C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gReg elgevingcement 2004 676Over het voornemen is eerder indecember 2002 in Cement gepubli-ceerd [1]. De werkgroep die hier-mee aan de slag ging, was samen-gesteld uit vertegenwoordigersvan de gemeentelijke Bouw- enWoningtoezichten (COBc), hetConstructeursplatform, KIWA ende fabrikanten van prefab beton-nen bouwelementen (Belton), sys-teemvloeren (Bevlon) en heipalen(Prepal).C a t e g o r i e ? nIn de praktijk komen sterk uiteen-lopende situaties voor. In het enegeval produceert een fabrikant vol-gens volledig uitgewerkte tekenin-gen, aangeleverd door de afnemer.Het andere uiterste is wanneer defabrikant een heel bouwwerk aan-neemt en zelfstandig uitwerkt.Tussen beide uitersten bevindenzich vele mogelijkheden. Dezemogelijkheden zijn door de werk-groep ingedeeld in categorie?n(tabel 1).De fabrikant zal bij de opdracht-aanvaarding duidelijk moetenmaken onder welke categorie hijde elementen levert.T a a k v e r d e l i n gDe systematiek omvat een verde-ling van taken over de betrokkenpartijen per categorie en eenbeschrijving van de eisen waaraanuitwerkingen moeten voldoen(tabel 2). Bij de uitwerking van detaken is zoveel mogelijk aangeslo-ten op De Nieuwe Regeling 2004(DNR). Deze zal de RVOI en deSR gaan vervangen en regelt derechtsverhouding tussenopdrachtgever, architect, ingeni-eur en adviseur. De verdeling vande taken wat betreft de verant-woordelijkheden tussen de fabri-kant en de `klant' is vastgelegd intabel 3.V e r a n t w o o r d e l i j k h e d e nTen aanzien van de verantwoorde-lijkheden heeft de werkgroep ookeen aantal uitgangspunten gefor-muleerd. De fabrikant kanopdracht krijgen van diverse par-tijen in het bouwproces, waaron-der de opdrachtgever van het tota-le project en de hoofdaannemer.In sommige situaties, zoals bijturn-keyprojecten, kunnen dezetwee partijen ??n en dezelfde zijn.Hier wordt de directe opdrachtge-ver van de prefab fabrikant de`klant' genoemd, ter onderscheidvan de `opdrachtgever' voor hettotale bouwproject.Uitgangspunt bij de verdeling vande verantwoordelijkheden isnatuurlijk primair dat een iederzijn verantwoordelijkhedenneemt.De fabrikant moet de tekeningenen berekeningen maken waartoehij volgens de categorie-indelingis verplicht. Om dit te kunnendoen moet hij de benodigde infor-matie krijgen van zijn klant. DeWerkgroep ontwikkelt nieuwe systematiekBerekeningen prefab betononderdeel certificeringing. B. Dijkstra, KIWAHet uitwerken van tekeningen en berekeningen van geprefabriceerde beton-elementen is veelal versnipperd over verschillende partijen. Hierbij is vaak nietgoed geregeld wie wat doet. Het ontbreekt dan aan een partij die integraaloverzicht houdt op de samenhang van alle (geprefabriceerde) deelconstruc-ties. Dit zou de rol moeten zijn van de `hoofdconstructeur', die in de praktijkechter steeds meer ontbreekt. De afgelopen twee jaar heeft een werkgroepeen systematiek ontwikkeld waarmee tekeningen en berekeningen onderdeeluitmaken van de certificeringsregelingen voor constructieve betonproducten.Om de betrokkenen binnen het bouwproces aan de nieuwe systematiek telaten wennen, is een proefperiode van een jaar afgesproken.Tabel 1 | Categorie?n praktijksituaties1 Certificaathouder fabriceert volgens opgave van de opdrachtgever2 Certificaathouder maakt zelf detailtekeningen op basis van de toegeleverde opgave van de wapening3 Certificaathouder maakt zelf tekeningen en berekeningen van een of meer individuele elementen, zonder rekening tehouden met het samenstel waarin deze elementen terecht kunnen komen (bijvoorbeeld voorraadproducten)4 Certificaathouder maakt zelf tekeningen en berekeningen van zowel elementen als het samenstel daarvan in ??n vlak(betreft bijvoorbeeld vloeren en wanden etc. zonder schijfwerking)5 Certificaathouder maakt zelf tekeningen en berekeningen van zowel elementen als het samenstel daarvan. Dit samenstelmaakt onderdeel uit van de hoofddraagconstructie. (betreft bijvoorbeeld vloeren en wanden etc. met schijfwerking)6 Certificaathouder maakt berekeningen en tekeningen van een volledig casco, al dan niet inclusief fundering7 Certificaathouder neem het hele bouwwerk aanC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gReg elgev ingklant heeft hierbij een co?rdine-rende taak.De klant moet:a. verifi?ren of de fabrikant zijntaken uitvoert en zoniet, dezewijzen op zijn verantwoordelijk-heden en/of in gebreke stellen.Nu de controle van deze takenonderdeel is van de certifice-ringsregelingen, mag wordenaangenomen dat de fabrikantzijn taken correct uitvoert;b. zijn taken uitvoeren ?n de inputvoor de fabrikant aanleverenwaarvoor hij zelf verantwoorde-lijk is;c. verifi?ren of de input voor defabrikant door derden op tijdwordt aangeleverd en zoniet, deopdrachtgever in gebreke stel-len (hij heeft immers meestalgeen directe relatie met debetreffende derde).De opdrachtgever moet ervoor zor-gen dat er een `hoofdconstruc-teur' is en dat de hierv??rbenoemde basistaken aan dezezijn toebedeeld. Daarnaast moethij ervoor zorgen dat de overigetaken uit tabel 3 expliciet wordenondergebracht bij geschikte par-tijen, via een directe uitbestedingof besteksmatige toewijzing viade aannemer.De hoofdconstructeur wordt eropgeattendeerd, dat wanneer hijverantwoordelijk is voor de con-structieve besteksbepalingen enhij daarin een categorie van pre-fabricage vaststelt, hij zich ervanmoet overtuigen dat de niet aande fabrikant toebedeelde con-structieve taken worden uitge-voerd. Dit kan door ze zelf uit tevoeren, dan wel door deopdrachtgever er expliciet op tewijzen dat bepaalde taken dieniet aan hem zijn toegewezen,nog moeten worden uitbesteed.C o n t r o l ec e r t i f i c a t i e - i n s t e l l i n gDe controle door de certificatie-instelling richt zich op het procesdat de berekening doorloopt, en isgeen inhoudelijke controle van deberekeningen. De fabrikant zalhet proces dusdanig moeteninrichten, dat voor de certificatie-instelling inzichtelijk is dat deafgesproken werkzaamheden zijnuitgevoerd door gekwalificeerdpersoneel en dat de voorgeschre-ven controles aantoonbaar zijngedaan.Daarnaast zal de certificatie-instel-ling steekproefsgewijs zowel deinput van de uitgevoerde bereke-ningen controleren als de `ver-taling' van de berekeningen naarde productietekeningen.T e n s l o t t eOm aan de constructieve veilig-heid van geprefabriceerde sys-teemvloeren rekenkundig eengoede garantie te kunnen geven,hebben het Centraal OverlegBouwconstructies (COBc) en deBevlon (sectorvereniging vanBFBN voor fabrikanten van sys-teemvloeren) enkele jaren geledeneen toetsingssystematiek ontwik-keld voor rekensoftware voor `sys-teemvloeren'. Het resultaat kunt uinmiddels elk half jaar in Cementwaarnemen. Parallel hieraan isdoor de Betonvereniging eenbeoordelingssystematiek ontwik-keld voor rekensoftware voor`rechthoekige betonnen liggersvan traditioneel gewapend beton'.Er is verder overleg tussen deBetonvereniging, COBc, BFBN,leveranciers van rekensoftware enKIWA om de mogelijkheden teonderzoeken voor een certifice-ringsregeling voor `rekensoftwarevoor constructieve betonelemen-ten'. De certificering van reken-software kan de volgende stap zijnin de totale borging van de con-structieve veiligheid van het gecer-tificeerde betonelement. L i t e r a t u u r1. Baar, A.J. de, Bredere certifice-ring prefab beton gewenst.Cement 2002 nr. 8.Tabel 2 | Taakverdeling1 Leveringsschema tekeningen en berekeningen2 Opgave uitgangspunten (b)3 Opgave belastingen (b)4 Hoofdberekeningen (b)5 Detailberekeningen externe samenhang (b)6 Detailberekeningen interne samenhang7 Detailberekeningen individuele elementen8 Globale overzichtstekeningen9 Overzichtstekeningen elementen10 Detailtekeningen vorm elementen11 Detailtekeningen wapening elementen12 Overzichtstekeningen voorzieningen in het werk13 Detailtekeningen vorm in het werk gestorte delen14 Detailtekeningen wapening in het werk gestorte delen15 Controle (b)16 Indienen (b)17 Opgave criteria ten aanzien van uiterlijk en afwerking18 Tekeningen waaruit maatvoering van de elementen kan worden afgeleid19 Overzicht en maatvoering van in te storten voorzieningen voor andersoortige constructies en constructies vanandere materialen (uitwerkingen/opgave van een andere deelconstructeur)20 Overzicht en maatvoering van in te storten voorzieningen voor bouwkundige constructies eninstallatieonderdelen21 Controle tekeningen op maatvoering en aanduidingen t.a.v. uiterlijk22 Controle tekeningen op detailleringseisen volgens NEN 6722, hoofdstuk 5 en 9 van NEN 6720 en eventueleproductnormen. Eventuele afwijkingen worden expliciet op tekening vermeldPer taaknummer is met een (b) aangegeven welke taken als "basistaak" moeten worden gezien. Deze "basistaak" moetworden ondergebracht bij een "hoofdconstructeur"cement 2004 6 77C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gReg elgevingcement 2004 678Tabel 3 | Verdeling per categorieverantwoordelijkheid certificaathouder verantwoordelijkheid klant:taken uitvoeren of verifi?ren/regelen dat taken worden uitgevoerdconstructieve taken m.b.t. de overige takenprefab constructie deze taken moeten expliciet wordentoebedeeldcategorie 1minimaal benodigde input:bij opdracht: 2tijdens proces: 9, 10, 11taken: 1, 22 taken: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 taken: 17categorie 2minimaal benodigde input:bij opdracht: 2tijdens proces: 7, 8taken: 1, 9, 10, 11, 22 taken: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 14, 15, 16 taken: 17, 18, 19, 20, 21categorie 3minimaal benodigde input:bij opdracht: 2tijdens proces:bij voorraadproducten: geenbij overige producten: 3, 8taken: 1, 7, 9, 10, 11, 22 taken: 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 13, 14, 15, 16 taken: 17, 18, 19, 20, 21categorie 4minimaal benodigde input:bij opdracht: 2tijdens proces: 3, 6, 8taken: 1, 7**, 9, 10, 11, 22 taken: 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 13, 14, 15, 16 taken: 17, 18, 19, 20, 21** Detailberekeningen individuele elementenDetailberekeningen m.b.t. de individuele werking van elementen met inbegrip van de samenwerking met aangrenzende elementenonder directe belastingen (overdracht via voegen, raveelijzers etc.)categorie 5minimaal benodigde input:bij opdracht: 2tijdens proces: 3, 4, 5, 8taken: 1, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 22 taken: 2, 3, 4, 5, 8, 15, 16 taken: 17, 18, 19, 20, 21categorie 6minimaal benodigde input:bij opdracht: 2tijdens proces: 2, 3taken: 1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 22 taken: 2, 3, 15, 16 taken: 17, 18, 19, 20, 21categorie 7Hierbij is de certificaathouder verantwoordelijk voor het gehele ontwerp en uitwerking. Hij kan delen van het werk uitbesteden aan ??n of meer anderepartijen. Waarbij dan een verdeling volgens een van de voorgaande categorie?n kan worden gekozen