ing.W. van der MarelRijswijk (Z-H)NEN 3870 is opgesteld door eVR-Va voor-schriftencommissie VII, die in NNI verbandtevens subcommissie is van normcommissie352 01 'Tekeningen voor de bouw'.De norm kan worden besteld bij het NNI,Polakweg 5, Postbus 5810,2280 HV Rijswijk;tel. 070 -90 68 00 tst. 112.Hoofdstuk 2Hoofdstuk 3Hoofdstuk 4Hoofdstuk 5Cement XXXII (1980) nr. 10Tekeningen voorbetonconstructiesBij het verschijnen van NEN 3870Zojuist is NEN 3870 'Tekeningen voorbetonconstructies' verschenen. Deze uitgave vervangt denormen NEN 6135 t/rn 6137 en 6139 t/rn 6142 die van toepassing waren voor het tekenen vangewapende en voorgespannen betonconstructies. Voor het verkrijgen van een overzichtelijkgeheel zijn in tegenstelling met voorheen de afzonderlijke normen tot ??n normboek samenge-voegd.De aandachtwordt erop gevestigd, dat de herziening van NEN 6138 'Teken inqen voorgewapendbetonconstructies. Buigstaat' behoort tothet onderwerp van de in voorbereiding zijnde norm6146 'Wapeningsstaven voor gewapend beton. Vormen, codering en buigstaat' diede 1e drukvan NEN 6146 zal vervangen.In dit artikel zullen de voornaamste verschillen en aanvullingen t.o.v, de vervallen normenworden besproken.ToepassingsgebiedDe vervallen normen waren van toepassing op tekeningen voor gewapend-betonconstructiesen voor voorgespannen betonconstructies met voorspanstaal met aanhechting. Onder hettoepassingsgebied vallen thans ook tekeningen voor voorgespannen betonconstructies metvoorspanstaal zonder aanhechting en voor constructies in vooraf vervaardigd beton. Ook zijnbepalingen toegevoegd bij toepassing van lichtbeton.Symbolen, aanduidingen en afkortingenDe 'Symbolen, aanduidingen en afkortingen' zijn grondig herzien en in vier rubrieken onderge-bracht, te weten:1. Algemeen;2. Voorspanning met aanhechting;3. Voorspanning zonder aanhechting;4. Vooraf vervaardigd beton.De in voorbereiding zijnde norm NEN 2302 'Tekeningen in de bouw', die algemene regels geeftdie van toepassing zijn op tekeningen van bouwwerken, heeft in eerste instantie als basisgediend voor het vaststellen van symbolen, aanduidingen en afkortingen vallende onderrubriek 1.Deze hebben o.a. betrekking opdetoepassing van diverse lijnsoorten (in het bijzonderhet aangeven van doorsneden), het aangeven van aanzichten, peilmaten en afkortingen.Voor de symbolen en aanduidingen van meer specifieke aard, voorkomende in de rubrieken1 t/m 4, zijn zoveel mogelijk de symbolen en aanduidingen gevolgd die in de praktijk reedsworden gebruikt.Algemene bepalingenBij het opstellen van de 'Algemene bepalingen', oorspronkelijk opgenomen in NEN 6135, heeftmede NEN 2302 als uitgangspuntgediend. Aanwijzingen worden gegeven voor het te gebruikenformaat tekenpapier, het toepassen van verschillende lijndikten, de te gebruiken schalen, dewijze van maatvoering, het plaatsen van merktekens, het tekenen van wapeningsstaven engepuntlaste wapeningsnetten en het samenstellen van het renvooi.Ten aanzien van het tekenen van de wapening wordt in dit hoofdstuk opgemerkt:'Indien de aard van de constructie en de vorm van de wapening het mogelijk maken om op eenmeereenvoudigeen effici?nte wijze de wapening weerte geven dan in deze norm is vastgelegd,kan hiervan worden afgeweken. Dit geldt ook voor tekeningen die door een tekenmachine metcomputerbesturing (plotter) worden vervaardigd, waarbij bovendien kleine afwijkingen in deaanduidingen wellicht niet te vermijden zullen zijn. Deze afwijkingen moeten in een renvooiworden vermeld'.In het werk gestort betonIn het hoofdstuk 'In het werk gestort beton' worden voorbeelden beschreven voor het tekenenvan vloeren en wanden gewapend met staven resp. gepuntlastewapeningsnetten (oorspronke-lijk NEN6136. 6139 en 6140). Een belangrijke wijziging ten aanzien van NEN 6136 is, dat destreepjes voor de aanduiding van de ligging van de staven zijn vervangen door driehoekjes.Van een vloer gewapend met staven worden van een bepaalde stramienlijn tekenvoorbeelden654gegeven van opleggingen van een vloer op wanden van metselwerk, op stalen balken en opwanden van beton. Voorts worden in dit hoofdstuk voorbeelden beschreven voor het tekenenvan een balk en een kolom.In vergelijking met NEN 6137 valt op te merken dat de staven van de kolom buiten debetonvormworden getekend. Met betrekking tot de beugels van de balk en dekoiomis het voldoendedezealleen in de doorsneden te tekenen.Hoofdstuk 6 Voorgespannen beton met nagerekt voorspanstaal met of zonder aanhechtingEen voorbeeld voor een voorgespannen betonconstructie, aanvankelijk als 'Tekening zondermateriaalstaat' in NEN 6141 gepresenteerd, wordt in dit hoofdstuk als een voorbeeld van eentekening beschreven van een voorgespannen balk met nagerekt voorspanstaal met aan-hechting.ln vergelijking metNEN 6141 vallen slechts kleine afwijkingen in het tekenwerk op temerken.Naaraanleiding van enkele verzoeken uit de praktijk is een voorbeeld gegeven voorhet tekenenvan een voorgespannen vloer met nagerekt voorspanstaal zonder aanhechting (VZA). Hethoogteverloop van de voorspanelementen moet worden aangegeven indoorsneden evenwi jdigaan het verloop van de voorspanelementen. Ook is het toegestaan het hoogteverloop inplattegrond te tekenen of het verloop in een tabel aan te geven.Hoofdstuk? Vooraf vervaardigd betonAan het eind van deze nieuwe norm worden voorbeelden behandeld voor het tekenen vanlegplannen van constructies in vooraf vervaardigd beton. Een voorbeeld van een elementteke-ning is niet gegeven, aangezien de wijze waarop de elementen worden uitgetekend afhankelijkis Van de bedrijfsnormalisatie van de betonfabriek. Wel is beschreven wat op een elementteke-ning moet worden aangegeven en vermeld.Met het uitkomen van deze norm is in een grote behoefte voorzien. Dit betekent dat hettekenwerk is geregeld voor alle voorkomende constructies in ongewapend, gewapend envoorgespannen beton, uit te voeren in grind- of lichtbeton. zowel in het werk gestort als voorafvervaardigd.-o"ca,VICO0>36300--tt-I1I,I\1I,BAAIrr-.xer-cc11r-.xaB(Voorbeeld van een tekening van een voorgespannen vloer met nagerekt staalzonder aanhechtingCement XXXII (1980) nr. 10 655