SCHIPHOL foto 1. ru?ne van het opgeblazen en, verbrande luchthavenstation.Een gedeelte van het betonframe heeft het geweld der ont-ploffingen overleefdVOORHEEN ? THANS ? EN IN DE TOEKOMSTdoor Ir. P. C. TirionDat in het openingsnummer van ,,Cement" een artikelover Schiphol verschijnt, lijkt een gepaste hulde aaneen oude getrouwe afnemer, die echter ,,still goingstrong" is.Al v??r ruim 25 jaar rijpte het inzicht, dat een lucht-haven zonder cement niet kon groeien en bloeien.De houten militaire hangar, die als wieg had gediendvoor de jonge Nederlandse burgerluchtvaart, toendeze de eerste voorzichtige schreden op haar levens-weg begon te zetten, was al spoedig te klein en eengrotere hangar werd betrokken. Enige jaren laterbouwde de gemeente Amsterdam een stenen stations-gebouw en nog een grotere hangar. Voorts werd metbetonplaten, groot 1 m2, de vette klei van de Haar-lemmermeerpolder v??r de nieuwe gebouwen afge-dekt, om opstelplaatsen voor de vliegtuigen te maken,waardoor de passagiers voortaan met schone schoenenkonden reizen. Bovendien ontstond hierdoor een goedewerkruimte voor het nazien van de vliegtuigen, datin die dagen nog zo veelvuldig nodig was.De verbetering van de accomodatie op Schiphol gafde energieke leiding van onze nationale luchtvaart-maatschappij haar kansen. Het aantal luchtreizigerssteeg voortdurend en dit had tot gevolg, dat de Ge-meente Amsterdam elk jaar weer tot nieuwe uitbrei-dingen van de luchthaven moest besluiten.Een tot aan het begin van de oorlog nimmer ver-flauwende bouw-activiteit bracht Schiphol onder deluchthavens van Europa op de voorste rang. Rond150 000 m2betonverharding, een zeer aantrekkelijkstationsgebouw met naastgelegen vrachtgebouw, 4grote hangars met zijgebouwen en verschillende be-langrijke werkplaatsen gaven een behoorlijke, hoewelnog steeds niet te ruime werkmogelijkheid voor detalloze diensten, die de Amsterdamse luchthavendeden functionneren, terwijl 4 landingsbanen zorgden,dat de zwaarste vliegtuigen bij elke windrichtingveilig konden binnenkomen.In de vijf oorlogsjaren, die hun zwarte sluier legdenover dit schoon geheel, bleef cement een belangrijkerol spelen, doch nu op geheel andere wijze dan deingenieur gewend is. Vele bunkers verrezen en tal-loze gedecentraliseerde hangartjes met scherfvrijewanden van 55 cm dikte werden gebouwd om Duits-land de oorlog te helpen winnen. Maar toen de Duit-sers inzagen, dat zij de oorlog gingen verliezen, moestde luchthaven met vele belangrijke andere Neder-landse welvaartsbronnen hiervoor boeten. Een vol-komen ru?ne kregen we in Mei 1945 terug (foto 1en 2).Een door de honger verzwakt volk, slecht gekleeden geschoeid, bijna zonder werktuigen, kon toen latenzien of Nederland nog wat waard was.Op 23 Juni 1945 konden de 2-motorige Dakota's landenop Schiphol, half Augustus de 4-motorige vliegendeforten en voor het einde van de zomer kwamen reedsde Zweden, Zwitsers en Fransen met hun luchtlijnen,terwijl de Regeringsvliegdienst een aantal binnen-landse luchtlijnen opende.Houten keten waren van heinde en ver opgezocht omals huisvesting voor het personeel te dienen, terwijlhet gelukte voor de reizigers een wachtkamer c.a. tebouwen van betonelementen. Deze gebouwtjes, op eenlange rij naast elkaar gezet als Vrijheidsstraat, op hetbetonplatform v??r het vernielde stationsgebouw,hebben met talloze uitbreidingen en verbouwingenhet sterk groeiende luchtverkeer ontvangen en ver-werkt, totdat het langzamerhand mogelijk werd hier-voor een meer passende behuizing te bouwen.Intussen moest ook de consequentie worden getrokkenvan het Besluit eind 1945 door de Ministerraad ge-nomen, Schiphol te bestemmen tot luchthaven voorhet transoceanische en transcontinentale burger-luchtverkeer.De banen, die vroeger waren aangelegd als zeerzware wegconstructies (50 cm gestampt zand, 25 cmgewalste paklaag, afgedekt door 5 cm asfaltbeton),moeten in de toekomst vliegtuigen dragen met wiel-belastingen van 45 ton.Vooral in de Verenigde Staten, maar ook in Engeland,is op dit probleem veel gestudeerd. De talrijke in dielanden uitgevoerde baanconstructies leken echter voorSchiphol constructief of economisch niet verantwoord.Tenslotte is hier een nieuwe constructievorm ge-kozen, die blijkens de uitgevoerde proefbelastingengeheel aan de gestelde eisen voldoet. Hierbij is eenplaat, dik 30 cm, van gewalste magere beton (180 kgcement per m3) als drukverdelende laag geplaatst7onder het 30 cm dikke zandbed, dat de gewalste weg-constructie draagt. Voor afvoer van het regenwaterkregen de banen, die een dwars-afs?hot van 1 : 100hebben, langs de randen ondiepe goten van ge-wapend beton, om de 25 m aangesloten op naast debanen gelegde betonriolen (zie foto 4).De betonplatformen worden op Schiphol uitgevoerdin gewapend beton, dus ook anders dan elders ge-bruikelijk is. Dezerzijds wordt hiermede voortgegaanop de reeds v??r de oorlog ontwikkelde constructie-vorm, welke met nieuwe, sindsdien in de VerenigdeStaten ontwikkelde, rekenmethoden nader is onder-zocht, terwijl ook door middel van belastingproevenwerd gepoogd het wetenschappelijk inzicht te ver-ruimen. Thans wordt in verband met de lengte vanhet betonstaal een plaatafmeting aangehouden van23 x -23 m, waardoor het aantal voegen -- de zwaksteplaatsen in dergelijke constructies -- sterk wordt ver-minderd. Hierdoor wordt het economisch verantwoord,voor del wegconstructie extra voorzieningen te tref-fen. De platformen hellen met 1 : 80 naar de rooster-kolken, die op de onder de platformen doorlopenderiolering zijn aangesloten.Op vele plaatsen zijn onder de banen en platformenbetonnen leidingkokers gelegd voor directe of latereeventuele doorvoering van kabels en leidingen (ziefoto 5). In het nieuwste opstelplatform bevinden zichspeciale putten, voorzien van waterdichte stopcontac-ten, om geparkeerde vliegtuigen te voorzien van elee-trische stroom.Over banen en platformen en ook over de gebouwen,welke successievelijk gereed kwamen, zou nog veelmede zijn te delen, doch het lijkt aangewezen hieroplater meer in het bijzonder terug te komen.In de 3? jaar na de oorlog werd rond 6 500 ton cementgebruikt. Soms was het wel zeer moeilijk de velewerken, die op de luchthaven aan de gang waren,tijdig van voldoende cement te voorzien. De wel-willende medewerking van de cementindustrie en hetbegrip, dat daar is getoond voor het belang van dewederopbouw van Schiphol voor Nederland, heeft detaak van hen, die deze werken moesten organiseren,vaak helpen verlichten. In dergelijke moeilijkeperioden kon echter, wanneer het bericht op Schipholbekend raakte, dat een vracht cement op weg wasnaar het vliegveld, niet altijd worden voorkomen, datverschillende uitvoerders bij de ingang van de lucht-haven probeerden met begeerlijke artikelen -- zoalsgoede cigaretten e.d. -- de chauffeur van de auto tebewegen het cement af te laden bij hun betonmolen.Dit gebeurde vooral, wanneer de achterkant zichtbaarwerd van de speciale cementloods voor 100 ton, Waar-in de Directie haar reserve-voorraad had liggen voorde magere dagen.Ruim een jaar. geleden was de situatie zoveel ver-beterd, dat het verantwoord leek de cementloods af tebreken, hetgeen ons als beeld van economisch herstelvan Nederland verheugde.Het uitbreidingsplan van de lucht-haven -- kortgeleden bij de Rege-ring ingediend -- waarop in volgen-de artikelen zal wordenteruggeko-men, geeft aan, dat er nog zeer groteplannen op hun realisatie wachten.Het is te hopen,dat de cementpositiein Nederland de geregelde verwe-zenlijking van deze plannen nimmerzal stagneren.foto 2. gewapend-betonplatform ver-nield door het plaatsen van bommen inde rioolputten voor de regenwaterafvoer.Op de foto is het losgeslagen beton reedsvan het staal losgemaakt, zodat het bom-gat zichtbaar is geworden.foto 3. Opruiming bij de hoofdingangvan Schiphol van de Duitse commando-bunkers, die voorzien waren van eenzeer dichte kubuswapening (20--25 cm),was een moeilijk en langdurig werk.foto 4. Het maken van de gewapend-betongoot, dievoor regenafvoer en als randafsluiting van de startbaandient. De dubbele betonput achter het nog te stortendeel dient voor het opnemen Van de randverlichtingder startbaan.foto 5. Een zeer groot aantal leidingen (centrale ver-warming, buizenpost, telefoon, gas, water, electriciteit,enz.) lopen tussen het stationsarsenaal en een technischarsenaal. Onder het platvorm is hiervoor een begaan-bare gewapend-betonleidingkoker aangelegd.luchtfoto K.L.M.foto 6. Schiphol eind 1948. De Ringvaart met in- en uitgang van de luchthaven,waartussen het parkeerterrein met in aanbouw zijnd gebouw voor de verbindings-dienst. Hierachter ligt het grote stationsgebouw Buitenland met hangans en op derechter hoek hiervan de verkeerstoren. Naar links het technisch arsenaal met opde voorgrond hiervan twee grote hangars.
Reacties