ir.J.J.M.Font Freide enDipl.-lng.J.N.J.A.VamberskyRaadgevend ingenieursbureauir.E.J.A.Corsmit BV, 's-GravenhageCement XXXIII (1981) nr. 3Prefabricagev.an stijve kernenCommentaar op een gelijknamig artikel van ir.W.A.Eisma,ing.J.P.Straman en ir.G.L.H.M.Henkens, gepubliceerd inCement 1980 nr. 7, blz. 417-419.InleidingDein Cement 1980 nr. 7 verschenen aflevering van 'Uit de researchlaboratoria' behandeldegeprefabriceerde kernen in hoge gebouwen. Het artikel, geschreven door irW.A.Eisma,ing.J.P.Straman en ir.G.L.H.M.Henkens, is voor ons aanleiding geweest om een aantalaspecten van het onderzoek, alsmede enkele stellingen nader te bekijken.Ditvooral met het oog op hetfeit datdezestellingen door lezersduidelijk verschillend kunnenworden ge?nterpreteerd. Uit het artikel zou kunnen worden geconcludeerd, dat door hetprefabriceren van een ketn een duidelijke achteruitgang ontstaat in de vorm van toenemendespanningen, hetgeen ook toenemende vervormingen doet vermoeden. Deze vervormingenen spanningen zouden ertoe leiden dat ten opzichte van de in het werk gestorte versie deafmetingen van de kern moeten worden vergroot (aanpassing van de doorsnede).In deze conclusie kunnen wij ons niet vinden; in onze praktijk hebben wij in verschillendegevallen in het werk te storten kernen juist laten prefabriceren om de stijfheid en sterkte vandeze kernen onder behoud van de afmetingen te kunnen vergroten, of om de kernafmetingenonder behoud van stijfheid een sterkte te kunnen verkleinen. Dit betrof weliswaar extremegevallen, maar de vaker voorkomende gevallen van de niet zo spectaculaire dagelijksepraktijk rechtvaardigen naar onze mening het noemen van deze extremen.Algemene besChouwingKernen en hun functie in de hoogbouwOm de hierna volgende theoretische afleidingen en redenaties te kunnen toelichten is eenbeknopt overzicht van de functie van een kern in een geprefabriceerd gebouwen de hieraangekoppelde problematiek op zijn plaats.De stapelconstructievan een inprefab-beton uitgevoerd gebouw is in principe niet in staat dehorizontale belastingen ten gevolge van wind, afwijkingen van zuivere verticale stand van dekolommen en tweede-orde effecten op te nemen. Deze constructie moet daarom wordengesteund door kernen, die wind- en stabiliteitskrachten overbrengen naar de fundering. Metandere woorden, het zijn slechts de kernen die in horizontale zin op buiging worden belast.Op buiging belaste gewapend-betonconstructies zullen eerst scheuren voordat de nodigetrekkracht zich in de wapening kan ontwikkelen. Dit is nietzo interessant voor wat de sterktebetreft maar is wel van belang voor de stijfheid. Debuigstijfheid van de doorsnede (EI), die devervorming bepaalt, is bij de gescheurde doorsnede aanzienlijk kleiner.Voor de kernen in de hoogbouw is dit een belangrijk gegeven. Deze kernen zijn meestal naarverhouding zeer slank. De tweede-orde effecten als gevolg van de horizontale doorbuigingzijn van groot belang. Dekernafmetingen worden dan ook meestal niet door sterkte, maardoor stijfheidseisen bepaald.In het werk gestorte kernenBij in het werk gestorte kernen mogen wijervoor99% van de praktijkgevallen van uitgaan datbetonkwaliteit B 22,5 wordt gebruikt. Hogere betonkwaliteiten vallen inbetonklasse 11, met dedaaraan gekoppelde zwaardere controle-eisen. Die controle wordt door de meeste aanne-mers als te omslachtig ervaren; veelal wordt daarom een hogere betonkwaliteit gemeden.Wij dienen ons dan ook te realiseren datbij een vergelijking van in hetwerk gestort beton metprefab-beton bijna altijd betonkwaliteit B 22,5 wordt vergeleken met hogere betonkwalitei-ten. Immers debetonfabrikanten hebben de benodigde controlefaciliteiten in huis en passenten behoeve van een optimaal gebruik van de mallen hoge betonkwaliteiten toe.De in het werk gestorte en traditioneel gewapende kern in de hoogbouw kan afhankelijk vande grootte van de horizontale belasting scheuren. Hierdoor neemt de EI en de stijfheid vandeze kern af en neemthet tweede-orde effect toe.Er kan meerwapening worden toegepast om de Eltevergroten. Het gaat dan al gauw om grotehoeveelheden. De hoeveelheid wapening wordt echter meestal beperkt door praktischebezwaren zoals ruimte, vlechttijd en startproblemen.156'-- --'I..J"",I""I""'J,!- (Ta t.g.~ axiale !