ARBO: SCYLLAENCHARYBDISVANDEBOUW~Het is merkwaardig hoe voor de hand liggend ingewikkelde zaken worden als ze zijn opgeschreven.Het is merkwaardig hoe voor de hand liggende zaken ingewikkeld worden als ze zijn opgeschreven.Mooi hoe weinig verschil in woorden grote gevolgen aan inhoudelijkheid tot gevolg heeft.Dit geldt voor allerlei regelgeving die de laatste tijd over Nederland wordt uitgestort.De intentie van veel van deze zaken is behartenswaardig.De moeite die men doet om een en ander in regelgeving te stoppen is bewonderenswaardig.De redactie van Cementheeft een kleine werkgroep in het leven ge-roepen, met als taakstell?ng de ARBOcwet vanuit een aantal Invals-hoekenNiettegenstaande alle bedenkingen moet de naleving van de Arbo-wet voor de bouw als een 'must' worden beschouwd. In de eersteplaats ten behoeve van het imago van de bouw bij het aanwerven vanpersoneel. Bouwondernemers doen er daarom goed aan Arbo-weten Bouwprocesbesluit positiefte benaderen. Want nieuwe uitdagin-gen kunnen ook leiden tot nieuwe rationele oplossingen. Het is te ho-pen dat er voldoende ruimte bestaat voor het gezonde verstand bijhet interpreteren van toelaatbare arbeidsomstandigheden.Het grootste pleidooi om te streven naar een optimaal werkklimaatkan de overtuiging zijn dat daarvan een positieve werking uitgaat opde kwaIiteitvan hetprodukt. Met andere woorden: de kwaliteitvan dearbeid is een factor die grote invloed zou moeten krijgen op de posi-tionering van een bouwbedrijf in de markt. ?bemand door ir.J. van Griensven, architect,Ing.J.P.C.Wagemaker, constructiefontwerper un-dige, en ing.M.G.P.Nelissen, redacteur.Na bovenstaande inleiding reeks van korte(1 pagina) volgen over:.. Arbo en de wet? Ontwerp en Arbo'" Arbo en kwaliteitrecht komen; hetCharybdis van de bouw? En hetlaverentussen Scyl-la en Charybdis geldt als problematisch.En bij datalles moeten wij ons ervan bewust zijn datde controle op ar-beidsomstandigheden geen verlammende invloed gaat uitoefenenop innovatie en ontwikkeling. Hetzal nietde eerste keerzijn datregel-geving tot bescherming van de burger in het algemeen, onvermijde-lijk leidt tot een verarming van het aanbod. Vele smakelijke Fransekaassoorten blijken nietaan de Europese warenwette voldoen en depizza's uit de diepvriezers van supermarkten kunnen het wat smaakbetreft niet halen bij die uit de methoutgestookte oven van de kleinezwetende zelfstandige.Het opgaan van deze vergelijking betekent op zichzelf al een ver-schraling van het kwaliteitsbesef.In ons land maakt de regelgeving een periode door van grote bloei.De samenleving is een hecht doortimmerd geheel. Ieders rechtenzijn nauwkeurig door stelsels van wetten, contracten en formele af-spraken vastgelegd. In onze visie op mens en maatschappij en op deontwikkeling van ons bewustzijn geven wij bij onze activiteiten blijkover alles degelijk te hebben nagedacht.Dat geldt ook voor de arbeidsdeling en de organisatie van het ar-beidsproces die de laatste decennia een complexe materie zijn ge-worden. Veel arbeidsprocessen vinden hun legitimatie in hetvoldoenaan een ergens opgestelde norm. Daaruit zijn de criteria afgeleidwaaraan de arbeidsomstandigheden van dat proces getoetst kon-den worden. Zoals de consument recht heeft op kwaliteit van het ge-leverde produkt, zo kan de werknemer recht doen gelden op kwaliteitvan de door hem te verrichten arbeid.Ook van de bouw, door velen beschouwd als de laatste grote am-bachtelijke sector, wordt verwacht dat die zich conformeert aan deuitgangspunten van arbeidskwaliteit. Deze zijn neergelegd in de Ar-bo-wet en gelden voor alle betrokken werknemers, ongeacht de aardvan de werkzaamheden.Die uitgangspunten concentreren zich met name op de aspectenvan veiligheid en gezondheid. In een procesmatige industrie en bijdienstverlenende organisat?es is het vanwege betere werkanalyse,beheersbaarheid van klimaat en andere factoren waarschijnlijk een-voudiger om aan regelgeving betreffende arbeidsomstandighedente voldoen. Bij een bouwproject daarentegen ligt dat gecompliceer-der, omdat langniet altijd sprake is van procesmatigwerken. Daaromkunnen erin de uitvoerende bouw zich eerder omstandigheden voor-doen die niet stroken met de intenties van de Arbo-wet.Daarnaast moet helaas worden vastgesteld dat de wijze waarop deArbo-wet in het Bouwprocesbesluit is verwerkt weinig houvast biedt.Het naleven van de bovengenoemde ARBO-principes wordt ondermeer bemoeilijkt doordat de bouwvele betrokkenen kentdie allen ophun verantwoordelijkheid voor de arbeidsomstandigheden kunnenworden aangesproken. Datzijn niet alleen de uitvoerende partijen opde bouwplaats, maarook detoeleveranciers, opdrachtgevers en ont-werpers. De laatsten mogen geen bouwwerken ontwerpen die bij deuitvoering tot onaanvaardbare arbeidsomstandigheden zouden lei-den.Door de complexiteit van deze keten van Arbo-verantwoordelijkhe-den kunnen wij in een mistige discussie verzeild raken. Wij willenenerzijds de klip Scylla omzeilen, dat wil zeggen ongewenste situa-ties in het arbeidsproces voorkomen, anderzijds vermijden dat wij ineen maalstroom van de veel papier vergende bureaucratisering te-CEMENT1995/11 49