Stormvloedkering in deOostersehelde inuitvoeringgenomenfoto's: Bart Hofmeester, RotterdamOntgravingswerkzaamheden voor debouwputten waar de pijlers wordengeprefabriceerdDe bodem van de bouwput ligt op 15m-NAPDe stormvloedkering in de Oosterschelde be"hoort nu al tot de meest besproken water-bouwkundige kunstwerken in Nederland, of-schoon met het werk nog maar nauwelijks isbegonnen. Het vormt een spectaculair sluit-stuk van de Deltawerken, maar dat is niet dehoofdreden waarom de stormvloedkering alzo dikwijls in de belangstelling is geweest.Wanneer het aanvankelijke plan van volledigeafsluiting van de Oosterschelde zou zijn door-gegaan, was deze afsluiting vorig jaar een feitgeweest. Het zal bekend zijn dat de heftigediscussies in het begin van de jaren '70 tussenvoor- en tegenstanders van de volledige af-sluiting hebben geleid tot een herziening vanhet oorspronkelijke ontwerp, waarbij met be-houd van dezelfde veiligheid, meer rekeningwordt gehouden met de milieu-aspecten in ditzeldzame deltagebied. De thans in uitvoeringgenomen stormvloedkering zal worden voor-zien van schuiven die onder normale weers-omstandigheden geheven zijn, zodat hetzoute getijdemilieu behouden blijft.Het ontwerp van de constructie wordt dooreen tweetal facetten gekenmerkt:Allereerst door het belangrijke uitgangspuntvan typische off-shore constructies, namelijkom bij de bouw 'de zee te pakken bij verras-sing'. Dit heeft er toe geleid dat de constructiein zo groot mogelijke onderdelen wordt gepre-fabriceerd, onderdelen die onder gunstigeomstandigheden op de zeebodemworden ge-plaatst.Verder werd bij de voorbereiding van het ont-werp steeds uitgegaan vap een algemeneconceptie en werd de verdere detaillering zolang mogelijk uitgesteld.Over de constructie in het algemeen zijn in dittijdSChrift reeds enkele artikelen verschenen.Cement XXXI (1979) nr. 5 220Een electriciteitcentrale op het werkeilandNeeltje Jans levert de benodigde energievoor onder andere de bronbemaling, debeton- en asfaltcentrales en de verlichtingHet opgestelde vermogen bedraagt 12 000KVAHet laatste vormde een bijdrage aan het FIP-congres te Londen en werd om die reden inhet Engels gepubliceerd. Hierin werd de uit-eindelijk gekozen oplossing in het kort be-schreven, nl. de pijlerdam, waarvan dehoofd-onderdelen als ??n stuk zullen worden gepre-fabriceerd. De ge?nteresseerde in water-bouwkundige constructies weet dat in de af-gelopen jaren al verschillende mogelijkhedenwerden aangegeven, resp. afsluitbare cais-sons op een drempel, caissons gefundeerd oppalen en putten, pijlers gefundeerd op putten;mogelijkheden dus die telkens weer door eenbetere oplossing verdrongen werden. De ge-kozen pijlerdam bijv. is minder diep gefun-deerd dan de daarv??r geopperde construc-tie, terwijl voorts de afstand tussen de pijlersonderling kon worden vergroot.Ineen van de compartimenten van de bouw-put Schaar, zijn onlangs de eerste pijlers inuitvoering genomen. Ten einde het werkver-keer naar de bouwplaats effici?nt te doen ver-lopen, werd vorig jaar tussen Schouwen-Duiveland en dit werkeiland een stalen hulp?brug aangelegd van bijna 3 km lengte.De stormvloedkering krijgt een totale lengtevan ruim 2800 m en 63 afsluitbare openingen.Deze openingen worden verdeeld over de driesluitgaten (Hammen, Schaar en Hoompot),zodat er in totaal 66 pijlers moeten komen. Depijlers krijgen een voetplaat van 25 x 50 m envari?ren in hoogte tussen 35 en 45 m. Hetmaximale gewicht bedraagt 16000 ton. De af-stand tussen de pijlers zal 45 m zijn.Bij gesloten toestand rusten de schuiven te-gen de pijlerwanden en tegen de holle dorpel-Cement XXXI (1979) nr. 5en bovenbalken. Over de stormvloedkeringzal te zijner tijd een weg voor openbaar ver-keer worden geprojecteerd.Een onderdeel van de afsluitingsconstructievormt de scheepvaartsluis die op het werk-eiland Noordland wordt gebouwd. Deze zalafmetingen bezitten van 16 x 100 x 7 m.Medio 1982 moet deze sluis bedrijfsgereedzijn, zodat het materieel tijdens de bouw vande stormvloedkering zowel aan de zijde vande Noordzee als aan de zijde van de Ooster-seheide kan worden ingezet.De bouwput Schaar, waar de pijlers wordengebouwd, is de noordelijkste van de tweebouwputten van het werkeiland Neeltje Jans.De bouwput wordt door bronbemaling droog-gehouden. De oppervlakte bedraagt 800 x1200 men de bodem ligt op 15 m-NAP. Hetzand verkregen door het uitdiepen van de putwordt onder meer gebruikt voor tussendijken,ten einde de bouwput in vier compartimentente kunnen onderverdelen. Bij de bouwput zijnverschillende installaties gebouwd, zoals eenbetoncentrale, een asfaltcentrale en eenenergiecentrale. De laatste levert onder meerde benodigde energie voor de 320 pompenvan de bronbemaling. De betoncentrale beziteen capaciteit van 160 m3/uur. De totale be-tonproduktie zal ca. 600000 m3 gaan be-dragen.Wanneer de pijlers in ??n compartiment zijnvoltooid, kunnen zij ??n voor ??n met behulpvan een speciaal geconstrueerd hefschipnaar de geul worden getransporteerd waarinze worden afgezonken. Tevoren is daar debodem verdicht of door een grondverbetering221versterkt. Na het plaatsen van een aantalpijlers kan worden begonnen met de aanlegvan de drempel, een filterconstructie be-staande uit lagen steenachtige materialen dienaar boven toe steeds zwaarder worden. Aanweerszijden van de drempel wordt de bodemtot een maximale breedte van 650 m (in deRoompot) versterkt met asfaltmastiek enstortsteen.In de loop van de komende jaren nemen debouwactiviteiten toe en zal derhalve de perso-neelssterkte moeten, worden opgevoerd.Voor de betonwerken loopt de geschatte per?soneelsbezetting op tot 550 in 1980, 820 in1981 en 880 in 1982 en neemt dan weer af.Ten behoeve van de baggerwerken bedraagtde bezetting maximaal 450 man in 1984.Bij de uitvoering van dit gigantische werk is dewerving van het benodigde aantal bouwvak-arbeiders (meer dan 1000 mensen) een bij-zonder knellend probleem voor de aanne-mingscombinatie. Ook is veel stafpersoneelnodig, momenteel 200 en 360 in 1981.Bij het slotMoermond (Henesse) zal geduren-de de werkweek een onderkomen kunnenworden geboden aan een aantal arbeiders.De orangerie biedt plaats aan 31 personen,wat door middel van paviljoens kan wordenuitgebreid tot 300 personen.Tot 1985 zullen in het kader van de Deltawer-ken nog vele bouwactiviteiten plaatshebben.Het gaat immers niet alleen om de storm?vloedkering. In de komende jaren moet ook dePhilipsdam met scheepvaartsluizen wordenvoltooid alsook de Oesterdam, eveneensvoorzien van scheepvaartsluizen.