Elke dag een stukje beter2201460interviewinterviewElke dag eenstukje beterErik Middelkoop22014 6122014cvZoals zovelen moet ook Middelkoop aan het eind van zijnmiddelbareschooltijd een studiekeuze maken. Echt lastig vindthij dat niet. "Techniek was eigenlijk het enige waar ik goed inwas." De stap van havo naar HTS Bouwkunde is dan ook eenlogische. En een goede, zo blijkt later, want die studie gaat hemvrij eenvoudig af. Als hij is afgestudeerd, moet hij in militairedienst. "De andere optie was door studeren. Maar dat zag ikniet zo zitten."Toch start hij, op advies van HTS-docent VanAbeelen, tijdens zijn diensttijd met de opleiding HTI Staalcon-structeur. Met het HTI-diploma op zak gaat hij op zoek naareen eerste baan. Die vindt hij, ondanks zijn bouwkundigeopleiding, in de infrasector. Middelkoop gaat aan de slag bijArticon, het ingenieursbureau van de NS dat later wordtverkocht aan Arcadis. Zelf doet hij voornamelijk Rijkswater-staatprojecten zoals een aantal kunstwerken aan Rijksweg 35.In tegenstelling tot veel andere pas afgestudeerde HTS'ers, maghij gelijk gaan rekenen.Ambitie"Het werd gauw duidelijk dat ik talent had. Maar bij zo'n grootbedrijf als Articon is de kans dat je boven komt drijven nietheel groot. Ik ben toen op zoek gegaan naar een wat kleinerbedrijf en kwam terecht bij Goudstikker - de Vries. Dat pakteheel goed uit. Ik heb daar een fantastische tijd gehad en kreegheel veel kansen. De helaas veel te vroeg overleden adjunct-directeur Bert Remmerswaal, nam mij al snel mee naar verga-deringen. Ik weet nog goed dat hij mij bij de gemeente DenHaag voorstelde als `zijn toekomstige baas', zo overtuigd washij van mijn capaciteiten. Ik heb dat idee vrij snel zelf overge-nomen: vanaf dat moment was het mijn ambitie om directeurte worden van een constructiebureau." Maar na drie jaar gaathet in zijn ogen bergafwaarts met het bureau, onder meer dooreen directiewisseling. "Er kwam een manager aan het hoofddie geen verstand had van constructies. Dat was voor mij denaam ir. Erik Middelkoopleeftijd 44opleidingen HTS Bouwkunde, HTI,Betonconstructeur BV, TU DelftCiviele Techniekwerkgevers Articon, Goudstikker -de Vries, Corsmit/ RoyalHaskoningDHVnevenfuncties PlatformConstructieve Veiligheid;Commissie MaatschappelijkeProfilering, VNconstructeurs;Toetsingscommissie,ConstructeursregisterAlopvroegeleeftijdmaakthijzijnambitiewaar:directeurwordenvaneengoedconstructiebureau.VeelheeftErikMiddelkooptedankenaanzijnenormenieuwsgierigheid.Ooknunog,bijRoyalHaskoningDHVisdieonverminderdgroot.Zijngrootstedrijfveerisomelkedagweerietsbeterteworden.Heiligehuisjeszijndaarbijnietveilig.11 Erik Middelkoop bij het Erasmus UniversityCollege in Rotterdamfoto: Jasper Hof62 Elke dag een stukje beterinterview2 De Kroon, Den Haaghalverwege stil. Maar het toeval wil dat bij een Stupr?-lezingover het onderwerp, prof. Walraven in de zaal zit. Die stelt hemvoor zijn lezing op papier te zetten. Dan zou het wel goedkomen.Middelkoop studeert af op BubbleDeck-vloeren, eentoepassing die dan net op de Nederlandse markt is. Hij heeft eral de nodige ervaringen mee, vooral bij de Millenniumtoren,het eerste Nederlandse bouwwerk met dat vloersysteem. Altijdens zijn studie krijgt hij wat grotere, uitdagende projectenop zijn bordje. Veelal gaat het daarbij om hoogbouw. Toch zijndat niet per se de projecten waar hij de beste herinneringenaan heeft. Een goed lopend proces, een enthousiast team of eentevreden klant, dat vooral zijn de aspecten die veel voldoeninggeven, ook bij kleinere projecten.Hij ontwikkelt zich al snel totraadgevend ingenieur en op zijn 31-ste komt hij in de directie,samen met Jan Vambersky, Frans de Zwart en Jan Font Freide."Toen al had ik dus mijn grootste ambitie bereikt."Toch bete-kent dat niet het einde van Middelkoops ambities. Een van zijnbelangrijkste drijfveren is dat hij wil blijven leren en nog altijdelke dag beter wil worden. "Even, toen ik zo'n beetje allebestaande cursussen beton en staal had gedaan, heb ik gedachtdat ik alles wel wist. Maar dat moment bereik je nooit. Ik benmij altijd blijven verdiepen in van alles zoals in de achtergron-den van normen. Ik blijf daarbij net zo lang zoeken tot ikprecies weet hoe het zit. Dat heeft me altijd veel gebracht,bijvoorbeeld als het gaat om een complexe constructie die nietgoed is beschreven in de norm. Met kennis van de achtergron-den van de regels kun je een dergelijk probleem toch goed enverantwoord oplossen. Recent nog heb ik een PAO-opleidingover aardbevingen gevolgd. Dat was echt genieten. Die kan ikiedereen aanraden."ZeggenschapEr verandert in de loop der tijd veel in zijn functie. Vooralde laatste jaren, vanwege de veranderingen bij Corsmit. In2007 wordt het bureau overgenomen door Royal Haskoningen in 2012 fuseert Haskoning met DHV. "Dat heeft nogalwat impact gehad op mijn werk. Nu ben ik in mijn eentjeverantwoordelijk voor de constructeurs binnen de building-groep in Rotterdam. Maar de zeggenschap is minder. BijCorsmit konden we als directie alles zelf bepalen. Nu wordter veel van bovenaf opgelegd en hebben we te maken metverschillende stafdiensten. Ik heb daar wel even aan moetenwennen. Inmiddels ben ik heel blij met de fusie, maar als jeme dat twee jaar geleden had gevraagd, was dat wel anders.Ik begreep toen niet goed wat het verschil was tussen eengroot internationaal ingenieursbureau en een zelfstandigbureau. Ik was heel erg gewend om met collega-directieledensamen te werken op basis van een consensusmodel. Dat gingaltijd heel soepel. Binnen een groot bedrijf werkt dat niet zo.Je kunt niet wachten tot iedereen het met elkaar eens is. Eraanleiding op te stappen. Mijn eerste sollicitatie bij Corsmitwas gelijk raak. Ik begon als constructeur, maar de ambitie omhogerop te komen was nog altijd springlevend. En die ruimtebleek er te zijn. Ik had inmiddels ook de opleiding HTI Beton-constructeur en Betonconstructeur BV afgerond. In het feit datik drie toch wel pittige opleidingen elk binnen het jaar hadvoltooid, zagen zij het bewijs dat ik wat in mijn mars had." Ditwas ook de reden om een studie aan de TU te gaan doen, naastzijn fulltime baan. "Het was een grote aanslag op mijn vrijetijd, want de baan bij Corsmit kostte al meer dan 40 uur in deweek. Tijd om naar colleges te gaan was er dus niet. En voortentamens moest ik vrij nemen. Het ging me desondanks vrijmakkelijk af. Alle tentamens heb ik in ??n keer gehaald. Geluk-kig maar, anders is het niet te doen." Het afstudeerproject vielfoto:JasperHof2Elke dag een stukje beter 22014 633 Omnisport, Apeldoorn4 Red Apple, Rotterdamking met andere disciplines bevalt heel goed. Eigenlijk ben jeals constructeur niet anders gewend, want ook in een bouw-project werk je met anderen samen. Alleen nu doen we datwat vaker met dezelfde mensen. Het feit dat we niet moeilijkhoeven te doen over wie er bij welke afdeling zit: heerlijk! Alleskomt toch uit ??n pot. In wezen is het model dat wij in debouw in Nederland hebben, heel ineffici?nt. Wij doen veeldezelfde dingen, maar telkens met andere partijen. Daarbijkomen steeds discussies terug over wie wat nu precies doet enover meerwerk." Hoewel er een duidelijke trend waarneembaaris naar multidisciplinaire opdrachten, doet Royal Hasko-ningDHV nog genoeg traditionele projecten. Of projecten inopdracht van aannemers, bijvoorbeeld bij Design & Construct-contracten. "Ik werk persoonlijk graag voor aannemers. Diezijn zich namelijk veel bewuster van risico's. Vaak genoeg hebbenzij moeten betalen voor dingen die fout zijn gegaan. Anderepartijen hebben wat meer de neiging om op prijs te sturen.Aannemers doen dat ook wel, maar voor hen is het toch ietsbelangrijker dat het proces goed verloopt. Zij zien beter in dat eenextra investering zich ruimschoots kan terugverdienen."gebeuren gewoon af en toe dingen waar je het niet mee eensbent. Ook zonder dat jij bij die beslissing bent betrokken.Het is voor een deel een politiek spel. Zodra je dat begrijpt,is het geen probleem. Achteraf denk ik wel eens hoe het tochzo lang heeft kunnen duren voordat ik het doorhad. Ik hebvan dit proces veel geleerd en had het absoluut niet willenmissen. Ik ben er ook sterker uitgekomen. Dat geldt denk ikvoor iedereen binnen Corsmit. Van de toenmalige directieheeft iedereen een goede plek binnen de club verworven.Dat is wel eens anders; vaak zie je directies verdwijnen zodrakleine bedrijven door een grote partij worden overgeno-men." Echt een voorkeur voor een groot of klein bureauheeft Middelkoop niet. Dat hij nu beide heeft meegemaakt,ziet hij wel als een groot voordeel. "Ik vond het plezierig omals directie aan de touwtjes te kunnen trekken. Maar ook datis relatief. Je zult altijd moeten luisteren naar wat de klantwil. Ik heb daar geen moeite mee, ook niet met het feit datanderen nu beslissingen nemen. Uiteraard heb ik mijnmening en die laat ik ook horen. Maar zodra er een besluit isgenomen, ga ik ervoor. Ook al is het niet helemaal wat ik zelfhad bedacht. Dat zit kennelijk in mijn karakter. Dat ik altijdleiding heb willen geven, was niet om mijn zin door tekunnen drijven."MultidisciplinairDe grote winst van een groot ingenieursbureau bestaat voorMiddelkoop uit de mogelijkheid tot het doen van multidisci-plinaire projecten, en het gebruikmaken van de knowhow bijcollega's van infra of industrie. "Dat was voor ons ook d? redenom aansluiting te zoeken bij een groter bedrijf. De samenwer-"Dat ik altijd leiding heb willengeven was niet om mijn zin doorte kunnen drijven"34Elke dag een stukje beter2201464interview5 De 2e Katendrechtsehaven, Rotterdamfoto: Rob `t HartAlthans, voor een fout die door onze controle als hoofdcon-structeur is geglipt. Gelukkig kwamen we er net op tijd achteren hebben we aan de bel getrokken. Maar het heeft ons wel watgeld gekost. En terecht. Als je geen echte verantwoordelijkheidhebt bij de controle is die ook niets waard. Dan kun je net zogoed gewoon bij voorbaat een stempel zetten. Ook hebben weeen grote schade meegemaakt bij een second opinion op eengroot project dat al een jaar in uitvoering was. We zijn er doorde opdrachtgever, die zo zijn twijfels had, bijgehaald. Op basisvan mijn handberekeningen is het project toen stilgelegd. Besteen heftige beslissing. Later is er een 3D-model gemaakt entoen bleken mijn bevindingen te kloppen. Er moesten behoor-lijk wat aanpassingen worden doorgevoerd waardoor deschade tot Bos en Lommer-achtige omvang opliep."BouwtoezichtUiteraard ligt er ook bij gemeenten een belangrijke taak voortoezicht. In het algemeen heeft Middelkoop veel respect voorbouw- en woningtoezichten. "Ze hebben eigenlijk een onmoge-lijke taak. Constructeurs moeten het al met weinig budget doen.Maar voor een fractie van dat bedrag moeten gemeenten beslis-sen of iets wel of niet goed is. Ook kleinere gemeenten met eenheel klein team en minder knowhow. Bij grotere gemeenten is hetwat kennis betreft meestal wel in orde. Zoals hier in Rotterdam,waar echt een paar heel goede constructeurs werken. Bovendienzijn ze vaak bereid mee te denken over minder conventioneleoplossingen. Ik zie ze dan ook meer als een partner dan als tegen-stander. Natuurlijk hebben we wel eens pittige discussies, maarmet goede argumenten komen we er altijd uit. Wat dat betreftAannamebeleidIn de nieuwe omgeving zijn het vooral de randzaken die zijnveranderd. In de basis is Middelkoops werk nog altijdhetzelfde. "Wat mij drijft, is het beter maken van een groepjonge constructeurs en samen tot een goed product komen.Dat is echt teamwork. Bij andere bureaus zie ik nog wel eensdat constructeurs opereren als losse eilandjes, met nauwelijksinteractie. Zo werkt het bij ons absoluut niet. Samenwerking ishier van groot belang en het eindresultaat telt. De mensen zijndaar ondergeschikt aan. Niet dat de kwaliteit van onze mensener niet toe doet, in tegendeel; dat is een van onze belangrijkstespeerpunten. Bij ons zijn de constructeurs over het algemeenTU'ers. HTS is in de basis een opleiding voor een goede teke-naar, zeker nu tekenaars toch meer modelleurs worden. Er zijnnatuurlijk uitzonderingen. Met het HTS-diploma op zak ben ikzelf ook gelijk als constructeur begonnen. En een opleiding aande TU is absoluut nog geen garantie. Ik ken voorbeelden vanTU-studenten die cum laude zijn afgestudeerd, maar het bijons toch niet hebben gered. Ons vak moet je liggen, je moetmet de druk om kunnen gaan. Dat kun je niet altijd zien op hetmoment dat je iemand aanneemt. Maar we zijn er inmiddelswel goed in om tijdig te signaleren of iemand bij ons past ofdat ie beter zou aarden bij een aannemer, bouw- en woningtoe-zicht of prefab-betonleverancier. Ons gaat het vooral om depotentie van een jonge ingenieur op de middellange termijn.Door de bank ligt die bij TU'ers hoger. Je moet als HTS'er danook een heel goed verhaal hebben, wil je bij ons beginnen alsconstructeur. Toch is opleiding maar ??n van de facetten. Jekijkt vooral naar de persoon. Maar ook andere criteria zijnbepalend. Als je bijvoorbeeld wat langer over het HTI hebtgedaan, zie ik dat toch als een negatieve kwalificatie. Tenzijdaar natuurlijk een hele goede reden voor is."Interne controleNiet alleen de mensen zelf, ook interne controle speelt eenbelangrijke rol bij het kwaliteitsniveau dat Royal Hasko-ningDHV nastreeft. "En dat gaat niet om het doorbladeren vaneen berekening, maar om het onderscheppen van fouten. Datdeden we bij Corsmit al en doen we hier nog steeds. Overigensis het corrigeren van fouten niet eens het belangrijkste doelvan die controles; het is een illusie dat een berekening 100%foutloos wordt. Misschien nog wel belangrijker is het leeref-fect, zowel voor degene die wordt gecontroleerd als voordegene die controleert. Een derde aspect van die controle isbewustwording." Met de interne controle onderscheidt hetingenieursbureau zich volgens Middelkoop van anderebureaus. Het heeft waarschijnlijk wel een kostenverhogendeffect maar dat vertaalt zich in kwaliteit. "Ik denk dat we signi-ficant minder fouten maken dan andere bureaus. E?n keer zijnwe verantwoordelijk gehouden voor een fout met gevolgen."Op het totale bouwvolume valt hetaantal schades eigenlijk wel mee"5Elke dag een stukje beter 22014 656 De Boulevard, Enschedevind het nog altijd een belangrijk onderwerp. Er gaat name-lijk heel veel mis, vooral in het proces. De vraag waar hetuiteindelijk om gaat, is: wanneer is een constructie veilig enwanneer niet? Ik hou me daar vaak mee bezig. Bij schadege-vallen bijvoorbeeld; moet een gebouw dan worden ontruimdof niet?" Of de grote hoeveelheid aandacht die de laatste tijdnaar dit onderwerp uitgaat, tot resultaten leidt, durft Middel-koop niet te zeggen. "Je ziet wel dat er meer bewustwordingis. Maar of constructies ook daadwerkelijk veiliger worden?Ik weet het niet. Er zijn in ieder geval allerlei hulpmiddelenom het beter te doen, ook voor de opdrachtgever. Probleem isdat er een prijskaartje aanhangt en dat als het erop aankomt,mensen dat bedrag er niet voor over hebben. We zijn dus nogheel ver verwijderd van de ideale situatie. Toch moeten wehet ook niet erger maken dan het is. De gevallen die hetnieuws halen zijn incidenten. Op het totale bouwvolume valthet aantal schades eigenlijk wel mee. Volgens de voorge-schriften moet de kans dat een constructie bezwijkt 1 op10 000 zijn voor een periode van 50 jaar. Daar zitten wegewoon prima binnen. Dus hoewel er vaak maar wat wordtaangerommeld ? gezien de budgetten kan dat vaak ook nietanders ? bouwen we ook in ons vak veilig genoeg. Dat is vooreen belangrijk deel te danken aan de grote hoeveelheidverborgen reserves die wij inbouwen. Wel moeten we onsrealiseren dat die reserves door de moderne rekentechniekensterk zijn gereduceerd. De noodzaak om foutloos te bouwenwordt dus wel steeds groter."MotivatieMiddelkoop geniet van zijn vak. Maar hij is erg terughoudend omanderen te adviseren voor hetzelfde vak te kiezen. "Vaak probeerik mensen juist te overtuigen toch vooral geen constructeur teworden. Als je het echt goed wilt doen, moet je enorm nieuwsgie-rig zijn en er ontzettend hard voor werken. Er zijn voldoendeandere beroepen waarbij je met minder inspanning meer kuntbereiken. Ik stel dat bewust vaak een beetje gechargeerd, om zekerte weten dat iemand oprecht is gemotiveerd. Als je denkt `dat lijktme wel aardig', kun je beter een ander vak kiezen." Jacques linssenheeft Rotterdam echt een fantastische bouw- en woningtoezicht."Over het idee om bouwtoezicht te privatiseren, is Middelkoopniet echt enthousiast. "Vooral de manier waarop het wordt gepre-senteerd is verkeerd. Het wordt gebracht als deregulering, maaraan de regels verandert niets. Ze denken dat er iemand mee isgeholpen, maar ik vraag me af wie. Wat er gebeurt, is het afschui-ven van verantwoordelijkheid, terwijl iedereen constructieveveiligheid zo hoog in het vaandel heeft. Ik weet wel dat het nietmeer is tegen te houden. Het past ook goed in deze tijd. Maar ikhad meer gezien in samenwerking tussen gemeenten. Niet dat denu gekozen oplossing helemaal verkeerd is; de verwachtingen zijnte hoog. Ik denk dat toezicht alleen maar duurder wordt en dat dekwaliteit omlaag gaat. Dat geldt zeker voor de grote gemeenten."Constructieve veiligheidEen oplossing voor de constructieve veiligheid is het in elkgeval niet. Dat onderwerp is, naast hoogbouw, ook een belang-rijke specialiteit van Middelkoop. Hij noemt zichzelf gerusteen expert op dat gebied. Al vanaf de oprichting is hij actiefbinnen het Platform Constructieve Veiligheid. Ook heeft hijmeegeschreven aan het Compendium Constructieve Veilig-heid en het Plan van Aanpak Constructieve Veiligheid. "Ik"Vaak probeer ik mensen juist teovertuigen toch vooral geenconstructeur te worden"6