloer-, mobiele, regenwater-,sneeuw-, wind- en temperatuurbelasting lalper geval moeten worden beoordeeld.Voor ondersteuningen bij overspanningen< 5,00 rn wordt geadviseerd bij debereke-ning van de bezwijktoestand hiervoor mini-maal 1,5 kNjm2aan te houden.CEMENT1996j5Houtnormen NEN 6760 en NPR 6761Het probleem bij de houtnormen NEN 6760en NPR 6761 ligt in het gebruik bij hulpcon~structies. Leveranciers van samengesteldehoutprofielen en bekistingsplaatmaterialenhebben moeite met de keuze voor de sterk-teklassen, waarin de diverse houtsoortendienen te worden onderverdeeld. Zij zijn na-melijk (nog?) niet in staat hun materialen inte delen.Vervolgens is gekeken hoe zou moeten wor-den gerekend met het meest gebruikte be-kistingshout, namelijk de 'standaard'-bad-ding (houtafmeting: 155-170 x 50-70 mm).Chronologisch aan de norm zullen de ver-schillen aspecten hiervan worden be-schouwd. Houtleveranciers hebben moeite met de keuze voor een sterkteklasseDuurzaamheidsklasseHet meest gebruikte bekistingshout is inge-deeld in duurzaamheidsklasse IV en V. Ditgeeft problemen in combinatie met de voch-tigheidsklasse.Klasse-indeling m.b.t. de belastingduurVoor de belastingduur moet klasse 111 wor-den aangehouden.Klasse-indeling m.b.t. het vochtgehalteIn de nieuwe norm bestaan nog drie klimaat-klassen, tegenover vier vochtigheidskIas-sen in de oude norm.OfkJasse 11 of 111 voor bekistingshout moetworden aangehouden is discutabel enslechts op basis van proefnemingen te be-palen.Modificatiefactor voor de hoogteOm ondubbelzinnigheid in de berekenings-wijze te krijgen wordt voorgesteld bij staandbaddinghout kh = 1,1 aan te houden en bijdeelhout en platte baddingen kh = 1,5.SterkteklassenIn de norm wordt het houtzoals gezegdinge-deeld in sterkteklassen. Bij navraag bleekde 'houtwereld' hiermee niet bekend. In eenartikel in het Houtblad, september 1992, zijnde sterkteklassen aangegeven voor Vuren-hout (klasse B en Cl, Meranti en Azob?. Deindeling geschiedtvolgens NEN5498 [1] opbasis van de buigsterkte, de elasticiteitsmo-dulus evenwijdig aan de vezel en de volumie-ke massa. De overige sterkten, zoals schuif-en treksterkte blijken hiervan afgeleid te zijn.Voor hetbepalen ofdestandaard-badding insterkteklasse K17 dan wel K24 valt is aan-vullend onderzoek nodig.Druk loodrecht op de vezelOm hier tot een ondubbelzinnige uitspraakte komen zijn de meest voorkomende bekis-tingsconstructies bekeken. Op basis van de-ze steekproef wordt voorgesteld bij staandbaddinghout kcon= 1,26 aan te houden enbij deelhouten plattebaddingenkcon = 1,0.Vergelijkende berekeningenOp basis van de hiervoorgenoemdevariabe-len is een aantal vergelijkende berekeningengemaakt tussen de oude en de nieuwenorm.Aangezien in de nieuwe norm wordt gewerktmet representatieve spanningen, die wor-den gedeeld doorco?ffici?nten behorend bijde veiligheidskiassen, moeten voor het ver-gelijkbaar maken van de uitkomsten deoude spanningen met deze co?ffici?ntenworden vermenigvuldigd.Aldus is tabel 1 verkregen.Tabel 1Resultaten van vergelijkende berekeningen tussen de oude en de nieuwe norm voor staand baddinghoutCEMENT1996/5 45? ? uitvoeringstechniek ? voorschriftenEindconclusieDe studiecel is tot de conclusie gekomendat er op grond van de vergelijkingsbereke-ningen tussen de oude en de nieuwe hout-normen zeer grote verschillen optreden.ln-dien zou worden gerekend met de nieuwenorm -waartoe iedereen wettelijkverplicht is- dan betekent dit dat alle bestaande hulp-constructies waarin wordt gewerkt metbad~dinghout - afhankelijk van de maatgevendespanning - tot een factor drie te licht zoudenzijn uitgevoerd!Op grond van haar bevindingen heeft de stu-diecel het Stubeco-bestuur gevraagd de le-den in een brief over de resultaten van hetonderzoek te informeren. Geadviseerd zoumoeten worden de oude norm te blijven han-teren zolang er nog onduidelijkheid is om-trent:? de sterkteklassen van de verschillendehoutsoorten en de daaraan gekoppeldeonderlinge samenhang tussen toelaatba-re buig- en schuifsterkte;? welke modificatiefactoren voor badding-hout in hulpconstructies moeten wordenaangehouden;? de wijze waarop met bekistingsplaatmate-rialen moet worden omgegaan;? hoe met samengestelde houtprofielen -die veelal door leveranciers worden gele-verd - moet worden omgegaan.Door het Stubeco-bestuur is dit verzoek ge-honoreerd. Zij heeft tevens de tussenrap~portage aan CUR en NNI ter beschikking ge-steld. Op haar beurt heeft het NNI de hout-commissie om reactie gevraagd.Gezien de resultaten van de studie heeft destudiecel echter gemeend haar conclusiesin een groterverband aan de orde te moetenstellen, omdat iedereen in de bouwpraktijkhiermee te maken krijgt.Overzicht genoemde normen1. NEN 5498, Debepalingvan de karakteris-tieke waarde van de buigsterkte en de elasti-citeitsmodulus evenwijdig aan de vezelrich-ting en de volumieke massa van gezaagdhout. Eerste uitgifte: 1991.2. NEN 6700, Technische grondslagen voorbouwconstructies - TGB 1990 - Algemenebasiseisen (metcorrectieblad maart1992).Eerste uitgifte: 1991.3. NEN 6702, TGB 1990 Belastingen en ver-vormingen (met mededeling april 1991 entweede correctieblad september 1993).Eerste uitgifte: 1991.4. NEN 6760, TGB 1990- Houtconstructies-Basiseisen - Eisen en bepalingsmethoden(met tweede correctieblad september1993). Eerste uitgifte: 1991.5. NPR 6761, TGB 1990 Berekening vanhoutconstructies. Eerste uitgifte: 1992.?Van PC via LAN terug naar PP, PSR en PZMijn eerste PC was een echtepersonal computer met de nadruk op'personal'. In mijn na?viteit beschouwde ik dit wonder als een verbe-terde versie van mijn vertrouwde rekenlineaal. Daarvan was het rui-tertje inderdaad zodanig gesleten, dat ik wel eens 0,2 mm2 wape-ning teveel berekende. De PC was dan ook een te verantwoorden uit-spatting. Toen langzamerhand iedereen zo'n ding wilde, werd hetmanagement een beetje onrustig. Woorden als 'hobbyisme' en 'wild-groei' en uitspraken als: 'De kosten rijzen de pan uit!' en 'Ze doenmaar alsof het niks kost!' klonken.Het Local Area Network (LAN) werd een instrument om de verzame-ling PC's beheersbaar te maken. Nu zijn de begrippen 'beheersbaar'en 'personal' onverenigbaar. We hadden dus kunnen weten dat erKijk uit voor uw netwerkbeheerder!46onraad dreigde. Erger werd het toen degene, wiens taak het is ervoorte zorgen dat zo'n netwerk werkt en loopt, werd aangeduid met detoevoeging 'beheerder'; de LAN-beheerder deed zijn intrede. Opzichzelfis de functie zinvol;je hebt een duivelskunstenaar nodig omervoorte zorgen dat alle draadjes goed aan elkaar blijven zitten. Wehadden echter kunnen weten dat de toevoeging 'beheerder' of'wachter' aan een functie, een onbedoeld nare uitwerking kan heb-ben op het gedrag van betrokkene. Denk maar eens aan wat er meteen overigens beminnelijke natuur gebeurt wanneer hij of zij wordtaangeduid met 'boswachter', 'speeltuinbeheerder', 'dienst parkeer-beheer', 'parkwachter'. Zo'n toevoeging heeft dezelfde uitwerkingals wanneerje iemand een pet opzet en een fluit geeft: sluimerende,dictatoriale en tirannieke karaktertrekken worden gestimuleerd; inenkele steden vragen trambegeleiders om handboeien en wapen-stokken!De LAN-beheerder moet en zal elke neiging om op zijn netwerk zelfmet een Turbo C++ programmaatje te prutsen de kop indrukken opstraffe van eeuwige verbanning van het LAN.Vond u MS Word eigenlijk een handiger programma?? 'Sorry, nu isWP 6.1 voor Windows 95 standaard op mijn netwerk:Zolang de PC personal was, was het een aardig intermezzo, maar nugrijp ik terug op mijn PP (Personal Pen) en mijn PSR (Personal SlideRule); als het moet desnoods een PZ (Personal Zakjapanner).Het netwerk is natuurlijk een prima instrument om de communicatietussen medewerkers te verbeteren; het is ontspoord toen het werdmisbruikt om als een 'Big Brother' eigenwijze medewerkers te disci-plineren.IN.R. de Sitter?CEMENT1996j5