Moderne betonwegen in ZwitserlandVoordracht van Dipl.-lng. W. Sch?epp op de Betonwegenbouwdag U.D.C.625.84(494)in het Kurhaus te Scheveningen betonwegen (Zwitserland)De heer Sch?epp van de Betonstrassen A.G. te Wildegg behandel-de de nieuwste resultaten en methoden betreffende de in Zwitser-land recent uitgevoerde betonwegen.Tot 1958 is de wegenbouw in Zwitserland uitsluitend een zaakgeweest van de 25 autonome kantons met alle bezwaren van dien.Thans is dit veranderd en is door de landsregering een plan vanrijks- en andere wegen ontworpen, met de bedoeling in 1980 intotaal 1800 km nieuwe wegen gereed te hebben wel:Autosnelwegen circa 700 kmNormale wegen circa 450 kmBergwegen circa 650 km.Voor deze volgens de nieuwste inzichten te bouwen wegen iscirca 50 km lengte aan tunnels benodigd, alsmede 3 500 grotereen kleinere bruggen. De werken zijn overal begonnen en einde1962 hoopt men 160 km gereed te hebben.De nieuwste Zwitserse eisen voor de betonwegen omvatten delaatste ontwikkelingen, alsmede de aan de diverse streken aan-gepaste eisen voor de opbouw van de aardebaan en de technischeuitvoeringen van de betondekken.Gezien het gebrek aan goede materialen voor de bouw van deaardebaan en de funderingen wordt getracht zich zo goed moge-lijk te behelpen met plaatselijk aanwezige materialen en men wildaarbij speciaal cementstabilisatie toepassen. Men bereikt daar-mee dat alle soorten vorstgevaarlijke en te zanderige materialentoegepast kunnen worden. Daarbij wordt de 'Mix-in-plant'methode geprefereerd. Wanneer de vastheid van het funderings-materiaal zodanig is, dat een laagsgewijze opbouw niet mogelijkis, dan verkiest men onder de aardebaan de toepassing van eenafsluitende met een bindmiddel gestabiliseerde onderlaag.Op deze wijze wordt het in de vele streken met een sterk ver-ontreinigde ondergrond mogelijk om te voorkomen dat het aante brengen dure grindzand zich hiermee vermengt.Wordt op deze wijze gewerkt, dan kan men op de dikte van deaardebaan aanmerkelijk bezuinigen. Als zodanig zijn de 'RouteSuisse' bij Nyon, de autoweg nr. 1 bij Grauholz, het vliegveldGruf bij Bern enz. uitgevoerd.Het ontwerp en de uitvoering van de betonwegen is gebaseerdop de bestaande Zwitserse eisen, de zogenaamde S.M.V. normen40 160, 40 462, 40 465, 40 468 en 40 470. Deze zijn voor een grootgedeelte afgeleid van de Duitse richtlijnen. De spreker meentechter zeer terecht, dat al die omvangrijke tot in de kleinstedetails omschreven richtlijnen ten dele als 'dode' voorschriftendienen te worden gezien.De betonwegen worden ten slotte niet alleen door voorschriftenop papier gemaakt. Hiervoor is noodzakelijk een levendige envakkundige behandeling, zowel van de zijde van de directie alsvan de aannemer, waarbij men niet alleen maar afwacht, doch zo-nodig helpend en vakkundig kan ingrijpen. Alleen op deze wijzekunnen onaangename ervaringen naderhand en daaruit voort-vloeiende kostbare reparaties worden voorkomen.In Zwitserland is men reeds jarenlang bezig zodanige betonwegente maken, dat deze voldoen aan een maximum aan rij-comfort,vlakheid en stroefheid.Door een zorgvuldige keuze van de toeslagmaterialen voor detoplaag (zand en gebroken split met een korrelgrootte 3-12 mm)en een zorgvuldige nabehandeling zijn voortreffelijke stroevewegdekken verkregen.De vlakheid is sterk verbeterd door toepassing van achter de inlengterichting werkende verdichtingsmachines de in breedte-richtingwerkende verdichtingsmachines met correctrices te latenwerken. Gestreefd wordt naar mengsels van gelijkmatige samen-stelling alsmede naar het zo gelijkmatig mogelijk aanbrengen enverdichten van het beton. In de laatste jaren is in Zwitserland ookgrote aandacht besteed aan het machinaal maken van voegen.In navolging van het buitenland (U.S.A.) is men ertoe overgegaande uitzetvoegen geheel achterwege te laten. Alleen bij bruggen,bij bergwegen en bij bochten met een geringe straal, alsmede bijwegdekken met een dikte tot 18 cm worden nog uitzetvoegengemaakt. De schijnvoegen worden met deuvels uitgevoerd. Doorhet aanbrengen van golf-eternit platen in het onderste deel van devoeg wordt een goede verankering in het beton verkregen. Zowelhet aanbrengen van het bovenste deel van de voegplaat in deschijnvoeg, als het aanbrengen van asfalthardboard in de uitzet-voeg geschiedt mechanisch door middel van trillen. Het optredenvan scheuren wordt zodoende voorkomen. Bovendien kan de infoto 1. uitvoering van de weg Z?rich-Chur bij Ragazde lengterichting werkende verdichtingsmachine zonder pro-blemen over de op deze wijze gemaakte voegen worden gevoerd.Het wegdek met de nog niet met voegvulling gevulde voegen kanzonder beschadiging geruime tijd door werk- of overig verkeerworden bereden en het indringen van water is niet mogelijk. Menkan zodoende met het voegvullen wachten totdat de weersom-standigheden hiervoor gunstig zijn.Goede ervaringen heeft men opgedaan met de verankerde schijn-voeg zonder voegvulling. In Amerika wordt vaak een bouwwijzetoegepast met een doorgaande wapening van 6 tot 8 kg/m2. Deervaring leert in Zwitserland, dat met de schijnvoegen de scheu-ren worden gelokaliseerd, terwijl deze in Amerika aan het toevalworden overgelaten.Spreker heeft 15 jaren oude betonwegen bekeken en geconsta-teerd, dat door de wapening de scheuren goed bijeen wordengehouden en geen beschadigingen optreden.Door het enigszins afronden van de kanten van de voegen wordthet afspringen van kleine stukjes beton voorkomen. Het wordtvan groot belang geacht de voegen goed te ontwerpen en uit tevoeren en hiervoor voegmateriaal van de beste kwaliteit toe tepassen.In Zwitserland worden de betonwegen nog steeds in twee lagenuitgevoerd en wordt een wapening toegepast van 2-3 kg/m2.De plaatlengte bedraagt bij een dikte van 20 cm 8-10 m; wordenzettingen van de ondergrond verwacht, dan bedraagt de lengte5-7 m.De resultaten van vele verrichte metingen betreffende het door-buigen van plaateinden en dergelijke alsmede van de materiaal-onderzoekingen van 20 tot 30 jaren oude betonwegen, zijn ver-werkt in de nieuwste ontwerpen. Tevens werd daarbij vastgestelddat bij onder-gedimensioneerde betondekken op een goede grind-zand-fundatie geen 'pumping' ontstond.Uit de vertoonde lichtbeelden bleek duidelijk, dat h,et aanleggenvan betonwegen, speciaal in de bergen, met de vele spiralen enkorte bochten, geen eenvoudige zaak is. Op vele plaatsen kanmen geen machines toepassen en moeten andere maatregelenworden genomen.Nieuwe proefnemingen met voorgespannen betonwegen enbetonplaten op een slechte ondergrond worden uitgevoerd; tezwak gebleken betondekken worden verbeterd enz.Voor het eerst in Europa werd een proef uitgevoerd met de slip-formpaver (betonmachines met glijdende bekisting). Tevensworden in de in aanbouw zijnde Duitse autoweg Karlsruhe-Bazelvoegen volgens Zwitsers ontwerp uitgevoerd.Al met al kan worden gesteld, dat in Zwitserland de betonwegenop een goede, wetenschappelijk verantwoorde wijze worden ont-worpen en uitgevoerd en dat deze wegdekconstructie daar nogeen goede toekomst heeft.ir. J. Weverfoto 2. openge/egde dwarsvoeg: zichtbaar zijn de deuvels en de go/f-etern/tp/otenfoto 3. autosnelweg van Lausanne naar Gen?ve bij Nyonfoto 4. opbouw van een moderne betonweg376 Cement 14 (1962) Nr. 6