Auditorium van grwapend betonvoor uiteenlopende doeleindenin de hoofdstad van Floridadoor ing. G. J. HamerDe 'Architects Collaborative' is gebaseerd op de overtuiging, dat goedteamwork betekent de nadruk leggen op individuele vrijheid totinitiatief, inplaats van gezaghebbende instructies door de baas.Door het synchroniseren van alle krachten, door een continu gevenen nemen van de leden, kan een team zijn gezamenlijke arbeid tothogere mogelijkheden opheffen dan de som van evenveel enkelingenvermag.Walter GropiusInleidingDe architekten van bovengenoemd gebouw zijn The Architects Collaborative, Cambridge, Mass., een combinatiesinds 1945 van 8 vennoten en 5 medewerkers. De constructeurs zijn Paul Weidlinger en Mario Salvadori.Zij bouwden reeds vele belangrijke werken, zoals de Harvard University Graduate Center, de U.S. Ambassade teAthene, plan voor 3 U.S. vliegvelden voor de luchtmacht, 700 woonhuizen voor de U.S. luchtmacht en 25 scholen.foto 1 : het gebouw in vogelvluchtCement 9 (1957) Nr. 3-4147tek. 1: 3 375 zitplaatsen totaal aan beide zijden vanhet centrum, ook voor tentoonstellingen, rol-schaatsbaan, ballets, banketten, enz. te ge-bruikentek. 2: 2 175 zitplaatsen aan de rechterzijde van dezaal, voor grote bijeenkomsten, zoals orkest-concerten, openbare zittingentek. 3: I 200 zitplaatsen aan de linkerzijde van dezaal, voor middelgrote bijeenkomsten, zoalslezingen, dansgroepen, repetitiestek. 4: 4 575 zitplaatsen, incl. I 200 vouwstoelen inhet midden, voor massa-bijeenkomsten enoptreden van solistentek. 5:4 475 zitplaatsen voor boks- en worstel-wedstrijden, incl. I 100 tijdelijke zitplaatsen,in 4 secties om de ringtek. 6:3711 zitplaatsen voor tenniswedstrijden,basketbal, enz., incl. 336 tijdelijke zitplaatsenaan weerszijden van het veldtek. 7:600 zitplaatsen voor opvoering van toneel-stukken, films, kamermuziek, enz., in eenklein theater met draai- en zijtonelen onderde hoofdhal148Het ontwerpWil het ontwerpen van een stedelijkegehoorzaal voor een stad van middelbaregrootte verantwoord zijn, dan zal het nietalleen een grote doch ook een ekonomischeruimte moeten wezen, die voor allerleidoeleinden en voor een zeer vari?rendaantal bezoekers dienst kan doen.Met deze zaal, het hoofdgebouw van een tevormen stedelijk centrum van Tallahassee,de hoofdstad van Florida, is dit probleemopgelost. Het gebouw bestaat uit eenreusachtig, zeer aanpasbaar, dubbel amfi-theater, dat alles, van een voordracht toteen bokswedstrijd, van een orkestconcerttot een politieke meeting kan huisvesten.Een dergelijke aanpassingsmogelijkheid iste bereiken met een betonnen boog-schaaldaksysteem, dat de grote overspan-ning over alle zitplaatsen zonder kolom-men tot stand brengt, zodat geen enkelezitplaats het gezicht wordt ontnomen.Het planDaar de grootte van de noodzakelijkeruimte voor het gebodene enerzijds en degrootte van het aantal bezoekers ander-zijds zeer kunnen uiteenlopen, voorziethet projekt in meer mogelijkheden van:1. publiek op de vaste oplopende zit-plaatsen (tek. 1-3) en/of2. publiek in het centrum van de zaal(tek. 4-6),waardoor de capaciteit varieert van 1200tot meer dan 4 500 zitplaatsen.De plattegronden (tek. 1-6) tonen, hoe detwee ruimten voor het publiek tezamenof afzonderlijk kunnen worden gebruiktvoor het onderbrengen van een uiteen-lopend aantal mensen, en hoe het midden-stuk kan worden aangepast aan de eisen,waarvoor het wordt gebruikt.Een gescheiden theater (tek. 7) met 600zitplaatsen is onder de grote zaal geprojek-teerd en dient voor kleinere bijeenkom-sten, zoals lezingen, toneelstukken, films(tek. 9) en kamerconcerten.Door voordeel te trekken van de omhooglopende vorm is het offici?le centrum optwee niveaus ondergebracht. De hoofd-entree naar de zitplaatsen geschiedt vanafeen platform, dat boven straatniveau ligt.Het aanrijden van de auto's gebeurt opstraatniveau onder het achtergedeelte vande hoofdhal en leidt naar parkeerplaatsenop twee verdiepingen (tek. 9).De grote zaal zal het eerste en het meestimposante gebouw zijn van het voorge-nomen stedelijk centrum. De anderegebouwen hiervan worden: een stadhuis,een bibliotheek, een jeugdcentrum en eensoci?teit.Als deel van het toekomstige programmavan het offici?le centrum komen belendend:een kantoorgebouw, een provinciale recht-bank, een hotel, winkels en stedelijkeparkeerplaatsen.Cement 9 (1957) Nr. 3-4foto 2: zijaanzichtDe constructieBij dit ontwerp wordt beton in vele vor-men gebruikt:? dunne schaaldaken van gewapend beton,opgehangen aan ??n reusachtige para-bolische gewapend-betonboog;? voor- en achtergevel, opgebouwd metge prefab riceerde betonblokken;? groot platform (foto I) van geprefabri-ceerde platen van sierbeton met ver-schillende toeslagstoffen in de deklaag.foto 3: vooraanzichtCement 9 (1957) Nr. 3-4149Zaaltechnisch gezien vormt de combinatievan de dakconstructie van boog en schaaleen ruimte met een afdekking met grotespanwijdte, die kolommen overbodigmaakt in de gedeelten met zitplaatsen.De ruggegraat van de constructie vormt dereusachtige parabolische beton boog, waar-van de beide benen 30,5 m (100) uit hetcentrum oprijzen. Deze boog heeft devorm van een omgekeerde en geeftzijdelingse stijfheid en diepte tegen bui-ging. Bij de montage van de constructiedient de boog eerst voor het dragen vaneen belangrijk deel van de bekisting, dienodig is voor het storten van de schaal-daken. Stalen hangstaven, opgesloten in debetonboog, houden tenslotte de schalenvan de dakconstructie in het midden vande lengte-overspanning omhoog (tek. 9);de kolommen aan de buitenzijde van devoor- en achtergevel van de zaal dragen deeinden. Daar het dak is opgebouwd uitidentieke, konische schalen, waarvan alleende lengten vari?ren, is de bekisting telkensweer te gebruiken en dus ekonomisch.Het plafond is aan de dakconstructieopgehangen. De ruimte tussen dak enplafond werkt isolerend en bevordert deventilatie van deze grote zaal.foto 4: het gebouw in bovenaanzicht150Cement 9 (1957) Nr. 3-4