? utiliteitsbouw ? uitvoeringstechniek ? bekistingenE.C. van Rooij, Doka Nederland, OssNederland heeft de weg omhoog ontdekt. Na aanvankelijke aarzelingen wordt op dit mo-ment in welhaast iedere zichzelf respecterende stad aan een hoogbouwprojectgewerkt.Het gaat daarbij niet alleen om kantoorgebouwen, maar ook om luxe appartementen-complexen. Voor de bekistingsleveranciers betekent deze hausse een uitgelezen mo-ment om nieuw materieel te ontwikkelen en uit te proberen. Doka Nederland, ??n van dekoplopers op hetgebied van technologische ontwikkelingen, is bij enkele spraakmaken-de Nederlandse hoogbouwprojecten betrokken. Voor ??n project ontwikkelde het bedrijfeen geavanceerdezelfklimmendebekisting, dievanuitdegehele wereld aandachttrekt.HIGH-TECHZELFKLIMMENDE BEKISTINGTabel 1Vergelijking diverse bekistingssystemenIn Amsterdam is Doka betrokken bij de bouwvan het nieuwe hoofdkantoor van ABNjAM-RO. Voor het optrekken van de twee circaiOO m hoge kernen wordt het inmiddels on-dermeerbij de bouwvan de Vasco da Gama-brug in Lissabon en de Rembrandtoren inAmsterdam beproefde SKE-systeem inge-zet. Ook voor de Millenniumtoren in Rotter-dam wordt hiervan gebruikgemaakt.Voor de ruwbouw van de kern van de Zurich-toren in Den Haag ontwikkelde de vestigingvan Doka in Oss samen met het moederbe-drijf een nieuw type zelfklimniende bekis-ting: hetSCP-platform. Dittype is een variantop het SKE-systeem.Keuzeproces bekistingssysteemWelk bekistingssysteem in een bepaalde si-tuatie het best kan worden toegepast, hangtaf van verschillende factoren. De meestgangbare systemen zijn zelfklimmende be-kisting (hydraulisch dan wel mechanisch),vijzelbekisting en glijbekisting. De keuzevoor een systeem (tabel 1) hangtafvan deterealiseren betonoppervlaktekwaliteit, denauwkeurigheid van de maatvoeringen tole-ranties, de mogelijkheid van een continustortproces (milieuvergunning nachtstort,arbeidsaanbod, enz.) en de vorm van hettebekisten oppervlak (bijv. scherpe hoeken).Bij de Zurichtoren is gekozen voor het toe-passen van een zelfklimmende bekisting,vooral vanwege de verlangde maatnauw-keurigheid en de te realiseren betonopper-vlaktekwaliteit (iA).De kern van de Zurichtoren heeft de vormvan een onregelmatige achthoek (fig. 1). Inde kern bevinden zich een trappenhuis eneen liftschacht, die worden gescheiden doorenkele binnenwanden.SysteembeschrijvingHet SCP-platform bestaat uit drie niveaus.Het onderniveau fungeert als afsteuning. Ophet middenniveau wordt de wapening ge-vlochten en de bekisting gesteld. Het boven-niveau is de eigenlijke werkvloer. Aan de on-derzijde daarvan zijn staalprofielen beves-tigd waarin op rollen de wandkisten hangen.Het boven- en middenniveau zijn vast metel-kaarverbonden; het onderniveau is het klim-niveau. Het totale systeem is rondom geslo-ten met houten panelen (fig. 2).CEMENT1998jl0 29.1II~.:::U.:::ti:.::Ht::::e:.:.:it:::s::::b.:::o.:::uw.:.:~~~~_. uitvoeringstechniekCD Plattegrond van de kern van de Zurich-toren. De cylinders zijn met een blauwe cir-kel aangeduidZowel het onder- als het middenniveau rus-ten op stalen dragers, die verankerd zijn inuitsparingen in het reeds verharde beton-werk. Geklommen wordtmet verdiepingsho-gehydraulische cylinders, die zich bevindentussen het onder- en hetmiddenniveau. Hetgehele systeem gaat in ??n keer omhoog.De dragers van het middenniveau wordenaan het einde van het klimmen met kantel-schoenen in dezelfde uitsparingen veran-kerd als later het onderniveau.? bekistingenHefcyclus is voltooid. De kantelschoenen zijn rood gekleurd@ Dwarsdoorsnede over SCP platform. Het platform 'zet zich af' op het ondemiveau30Destortcyclusbij de Zurichtoren isalsvolgt:maandag: betonstortendinsdag: ontkisten, klimmen, plaatsen vanstelkist, inbouw van sparingen, reinigen vanbekistingwoensdag: aanbrengen van wapening, in-bouw van sparingen, reinigen van bekistingdonderdag: aanbrengen van wapeningvrijdag: plaatsen van sluitkist, verankeren,afbouwwerkzaamhedenDe slaghoogte is 3,40 m; het volume perstort bedraagt circa 68 m3 , het bekistings-oppervlak is ongeveer 574m2?VoordelenOntkistenHet terugrijden van de bekisting is sterk ver-eenvoudigd. Waar tot dusver het wandeIe-ment met behulp vanspindels werd terugge-reden, waar veel kracht voor nodig is, wordtnu het element teruggerold. Belangrijk is weldatde staalprofielen waarop de rollen lopen,altijd schoon zijn en vrijgehouden wordenvan betonresten.ReinigenDoordat de ruimte tussen wand en terugge-rolde kist groter is dan b? klimautomatenmet spindels, is ook het reinigen eenvoudi-ger geworden.KlimmenDe gehele bekistingsconstructie klimt in ??nkeer omhoog. E?n arbeider staat b? het cen-trale bedieningsapparaat; de rest van hetpersoneel hoeftweinigte doen en kan ondermeerloskomende vulstukken voor uitspa-ringen verzamelen. De voorheen noodzake-I?ke ombouw van konussenis niet meernoodzakelijk.Het klimmen gaat uiterst nauwkeurig. Voor-waarde is wel datde uitsparingen voor de op-leggingen van de draagconstructie exactworden ingebouwd. Aangezien de vulstuk-kenhiervoor vast aan de wandelementenzitten, wordt vr?wel aan deze voorwaardevoldaan.InbouwenVoorhet inbouwen Z?n de voordelen analoogaan het ontkisten.BovenniveauHet bovenniveau is rondom gesloten, waar-door het betonstorten makkel?ker en vooralook zekerder is geworden. Een nog grotervoordeel betreft het vlechtwerk. Bundelsmet wapeningsstaal kunnen gesorteerd opde werkvloer worden weggelegd en vervol-genswordeningebouwd zonder datze voort-durend in de weg liggen.BuitenbekledingDe bekleding met houten panelen is duurza-mer dan de tot dusvergebruikel?ke vangnet-ten, die doorgaans na enkele weken al grotegaten vertonen.Toekomstige ontwikkelingen op de bouw-plaatsMet dit bekistingssysteem wordt een flinkestap vooruit gezet op wegnaar een werkel?khigh-tech bouwplaats. Om de huidige en ver-wachte toekomstige capaciteitsproblemen(gebrek aan personeel!) het hoofd te kun-nen bieden, z?n echter verdere ontwikkelin~gen nodig.Eenbelangr?ke verbetering zou het toepas-sen van geprefabriceerde wapening in ditbekistingssysteemkunnen Z?n. Ook op hetgebied van het aanbrengen van sparingenvaltnog het een en ander te innoveren. Tenslotte wordt met smacht gewacht op de in-troductie van hoogvloeibaar beton in eenhoge sterkteklasse, zodat ook 's nachts zon-der al te veel overlast zal kunnen worden ge-stort. Dit alles met als doel de cyclust?d nogverder te reduceren.31