O n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eSteenconstr uc tiescement 2002 886De commissie is gestart met hetopstellen van een uniforme pro-cedure voor de beoordeling vancomputerprogrammatuurvoordeberekening van steenconstruc-ties, zodanig, dat het toetsen vanprogramma's van andere steen-producenten ook mogelijk is.In de procedure is het volgendevastgelegd:? de methode van beoordelen;? hoe om te gaan met wijzigin-gen in het programma;? wat te doen bij achteraf gecon-stateerde fouten;? de behandelingstermijn;? de publicatie van resultaten.Vervolgens is een opzet gemaaktvoor diverse soorten statische be-rekeningen die bij steenconstruc-ties kunnen voorkomen. Deze be-Computerprogramma CVKgetoetst door COB/Stadswerking. A. Borst, Gemeente Utrechtir. S.N.M. Wijte, Adviesbureau Ir. J.G. Hageman B.V.CVK Kalkzandsteen heeft in oktober 2001 het CentraalOverleg Bouwconstructies (COB) van de verenigingStadswerk verzocht het door hen uitgebrachte program-ma voor het berekenen van steenconstructies te toetsen.COB/Stadswerk was bereid hieraan mee te werken,omdat veel bouwtoezichtinspecteurs profijt zullen heb-ben van deze COB-toets bij de controle van de ingediendeconstructieberekeningen. Uitgangspunt was dat dezetoets vergelijkbaar zou zijn met de toets van program-ma's voor systeemvloeren. De COB-toets is uitgevoerddoor vertegenwoordigers van het COB/Stadswerk.bepaling materiaaleigenschappenart. 9.1bepaling fundamentele belastingscombinaties enmodelfactorNEN 6702et = (eo + ec )et < d / 2jaet > d / 2neeeo = (Hd h)/Nd = k / (k - Qv;d h)ec= (Qv;d / Nd)18 d (h / (100 d))2k - Q v;d1 h > 0jainklemming heeftonvoldoendestijfheidneekalkzandsteenkwaliteitmortelkwaliteitafmetingen van de wandkniklengte in zijdelingse richtingveerstijfheid van de inklemmingkrachtenveiligheidsklasseaanpendelende belastingbepaling van reductie t.g.v. parti?le instabiliteitet / eu 1art. 11.1.1et > euneeart. 11.1.4bepaling eu en xuart. 11.1.2jawand voldoetjaNd / (M bdcp fd ) 1benuttingsgraadis groter dan 1neep = hz / bp 30 neeparti?le stabiliteitis onvoldoendejaartikelen uit NEN 67901 | Stroomschema voor het berekenen van een eenzijdig ingeklemde wandT o e t s i n g s c o m m i s s i eDe toetsingscommissie is zo samengesteld, dat alle `RegionaalOverleg Bouwconstructies' waren vertegenwoordigd:ing. D.C.W. Bezemer Gemeente Rotterdaming. A. Borst (voorzitter) Gemeente UtrechtF.P. van Lier Gemeente Almereing. J.H.G. Lubbers Gemeente Enschedeing. G.L. van Sprang Gemeente Goudaing. B.A.G. Stroek Gemeente Purmerending. A.J. Winkel Gemeente Hengeloing. R. van Woerkom Gemeente RoosendaalO n d e r z o e k & t e c h n o l o g i eSteencons tr uc tiescement 2002 8 87rekeningsopzetwasmedebedoeldom los van de werking van eenprogramma, per onderdeel ervaneen checklist te kunnen maken.P r o g r a m m a v a n C V KSinds 1997 wordt door CVK Kalk-zandsteen te Hilversum een pro-gramma uitgegeven voor hettoetsen van kalkzandsteencon-structies. Dit programma is in op-dracht van CVK ontwikkeld doorAdviesbureau ir. J.G. Hageman,in samenwerking met SCIA W+BSoftware.Het programma bestaat uit achtmodulesdiegeschiktzijnvoorhettoetsen van:1. tweezijdig gesteundewanden belast door eennormaalkracht met eenconstante excentriciteit;2. dragende wanden in eengeschoord raamwerk;3. stabiliteitskernen;4. eenzijdig ingeklemdewanden;5. niet-dragende wanden belastdoor wind;6. dragende wanden belast doorwind;7. opleggingen;8. dwarskrachtcapaciteit.De berekeningen resulteren ineen conclusie dat een gegevenconstructie in staat is de opgege-ven belastingen te kunnen opne-men of dat dit juist niet mogelijkis. In het laatste geval wordt ookde reden van het niet voldoen vande constructie beschreven (fig. 1).CVK Kalkzandsteen heeft in 2001besloten om een revisie van hetprogramma te gaan uitbrengen.Om de acceptatie van het pro-gramma te vergroten, is tegelij-kertijd aan COB/Stadswerk ge-vraagd of het mogelijk was hetprogramma te toetsen, vergelijk-baar met toetsing van de pro-gramma's voor systeemvloeren.De revisie van het programma isin oktober 2002 gereedgekomen,waarbij het op de volgende pun-ten is aangepast:? Bij het beoordelen van tweezij-dig gesteunde wanden is eentoets op de maximaal toelaat-bare slankheid toegevoegd.Overeenkomstig tabel 7 vanNEN 6790 ? TGB Steencon-structies is een slankheidgroter dan 30 niet toelaatbaar.? Bij de berekening van stabili-teitskernen zijn de mogelijkedoorsnedenvormen aangepast(fig. 2). Verder is een situatiewaarbij het programma in eenoneindige loop kwam zodanigaangepast, dat de berekeningop een nette manier wordtbe?indigd.? Bij het beoordelen van eenzij-dig ingeklemde wanden is hetmogelijk gemaakt aanpende-lende belastingen toe tevoegen (fig. 3).? Ten slotte is een nieuwemodule toegevoegd waarmeehet mogelijk is voor de door-snedenvormen van figuur 2,bij gegeven rekenwaarde vande normaalkracht en materi-aaleigenschappen, het uiterstopneembare moment tebepalen.R e s u l t a a t v a n d eb e o o r d e l i n gDe beoordeling van het pro-gramma is tegelijkertijd met hetvervaardigen van de revisie uitge-voerd, waardoor de toetsingscom-missie ook invloed had op het ge-reviseerde programma. Dit heefttot enkele aanvullingen en kleinewijzigingen geleid.In september 2002 zijn alle be-schikbareonderdelenvanhetpro-gramma door de toetsers akkoordbevonden. Daaropvolgend zijn detoetsingsverklaring en de bijbe-horende checklisten opgesteld,die op 31 oktober 2002 tijdens deCOB-dag zijn ondertekend. CVKKalkzandsteen is de eerste pro-ducent met een door COB/Stads-werk getoetst computerprogram-ma voor het berekenen vansteenconstructies.Doordegevolgdewerkmethodeishet nu ook mogelijk dat anderesteenproducenten voor hun com-puterprogramma een COB-toetsaanvragen. Dit zou eventueelkunnen via de internetsite van hetCentraal Overleg Bouwconstruc-ties http://home.planet.nl/j.g.leeuwenB e s c h i k b a a r h e i d v a n h e tp r o g r a m m aDe door COB/Stadswerk getoet-ste versie van het programma zaleind 2002, met een bijbehorendboek, bij het CVK Kalkzandsteente Hilversum verkrijgbaar zijn. sVorm B - wand met verstijvingswandendrukzijdetrekzijdeVorm C - wanden met verstijvingswandtrekzijdedrukzijdeVorm A - wandHNhQ - Nk=M2 | Doorsnedenvormen voorhet berekenen van kernena. wandb. wand met verstijvings-wandenc. wanden metverstijvingswand3 | Gewijzigd schema voorhet berekenen van eeneenzijdig gesteunde wand