De in uitvoering zijnde tweede uitbreidingvan de ENCI te MaastrichtEen reportage van een in uitvoering zijnd werk is meestal alleenvoor ingewijden een interessant onderwerp, de details over-heersen nog, van het geheel is nog weinig samenhangends tetonen. Nietemin menen wij voor dit Jaarbeursnummer een uit-zondering te moeten maken en enige gegevens te verstrekken,welke van algemeen belang kunnen zijn.Nadat in September 1951 de eerste uitbreiding was be?indigd ende installatie in gebruik was genomen, kwamen de plannen voorde tweede uitbreiding op tafel. De uitvoering daarvan begon inMaart 1954. Dat tussen het einde van de eerste uitbreiding en hetbegin van de tweede ca 2 ?aar verstreken, vindt zijn oorzaak in dewil van de Directie van de End, die eerst met de nieuwe instal-latie meer ervaring wilde opdoen, alvorens een tweede soort-gelijke zou worden opgesteld.De tweede uitbreiding heeft tot gevolg, dat de productie van deENCI wordt vermeerderd met 350 000 ton cement per jaar,waardoor de totale jaarproductie van de gehele fabriek in de toe-komst op I 000 000 ton cement wordt gebracht. De nieuwe in-stallatie zal in September van dit jaar in bedrijf genomen worden.De totale kosten van de tweede uitbreiding bedragen circaf 17 000 000,-- en zijn als volgt verdeeld:bouwwerken............................................ f 5 200 000,-(30%)mechanische installaties ............................ f 10 700 000,-(63%)electrische installaties............................... f 1 100 000,-( 7%)Het is interessant te vergelijken, waar de installaties voor detweede uitbreiding besteld zijn. Deze vergelijking van de eerste,uitgevoerd 1949?1951, met de tweede uitbreiding geven wij hier-onder weer.Uit deze vergelijking zien wij, dat de leveringen uit de VerenigdeStaten sterk verminderd zijn en dat deze nu grotendeels uitFrankrijk en Engeland komen.14Ie uitbreiding1949--19512e uitbreiding1954--1955bedraginf ? 1000percentagev/h geheelbedraginf ? 1000percentagev/h geheelin%Ver. St. v. Am. ... 1200 8,00 140 0,82Belgie.............. 900 6,00 1 300 7,65Denemarken ........ -- -- 100 0,59West-Duitsland ... 1850 12,33 1 750*) 10,29Engeland...... 50 0,33 525 3,09Frankrijk........ 100 0,67 2 590 15,23Nederland ............ 10 500 70 00 10 200 60,00Zweden ............... 85 0,57 210*) 1,24Zwitserland ........ 265 1.77 110 0,65Oostenrijk...... 50 0,33 75 0,4415 000 100,00 17 000 100,00*) Dit zijn begrotingscijfers, de machines zijn nog niet alle besteld.De Nederlandse leveringen zijn het grootst door de grote om-vang van de bouwwerkzaamheden (f 5 200 000,--) en doordatrelatief meer staalconstructies en machines in Nederland werdenbesteld. Ook de invoerrechten en de invoerbelasting vallenonder de post van de Nederlandse leveringen.Tek. I geeft de plattegrond weer van de fabriek Zuid. Hierop zijnde nieuwe in uitvoering zijnde delen dik aangegeven.Het centrale punt van deze uitbreiding is de tweede, 120 m lange,cementoven (I, tek. I), welke een diameter heeft van 4,5 m enCement 7 (1955) Nr 1-2waaruit straks 1000 ton klinker (dit wordt ca 1050 ton cement) perdag zullen rollen. De oven, welke momenteel wordt gemonteerd(foto 2), wordt geleverd door Compagnie de Fives-Lille te Lille inNoord-Frankrijk en weegt totaal bedrijfsklaar ca 2 000 ton.Het transport van deze kolos, dat deels over de weg en deels overhet water moest geschieden, werd uitgevoerd door Belgische,Nederlandse en Duitse transportfirma's, die op dit gebied gespeci-aliseerd zijn.Een electrostatische stofvanginstallatie (2, tek. I) van de fa Lurgite Frankfurt reinigt ook van deze oven de rookgassen en be-schermt de omgeving tegen stofneerslag.Voor de afvoer van de rookgassen wordt een tweede monolieteschoorsteen (3, tek. I) gebouwd, welke uitwendig dezelfde af-metingen krijgt, maar inwendig een geheel afwijkende uitvoeringvan bemetseling en isolatie ondergaat. Bij deze schoorsteenwordt de spouw tussen metselwerk en beton geventileerd met debuitenlucht, waardoor deze spouw niet alleen koel blijft voor debescherming van de betonwand tegen te hoge temperaturen maarook droog, waardoor geen condensatie van schadelijke beton-aantastende gassen tegen het betonoppervlak kan plaats hebben.Teneinde de temperatuurverdeling, luchtstroming, vochtgehalte,enz. van de schoorsteenwand na het in bedrijf nemen te kunnenmeten en de warmteoverdrachtsberekeningen te kunnen contro-leren, worden op halve hoogte (d.i. 50 m boven de voet van deschoorsteen) en aan de top (dus op een hoogte van 100 m) rondomde schoorsteen twee loopbordessen gemaakt.Foto 3 laat het onderste gedeelte van de schoorsteen in desteiger met de betonnen fundatie van de electrostatische stof-vanginstallatie erachter zien.De klinkerkoeler (4, tek. I), systeem Fuller, fabrikant Constantinte Parijs, vereist een zeer diepe kelder, waarvoor meer dan1500 m3mergel ontgraven moest v/orden. Deze kelder moet inwaterdichte constructie worden uitgevoerd.Foto 4 toont de kelder tijdens de ontgraving en het klaar makenvan de keldervloer.Voor de opslag van de grondstoffen, welke van elders aangevoerdmoeten worden, en voor het half-fabrikaat -de ongemalenklinker- moest de onoverdekte en de overdekte opslagplaatsworden uitgebreid en zo mogelijk worden verdubbeld.Daartoe werd de keermuur (5, tek. I) aan de noordzijde met 60 men aan de zuidzijde met 75 m verlengd, waardoor de totale lengtethans 356 m bedraagt.Ook de overdekte opslagplaats (6, tek. I) wordt aan de noord-zijde met 56 m en aan de zuidzijde met 48 m verlengd. De gehelehal is dan 248 m lang bij een dakbreedte met luifel van 30 m eneen nuttige opslagbreedte van 34 m.Door deze uitbreiding wordt de opslagcapaciteit als volgt gewij-zigd :oppervlak resp. inhoud eersteuitbreidingtweedeuitbreidingniet-overdekt opslagterrein ...... 2 200 m23 300 m2overdekte opslagruimte ............ 4 900 m28 400 m2opslag-capaciteit voor klinker ... 27 000 m356 000 m3opslag-capaciteit voor kolen .... 10 000m320 000 m3opslag-capaciteit voor leisteen... 8 000 m324 000 m3opslag-capaciteit voor gips ...... 5 000 m39 000 m3Het grootste gedeelte van de betonwerkzaamheden wordt uit-gevoerd door de Hollandsche Beton Maatschappij te 's-Graven-hage, terwijl de kleinere werken door de plaatselijke aannemersworden verricht.De foto's 5, 6 en 7 geven een overzicht van de in uitbreiding zijndeoverdekte hal en de keermuren.Over de nieuwe oven wordt een stalen hal (7, tek. I) gebouwd ingelijke uitvoering als de bestaande ovenhal. Aan de firma DeVries Robb? is de bouw van deze nieuwe hal opgedragen. Met demontage hiervan moet nog worden begonnen.Aangezien door deze uitbreiding het leeuwenaandeel van deproductie op fabriek Zuid komt te rusten, is de tijd gekomen deoutillage voor bad- en schaftlokalen (8, tek. I) te verbeteren enuit te breiden. Tot nu toe werd van een provisorische installatieCement 7 (195S) Nr 1-2foto 2. de cementoven tijdens de montagefoto 3. het onderste deel van de schoorsteen in de bekisting metdaarachter de betonnen fundatie van de Lurgi-electrofilterfoto 4. ontgraving van de klinkerkoeler-kelder15in diverse barakken gebruik gemaakt, doch deze toestand is on-houdbaar, als straks ca 100 personen m??r op fabriek Zuid aanhet werk zullen zijn.De architect ir. D i n g e m a n s te Utrecht ontwierp daarvoor eengebouw, dat door zijn uiterlijk bij de rest van de fabrieksinstallatiepast en inwendig de mogelijkheid biedt tot het inrichten vanruime was- en kleedgelegenheid en een gerieflijk schaftlokaal.In dit artikel wordt niet ingegaan op details van dit gebouw enaangezien het nog niet gereed is, kan alleen foto 8 een indrukgeven van de constructie en de uitvoering ervan.Voorts zijn op tek. I nog verschillende andere installaties aan-gegeven, welke bij deze 2e uitbreiding geplaatst zullen worden.Aangezien de uitvoering daarvan echter nog niet in het stadiumverkeert om er een reportage aan te wijden, zullen wij de be-schrijving ervan uitstellen tot de tweede helft van dit jaar, waarbijdan de gehele installatie meer gedetailleerd zal worden besproken,foto 5. het storten van de schaaldaken van deoverdekte opslagplaats-zuidzijdefoto 7. overzicht van het gehele bouwterrein op 8.2.19S5 foto 8. interieur van het bad- en schaftlokaaltijdens de uitvoeringfoto 6. aanzicht van de keermuur met de overdekte opslagplaats vanaf de kanaalzijde