M.C.L. van Kasterenmedewerker N.V. Nederlandse SpanbetonMaatschappij, Alphen aid RijnEen nieuwe produktiehal voorvoorgespannen elementenUD.C.624.92.012.3Produktiehal van geprefabriceerde elementen1Bestaande situatie bij de heipalenfabricageop de lange bankInleidingDat verkorting van de bouwtijd zowel voor de opdrachtgever als voor de bouwer vaak grotegeldelijke voordelen geeft, behoeft geen betoog. Investeringen in bouwwerken renderen danpas, als het bouwwerk volledig gereed en in gebruik genomen is, hetgeen de opdrachtgeverer toe brengt te streven naar een korte bouwtijd. De fabrikant van de benodigde elementenis daardoor op zijn beurt gedwongen tot een produktie in een hoog tempo.Bij het aanvaarden van de opdracht voor het vervaardigen van voorgespannen balken voorviaducten in de zogenaamde halfhoge wegen in de Bijlmermeer, die ontworpen zijn door deafdeling Bruggen van de Dienst der Publieke Werken Amsterdam, zag de NN. NederlandseSpanbeton Mij. zich geplaatst voor een dergelijk probleem. Een groot aantal balken zou ineen hoog tempo moeten worden gefabriceerd, terwijl tussen het verlenen van de opdracht ende levering van de eerste balk slechts negen maanden mochten verlopen.Om een snelle produktie van gelijkvormige elementen in voorgespannen beton te bewerk-stelligen, is het de aangewezen weg deze te fabriceren volgens het lange banken systeem.Hiervan uitgaande heeft de gedachte post gevat de bestaande lange bank op het fabrieks-terrein van de N.S.M., waarop de produktie van voorgespannen heipalen plaatsvond, uit tebreiden en van een overkapping te voorzien.Algemene opzetDit plan betekende dat in zeer korte tijd een hal ontworpen en gebouwd moest worden vanca. 115 meter lengte en met een breedte van 16 meter. Het toepassen van geprefabriceerdebetonelementen was hier een zeer voor de hand liggende keuze, te meer omdat de produktieop de bestaande bank zo weinig mogelijk mocht worden gestoord.Door deze aanzienlijke uitbreiding van de produktiecapaciteit, zouden de aanwezige rulm-ten in de langs de bank staande noodgebouwen voor bedrijfsbureau's, was- en kleed-gelegenheden en cantine, niet langer voldoende plaats bieden, zodat tegelijkertijd werdbesloten tot de bouw van een nieuw permanent bedrijfskantoor.Het ontwerp van de gebouwen was in handen van een team gevormd uit het archltecten-bureau P.Groenhart te Alphen aan den Rijn en de N.S.M. zelf, welke laatste het constructievedeel van het skelet voor zijn rekening nam.In het kader van dit artikel wordt uitsluitend de fabriekshal besproken.1600G ? RNP 28/1ordingen.>I Cl 1J.Dywidagstaaf INP 75/30 Betonraam??n'B2-blokken """Pendel kolom 30x50 cm lnaeklemdekolom 3Ox 10em:.:"-, Koppet balk Koop.lbalk82002Dwarsdoorsnede over de produktiehalCement XIX (1967) nr. 10 3883Het skelet ttj?ens de montage; op de voor-grond de ri] volledig ingeklemde kolommen4Wapening en stalen voet in de poer van degedeeltel?k ingeklemde kolomCement XIX (1967) nr. 10ConstructieHet skelet van het gebouw wordt gevormd door spanten, h.o.h. 6,00 m, bestaande uit voor-gespannen liggers INP 75/30, lang 17,20 m, opgelegd op geprefabriceerde gewapend-beton-kolommen (zie fig. 2). De hoogte van de spanten is 8,00 m. De dakconstructie is samenge-steld uit op de moerbalken rustende voorgespannen gordingen RNP 28/14, h.o.h. 2,50 m,waarop Durisol dakplaten dik 8 cm. De kolommen rusten,? via in het werk gestorte poeren,op een paalfundering. De poeren zijn aan elkaar gekoppeld door geprefabriceerde balkendie tevens dienst doen als draqere-voor de gemetselde gevelwanden.StabiliteitNaast de uit de dakconstructie optredende verticale belastingen en de gebruikelijke wind-belastingen, dient rekening te worden gehouden met belastingen die het gevolg zijn van de,zowel in als buiten het gebouw aan te brengen kraanbanen. Door de zeer zware transportenmet deze kranen (elementen tot 40 ton worden getransporteerd) zijn deze belastingen zeeraanzienlijk, waarbij speciaal de horizontale reacties zorg baarden.In een dergelijk geval ligt het voor de hand de stijfheid van het gebouw te vinden door hetvolledig inklemmen van beide kolommen rijen. Maar in dit geval was het, om redenen zoalshieronder beschreven, slechts mogelijk dit hij ??n rij kolommen te realiseren. De anderekolommen zijn gedeeltelijk ingeklemd.Optredende horizontale krachten dienen dan ook via de moerbalken te worden overgebrachtnaar de voet van de ingeklemde kolom, waar zij kunnen worden opgenomen. Hiertoe istussen de kolom en de moerbalk een specievoeg aangebracht, die met behulp van centrischuit de kolom door de balk stekende Dywidagstaven enigzins is voorgespannen.De kraanbanen worden gevormd door een, met behulp van staalplaten tot een koker gelasteDIE 32, waarop een rail is aangebracht. In het gebouw wordt de kraanbaan opgelegd opconsoles aan de kolommen en aan de buitenzijde op een uitkraging van de moerbalk. Deverbinding van de kraanbaan aan de oplegging is steeds zodanig uitgevoerd, dat de optre-dende remkrachten over meerdere opleggingen worden verdeeld.FunderingDe bodemgesteldheid maakte het noodzakelijk een fundering op palen te kiezen. Door dehoge waterstand ter plaatse is het niet aantrekkelijk in de grond diepe poeren te maken,waarin de kolommen hun, voor de stabiliteit van het gebouw benodigde, inklemming moetenverkrijgen. Tevens zijn de momenten aan de voet van de kolom te groot om via een vlakkestaalplaat en bouten op de fundering te kunnen worden overgebracht.Besloten is daarom een oplossing te kiezen, waarbij de momenten en reactiekrachten viaeen kruisvormige staalconstructie, die weinig hoogte vergt, van de kolom op de funderingworden overgebracht. In het streven naar een geringe poerhoogte boven de palen dient inde eerste plaats te worden gezorgd dat de kolom niet door de poerbodem ponst, waarbijde staalconstructie goede diensten bewijst door de lasten te verdelen. Voor het opnemen vanhet buigend moment vergt een dergelijke constructie een aanzienlijke breedte die aan ??nzijde van de hal niet beschikbaar was. Immers op de bestaande bank diende de produktieniet gestoord te worden, terwijl aan de andere zijde, vlak langs de toekomstige funderingvan deze kolommenrij, de bestaande noodkantoren stonden.Uitgaande van deze overwegingen is besloten de kolommenrij, kolomafmeting 30 X 50 cm2,aan deze (noodkantoren) zijde gedeeltelijk in te klemmen en de andere rij, waar wel vol-doende ruimte beschikbaar was, volledig in te klemmen (kolomafmeting 30 X 70 cm2) .3895De situatie tijdens het metselen van degevels6De voet van de volledig ingeklemde kolom7De hal in gebruik tijdens het storten vande balken op de nieuwe lange bankCement XIX (1967) nr. 10Onder de gedeeltelijk ingeklemde kolom worden drie palen geheid op korte afstanden vanelkaar, waarop via een dunne beton plaat de staalconstructie rust, die los van de kolom isgehouden. Het geheel is samen met de geprefabriceerde koppelbalkeningebetonneerd totde uiteindelijke poer, zodat een gering moment kan worden opgenomen.Onder de ingeklemde kolom staan vier palen op grotere afstand uit elkaar en hier is destaalconstructie, door deze te lassen aan de kolomwapening, momentvast met de kolomverbonden.Voor het overbrengen van momenten en krachten bevindt zich in beide poeren een aanzien-lijke hoeveelheid wapeningsstaal. Door het toepassen van de omschreven constructies, wasslechts een ontgraving tot een diepte van 80 cm noodzakelijk. Tevens is door de variatie inde kolomafmetingen (dus stijfheden) en door de verschillende funderingsbreedten bewerk-stelligd, dat de momenten naar die punten worden verplaatst, waar zij kunnen worden opge-nomen.MontageNa het heien van de palen werd over de paalkoppen een dunne plaat gestort, die als bodemvoor de poeren diende. Op de staalconstructie aan de voet Werden hierna de kolommengesteld, alsmede de geprefabriceerde koppelbalken, die naast het koppelen van de poerendienst doen om de wanden te dragen. Vervolgens werden de poeren aangestort tot hundefinitieve vorm. Na het stellen van moerbalken en gordingen, werden tussen de spantendirect geprefabriceerde beton ramen gehangen, die met oren, met dezelfde hoogte als dedakgordingen, op de moerbalken rusten. De bovendorpel van de ramen doet tevens dienstals eindgording. Vervolgens werden de dakplaten gelegd en de wanden gemetseld metJunior-blokken.SlotDoor bovenomschreven werkwijze te volgen, is het mogelijk geworden de bouw, alsmedede inrichting van de hal, waaronder het vergroten van de capaciteit van de spanbank, telaten geschieden met een zeer geringe stagnatie in de produktie, nl. van slechts driemaanden.Tevens is voor een fabriek, waarin zeer zware elementen worden gemaakt, een logischrobuste en sterke vormgeving verkregen. De voordelen van het bouwen metgeprefabriceer-de elementen zijn hier wel zeer in het daglicht getreden.390