1 |Toegang tot complex RSCNoorderveld inWormerveer ter plaatsevan bouwdeel 6foto's: A.H. Heerink2 | Bouwdelen 4 en 5C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wHet idee achter het IFD-bouwenkennen we in feite al jaren. Bijnaiedereen heeft er wel eens mee ge-speeld: LEGO. Het stapelen vangestandaardiseerde blokken meteen simpele uniforme verbindingom in elkaar te zetten en vooralweer uit elkaar te halen. Eenperfect voorbeeld voor industrieel,flexibel en demontabel bouwen.Door deze methodiek toe tepassen in de bouw ontstaat een in-dustri?le bouwwijze waarin veleaanpassingen in elk bouwstadiumen ook daarna mogelijk zijn.Een groot aantal projecten is reedsmet deze bouwmethodiek totstand gebracht. In publicaties zijnal veel voorbeelden met uiteenlo-pende toepassingen beschreven.Projecten waarin het IFD-bouwenis toegepast, zijn de in ons landzogenoemde RunshoppingCentres (RSC), waarin grote lande-lijke winkelketens als bouwmark-ten en interieurzaken zich huis-vesten. Al gerealiseerd zijn deRSC's De Snipperling in Deventeren Noorderveld te Wormerveer(zie ook Cement 2002-6). Op ditmoment is Runshopping CentreOostpoort te Roosendaal in voor-bereiding c.q. uitvoering; de ople-vering staat dit voorjaar gepland.Voor diverse andere locaties verke-ren projecten in het ontwerpsta-dium.N o o r d e r v e l d : s n e lg e b o u w dNa de toepassing in De Snipper-ling in Deventer is het IFD-bouw-systeem verder ontwikkeld en toe-gepast in RSC Noorderveld teWormerveer (foto 1). In 1999 is debouw van dit centrum aangewe-zen als demonstratieproject IFD-bouwen en als zodanig bekroonddoor de Stuurgroep ExperimentenVolkshuisvesting (SEV). Ditproject kan worden beschouwd alseen eerste toepassing van de syste-matiek.In Wormerveer is een bruto vloer-oppervlakte gerealiseerd van circa46 000 m2bestaande uit zes bouw-delen. De bouwdelen 1, 3, 5 en 6hebben twee bouwlagen; de bouw-delen 2 en 4 (voor Gamma enPraxis) ??n bouwlaag. De gebouw-hoogte is voor alle bouwdelengelijk en bedraagt zo'n 10 m. Dezezogenoemde Perifere Detailhan-dels Vestiging (PDV) heeft inhoofdzaak een winkelbestem-ming.Het bouwsysteem is gebaseerd opeen kolompositionering in eenstramienverdeling van 7,20 m ineen richting en 14,40 m in deandere. De grootste overspanningwordt gerealiseerd door voorge-spannen kanaalplaatvloeren; dekorte overspanning door prefabgerberliggers.De stabiliteit van het gebouwwordt verzekerd door de verbin-dingen tussen de elementen.Hierdoor zijn bij deze opzet geenwindverbanden of stabiliteitswan-den nodig. Door enige overmaat isgeen onderscheid gemaakt tussende elementen aan de gevel of inhet midden van het gebouw, zodatuitbreidingen zonder veel extrakosten kunnen worden gereali-seerd.De installaties en leidingen zijngeconcentreerd in `slagaders', be-reikbaar via standaardluiken in devloer. Aftakkingen zijn op vantevoren vastgelegde stramienenaan te sluiten.De dakconstructie van de bouwde-len 2 en 4 bestaat uit betonnenschaaldaken met een overspan-E?n geavanceerd bouwconcept levert multifunctioneel gebouwIFD-toepassingen inRunshopping Centresing. A.H. Heerink, Ingenieursbureau BartelsDe methodiek van Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen is al enkelemalen met succes toegepast bij verschillende grote winkelcentra, ook welrunshopping centres genoemd. Aan de rand van steden ontstaan gemakkelijkbereikbare centra waar nu kan worden gewinkeld en waarvoor in de toekomsteen andere bestemming mogelijk is. Een voorbeeld van Duurzaam Bouwen,omdat de bouwsteen volledig demontabel is en weer geschikt voor herge-bruik.cement 2004 332C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUtiliteitsbouwning van ongeveer 30 m. Het dakvan de overige bouwdelen bestaatuit een staalconstructie met hoofd-balken en gordingen, die weer deondersteuning vormen voor de fa-brieksmatig geproduceerde sand-wichplaten voorzien van kunststofdakbedekking. Het dak is vrij in-deelbaar met lichtstraten en licht-koepels. Voor de gevels zijn alumi-nium puien, vliesgevels en stalensandwichgevelpanelen toegepast(foto 2).Het RSC Noorderveld is in eenzeer korte bouwtijd gerealiseerd,wel 10 tot 20% sneller dan gebrui-kelijk en dat zonder aannemer,maar wel met gespecialiseerdemontageploegen. Doel was medehet elimineren van communicatie-stoornissen en improvisatie op debouwplaats, naast de aanleg vaneen bouwprocesbibliotheek. Inmaart 2001 werd de eerste paal ge-slagen en Kerstmis 2001 ging deeerste winkel al open.O o s t p o o r t : b i j z o n d e r eu i t d a g i n g e nRunshopping Centre Oostpoortbetreft een complex van vijf ge-bouwen met een totale opper-vlakte van ruim 150 000 m2(fig.3). Het gehele complex wordt ge-realiseerd met verdere ontwikke-lingen van het IFD-Noorderveld-systeem. Het complex wordtgefaseerd in uitvoering gebrachten heeft een doorlooptijd vantwee?nhalf tot drie jaar. Ondankshet feit dat het gehele complex alsIFD-project kan worden geken-merkt, heeft opdrachtgever RSCOostpoort Roosendaal BV besloten??n gebouw uit de eerste fase alsdemonstratieproject voor testellen. Het betreft een multifunc-tioneel gebouw, bestaande uit eenPerifere Detailhandels Vestiging(circa 40 000 m2) met daaraan ge-koppeld een drietal business-units(4000 m2).Het IFD-bouwen ontwikkelt zichdus ook in de RSC-projecten. Toe-passingen in kantoorgebouwen enPDV's zijn nu bekend en gereali-seerd. De combinatie van winkelsen kantoorgebouwen is de vol-gende stap in het ontwikkelings-proces. De uitdaging zit in het feitdat in ??n geavanceerd bouwcon-cept een multifunctioneel gebouwwordt gerealiseerd.De bijzondere uitdagingen hierinzijn:? De geprojecteerde gebruikscy-clus is verschillend. Het PDV-deel zal gebruikelijk eerder toezijn aan een renovatie dan hetkantoorgebouw. Verbouwingenaan ??n gedeelte van hetcomplex mogen echter geeninvloed hebben op de gebouw-functies van de andere.? Hoe ga je om met de verschil-lende eisen aan gebouwdelenvanuit de regelgeving?? Constructief zijn er verschillendebelastingsmodellen te combine-ren met bijbehorende verschil-lende oplossingen.De hoofddraagconstructie van hethoofdgebouw is vergelijkbaar metde constructieopzet van RSC Noor-derveld, met dien verstande dat destabiliteit in verband met de ge-bouwhoogte (vier bouwlagen) nietmeer wordt verkregen door in-klemmingen, maar door stabili-teitswanden; onder andere terplaatse van vaste elementen(trappen en liften).De hoofddraagconstructie van debusiness-units heeft een stramien-maat van 7,20 m bij 7,20 m (fig. 4).Voor de flexibiliteit van deze hoofd-draagconstructie is het van belangdat de indeling zo min mogelijkwordt be?nvloed door de vorm enuitvoering van de elementen. Degunstigste manier om de balken telaten overspannen is daarom vankolom tot kolom. Er wordt ??nkolom gebruikt met oplegmogelijk-heden in vier richtingen (fig. 5). Dekolom is geheel symmetrisch. Bijmontage hoeft daarom geen reke-ning te worden gehouden met deori?ntatie van het element. Omproductietechnische redenenworden de vier nokken in een grotebetonnen kraag verwerkt, zodat ermeer ruimte ontstaat voor wape-ning en het bekisten en ontkisteneenvoudiger zal zijn.Verbeterd knooppuntontwerpAangezien de verbinding volledigdemontabel en flexibel dient tezijn, wordt gekozen voor eengeheel stalen knoopverbinding3 | Runshopping CentreOostpoort in Roosendaal;links van de wegbedrijfsverzamelgebou-wen en rechts de busi-ness-units tegen hetPDV-gebouw vanOostpoort65C53 6421BA72007200 72007200720072007200cement 2004 3 334 |Plattegrond: opbouw uitprefab elementenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU til iteitsbouwmet bouten voorzien van eenbrandwerende laag. De knoop isopgebouwd uit twee vierkantestalen platen die binnen de kolom-afmetingen vallen (fig. 6). Tussende stalen platen wordt een vierkantkokerprofiel gelast. De hoogte vanhet profiel is zodanig dat er nogvoldoende ruimte is om bouten aante draaien. Als versteviging van dekop worden tussen de platen tegende koker verstijvingsplaten gelast.Ter verkrijging van een brandwe-rendheid van 120 minuten wordtde knoop ingepakt met brandwe-rend materiaal.Aangezien de vloerplaat het eersteelement is dat bij de veranderingvan huurderwensen zal moetenworden verwijderd, is gekozen vooreen systeem waarbij geen druklaagvereist is. De stijfheid van het hori-zontale vlak wordt verkregen doorhet vloervlak aan de balken te kop-pelen. Deze kunnen de krachten af-dragen aan de stabiliteitswanden.De gevelbalk fungeert dan als trek-band en het samenstel van balkenen vloerplaten als drukboog.Er zijn twee typen kolommen:lengte 4500 mm (begane grond)en lengte 3600 mm (verdiepin-gen). Voor de koppeling van debalken zijn in de kraag per zijdetwee ankers ingestort. Voor dedoorkoppeling van bovengelegenkolommen zijn in de kop vier in-stortankers opgenomen. Het ver-schil tussen de twee typen zit in devoet. De kolom op de beganegrond is aan de onderzijde voor-zien van een stalen plaat van 600 x600 mm, op de hoekpunten voor-zien van gaten voor de koppelingmet de poeren.De kolommen op de verdiepingenzijn voorzien van een stalen kop,opgebouwd uit twee 15 mm dikkestalen platen van 380 x 380 mm,met daartussen een 140 mm hoogstalen kokerprofiel.De dakconstructie bestaat uit eenstaalconstructie van moerbalkenen gordingen. De moerbalkenhebben een overspanning vantweemaal de stramienmaat:14,40 m. De overspanning van degordingen is 7,20 m. Deze gordin-gen liggen hart op hart 3,60 m enondersteunen de dakplaten. Projectgegevens RSC Oostpoortopdrachtgever:RSC Oostpoort Roosendaal BVarchitect:AKB de Boele Groep, Amsterdamconstructeur:Ingenieursburo Bartels, Lochemaannemer:Ooms Avenhorn, Scharwoudeleverancier prefab beton:Van Oudenallen, Woerdense Verlaatcement 2004 334L a a t s t e I F D - p r o j e c t e nDe laatste wervingsronde Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen sloot9 januari jl. en leverde 91 inzendingen op. Sinds de start van het IFD-pro-gramma in 1999 zijn daarmee 380 projecten ingediend, waarvan er 71 be-kroond werden met de demonstratiestatus met bijpassend prijzengeld.Hoeveel projecten dit jaar die status krijgen, wordt deze zomer bekendgemaakt. Het programma IFD-bouwen van de SEV wordt dit jaar afgeslo-ten en heeft, gezien de vele reacties, de aandacht op IFD-technieken in debouwpraktijk gestimuleerd. Alle projecten zijn te vinden op www.sev.nl/ifden op www.ifd.nl.5 | Detail middenkolom6 |Detail randkolom30 mm anhydriet80 mm druklaagasoplegmateriaal3460+4070+4180+prefab balk 800*610kanaalplaat 200 dikprefab betonkolom 400*400prefab betonkolom 400*40061080200200400400400210303280+4180+kanaalplaat 200 dik30 mm anhydriet80 mm druklaag4180+asprefab balk 250*7903460+4070+prefab betonkolom 400*400prefab betonkolom 400*4006101108030250150790400210400 400200200