ir.F.Treffers en A.H.BrinkhofRaadgevend Ingenieursbureau NECON, Haar-lem.St. Jozef Ziekenhuiste HeemskerkPerspectieftekening van het nieuwe ziekenhuisInleidingOmdat een aantal jaren geleden bleek dat hetbestaande St. Jozef Ziekenhuis in Heemskerkniet meer geheel voldeed aan de eisen van dezetijd, werd besloten tot de bouw van een nieuwziekenhuis. Door het bestuur van het ziekenhuisis kort na deze beslissing een bouwteam ge-vormd dat aan de hand van het ten grondslagliggende ontwerp verschillende bouwsystemenheeft overwogen. Gezien de wens van een kortebouwtijd, kwam alleen een uitvoering in sy-steembouw in aanmerking.Aanvankelijk gingen de gedachten uit naar eenuitvoering in gietbouw met wanden om de 7,20meter. Daarna is echter de voorkeur gegevenaan een multi-functioneel skelet met flexibelescheidingswanden. De bestudering van eenaantal alternatieve begrotingen wees uit dat eenuitvoering in geprefabriceerd beton niet duurderuitviel, dank zij de kortere bouwtijd.Uitgaande van de wens van het bestuur om het250 bedden tellende ziekenhuis eind 1977 ingebruik te nemen, is de planning daarop afge-stemd. Op 15 december 1975 werd de eerstepaal geslagen. Uit een door het adviesbureauvoor bodemonderzoek Tjaden verricht onder-zoek bleek een paalfundering met paallengtenvan 20 tot 22 meter noodzakelijk. Eind januari1976 was het heiwerk gereed, waarna het ma-ken van de fundering volgde, dat tot begin aprilduurde. Op 5 april werd begonnen met het mon-teren van de eerste prefab-elementen.Gebouwvorm en constructie-principeIn hoofdvorm bestaat het ziekenhuis uit eenbeddenhuis van vijf verdiepingen met een lengtevan 144 meter, met in het midden, haaks daarop,aan elke zijde een vleugel van twee verdiepin-gen (fig. 1). In de kwadranten van het aldusgevormde kruis bevinden zich de ingangspartijen een aantal paviljoens en zalen waarin ondermeer polikliniek en technische diensten zijn on-dergebracht, die alle slechts ??n verdiepinghoog zijn. Het totale bouwvolume bedraagt on-geveer 68.000 m3. De meest voorkomendestramienmaat is7,20 meter. Het gehele complexstaat op een terrein met een oppervlakte van 4,2ha.Voor de palen is gekozen voor in de grond ge-vormde betonpalen, aangezien deze goedkoperbleken dan geprefabriceerde palen en daar-naast een snellere start van het funderingswerkmogelijk maakten, omdat een produktietijd voorprefab-palen niet aan de orde was. In totaalwerden 327 palen geheid, waarvan het draag-vermogen varieerde van 85 tot 150 ton.Cement XXIX (1977) nr. 7 278Uitgezonderd de fundering en de stabiliteitsker-nen zijn skelet, vloerplaten en gevelelementenuitgevoerd in prefab-beton (foto 2 en 3, fig. 4).De stabiliteit van de hoogbouw wordt verkregendoor de in het midden van de kruisvorm aanwe-zige liftschachten en trappehuizen die met be-hulp van een systeembekisting in het werk zijngestort. Bovendien fungeren de kopwanden vande vleugels als stabiliteitswanden (foto 5). Via inhet werk te storten druklagen worden kopgevelsen kernen constructief verbonden. De laag-bouwgedeelten zijn op zichzelf staande units engedilateerd van de hoogbouw.2Prefab skelet van een van de vleugelsfoto: Bern, van Gils, BredaCement XXIX (1977) nr. 7 2793Prefab skelet in aanbouwfoto: Bern, van Gils, Breda4Principetekening van de constructieve opzetvan het prefab skelet5Gedeelte van het skelet met stabiliserendekopwandfoto: Bern van Gils, BredaFunderingsbalken en poeren zijn traditioneel inhet werk gestort. Door het strak doorgevoerdemaatvoeringssysteem konden hiervoor groten-deels systeembekistingen worden toegepast.Met de funderingswerkzaamheden is men be-gonnen bij de kernen (trappehuis en liftschach-ten) om eventuele stagnatie bij het begin van hetmonteren van het prefab-skelet te voorkomen.Voor de vloer- en dakplaten is gekozen voorzogenaamde SP-platen (foto 6), uitgevoerd invoorgespannen lichtbeton. De vloerplaten bezit-ten een vlakke onderkant, zodat bij de aanslui-ting van de wanden geen problemen naar vorenkwamen.Uitvoering en bouwtempoDe opbouw vanaf de fundering laat een beton-skelet zien dat bestaat uit geprefabriceerde ko-lommen met afmetingen van 40 ? 40 cm2waar-overheen geprefabriceerde balken eveneensvan 40 ? 40 cm2werden gelegd, met daarop deprefab-vloerplaten. De druklaag bezit een dikteCement XXIX (1977) nr. 7 2806De vloerplaten zijn aan de onderkant vlaken zijnaan de bovenzijde voorzien van een 4 cm dikkedruklaagfoto: Cement/Bob de Ruiter7Enkele gestelde kolommen waaroverheen weermoerbalken en vloerplaten zullen komenfoto: Cement/Bob de Ruitervan 4 cm en is voorzien van de nodige wape-ning. Het monteren van de vloerplaten verliep insnel tempo: daggemiddelden van 750 m2wer-den zonder problemen gehaald.Overigens was het monteren van de kolommeneen eenvoudige zaak, waardoor ook hierbij eensnelle montage mogelijk was. Per dag werdengemiddeld 14 kolommen gesteld. De verbindingtussen de kolommen onderling geschiedt meteen aan de bovenzijde van de kolom uitste-kende stalen pen die past in de sparing aan deonderzijde van de volgende kolom (foto 7).De moerbalken zijn aan de bovenzijde van denodige haarspelden voorzien voor het aanstor-ten van de over de lengte van de buitengevelsdoorlopende nok voor de bevestiging van degevelelementen, alsmede voor de aansluitingmet de druklaag.De constructiehoogte van balk + vloerplaat +druklaag blijft beperkt tot 64 cm. De balkrichtingis in overleg met de installatie-adviseur zodaniggekozen dat alle hoofdleidingen evenwijdig aande balken lopen, terwijl bij een verdiepinghoogtevan 345 cm een vrije hoogte overblijft van 270cm.8a-bMontagewijze van de gevelelementenCement XXIX (1977) nr. 7 2819Detailopname van een gemonteerd gevelele-mentfoto: Cement/Bob de RuiterIn de meeste balken zijn overigens ten behoevevan secundaire leidingen tijdens de produktiesparingen aangebracht. Wat betreft de sparin-gen in de vloerplaten werd gesteld dat voordatmet de produktie werd begonnen, alle sparingengroter dan 16 cm bekend moesten zijn. Door-voeringen van dunnere leidingen zullen laterworden geboord. Omdat bij dit boren de moge-lijkheid bestaat dat er voorspanstrengen door-boord zullen worden, werden in de platen extrastrengen aangebracht. Het grote voordeel vanhet naderhand boren van sparingen is, dat dezeop de exact juiste plaats aangebracht kunnenworden, iets wat bij het vooraf aanbrengen vansparingen weleens niet helemaal goed terechtkomt. Ook de mogelijkheid dat door kleine inde-lingsverschuivingen sparingen onbenut blijven,wordt met het boren voorkomen.Voor de oplegging van de balken op de kolom-men wordt Nevima-staalvilt gebruikt, met daar-tussen een gegalvaniseerde staalplaat omenerzijds oneffenheden tussen bovenkant ko-lom en onderkant balk te overbruggen en ander-zijds de samendrukking op langere termijn toteen minimum te beperken. Met deze oplegcon-structie is door Necon in 1968 een werk uitge-voerd waarin overeenkomende belastingen op-traden als bij dit ziekenhuis. Gebleken is dat desamendrukbaarheid van dit 4 mm dikke vilt metin het midden de 5 mm dikke staalplaat nihil is.Door de aanwezigheid van de stijve kernen zijnde kolommen van de hoogbouw uitgevoerd alspendelkolommen. De verbinding geschiedt meteen uitstekende pen op de kop van de ene kolomdie past in de sparing in de erop komende kolom.De verbinding wordt na het stellen ge?njecteerdmet injectiespecie.Bij de laagbouwgedeelten die, gedilateerd vande hoogbouw, geen stijve kernen bevatten, zijnde kolommen via stekeinden in de funderingingeklemd.Als gevelbekleding is gekozen voor uitgewas-sen gevelelementen die een zodanige vorm be-zitten dat hierin de leidingen voor de klimaatre-geling aangebracht kunnen worden, die langsde gevels buiten de kolommen om het gebouwlopen (fig. 8 en foto 9).Na voltooiing van fundering en het leggen van debegane-grondvloer volgde de montage van hetprefab-skelet. De montagetijd van dit bijna68.000 m3omvattende gebouw bedraagt ca. 25weken, dit is inclusief het stellen van de gevele-lementen en het storten van de druklagen. Voorde binnenwanden wordt hoofdzakelijk gebruikgemaakt van GM-systeemwanden, met eengewicht van ca. 50 kg/m2.Bij de vloeren is rekening gehouden met eenextra belasting die op kan treden bij verplaatsingvan de wanden, wanneer dit qua indeling ge-wenst is.Tot slotAfgezien van de funderingen, de kernen en deop sommige plaatsen toegepaste gemetseldewanden, kan men bij dit ziekenhuis spreken vanhet monteren van een gebouw, zowel in de ruw-bouw als in de afbouwfase.Een project als het onderhavige, met een een-voudige detaillering van de constructieve ver-bindingen garandeert een snelle montage.opdrachtgever: Bestuur St. Jozef Ziekenhuis,Heemskerkarchitect: Inbo BV, Woudenbergaannemer: J.P.A.Nelissen BV, Haarlem-Venrayconstructeur: Raadgevend IngenieursbureauNecon, Haarlemadviseur/installateur: ULC-groep, UtrechtCement XXIX (1977) nr. 7 282