Vakmanschap,levensvoorwaarde voor debouwSamenvatting lezing Betondag 8 december 1978,uitgesproken doorS.J. van Eijkelenburg, voorzitter Algemeen VerbondBouwbedrijfIn de bouwwereld is een knelpunt ontstaandoor een tekort aan vakbekwame arbeiders.Indien dit knelpunt niet wordt opgeheven zaldoor de wet van vraag en aanbod een onge-wenste situatie ontstaan. Door gebrek aanvaklieden stijgen namelijk de lonen. Het ge-volg is dat de bouwkosten stijgen, soms toteen hoogte dat bouwplannen niet doorgaan.Dit verschijnsel doet zich momenteel reedsvoor in de bouw, met name in de woningbouw.Vakmanschap, ook in de betonbouw eennoodzaak voor ongestoorde produktieCement XXXI (1979) nr. 4Hierdoor wordt de continu?teit in de bouw-produktie verstoord, wat zijn weerslag vindt inhet beleid van de ondernemers in de bouw-wereld die geconfronteerd worden met on-zekerheden bij te nemen beslissingen over in-vesteringen in mensen en materieel. Conti-nu?teit in de produktie is een allereerste ver-eiste voor de bouwnijverheid. Het mag nietvoorkomen dat het aantal voltooide woningenvan 1973 tot 1976 daalde van 155 000 naar107000. Een dergelijke discontinu?teitschriktmensen af om een beroep te kiezen binnen debouwnijverheid. In januari 1975 werden55 000 werkeloze bouwvakkers geregi-streerd, terwijl er thans geen mensen zijn tekrijgen. Daarom moet discontinu?teit in debouw worden voorkomen. Een vakman moetook kunnen bouwen.De rol van de overheidVooral de overheid zal de bouwproduktie vei-lig kunnen stellen, aangezien zij een domine-rendeinvloed heeft op de totstandkoming vanbouwwerken. Het bouwbeleid. van de over-heid wordt tot uitdrukking gebracht in de'Tweede Nota Bouwbeleid'. Als hoofddoel-stelling van het bouwbeleid is in die nota devolgende formulering geschreven:'Het leveren van een bijdrage aan het totstand komen van een bouwproduktie die is af-gestemd op de maatschappelijk erkende be-hoefte aan bouwwerken'.In de uitwerking van de doelstelling komen devolgende onderwerpen in de nota aan deorde:een goede aansluiting van de vraag naar enhet aanbod van bouwvakkers,een gelijkmatig verloop van arbeidsplaatsen,een voldoende aanbod van vakbekwamebouwvakarbeiders.Ook de overheid ziet dus de noodzaak vaneen voldoende aanbod van vakbekwamebouwvakarbeiders om tegemoet te komenaan de maatschappelijk erkende behoefteaan bouwwerken. De behoefte aan bouwwer"kenen de daaraan verbonden behoefte aanproduktietechniek en vakmanschap is uit-gangspunt voor de aktiviteiten die door debouwnijverheid kunnen worden ontplooid. Deondernemers in de bouwnijverheid moetenzich derhalve kunnen baseren op de meer?jaren-raming van de overheid, waarin voor dekomende vijf jaren een raming van de bouw-produktie wordt gegeven. Op grond daarvankan, met enige voorzichtigheid, worden ge-153steld dat bij het huidige nieuwbouwprogram"ma het kwantitatieve woningtekort in 1983niet zal zijn opgeheven. Alshet programma tot1983 wordt gehaald, zullen er tot 1990 jaar-lijks nog 97 000 woningen gebouwd moetenworden. Zoals het nu lijkt, wordt dat program-ma niet gehaald. E?n van de knelpunten iseen tekort aan vakbekwame bouwvakarbei?ders.De accentverschuiving van nieuwbouw naarvernieuwbouw die al enkele jaren waarneem-baar is, zal zich blijven doorzetten evenals devariatie die de laatste jaren in de woningbouwzo nadrukkelijk is nagestreeft. Dit laatsteheeft ertoe geleid dat het gemiddelde aantalop de bouwplaats bestede manuren per wo-ning is gestegen van 890 in 1976 naar 1078 in1977. Vernieuwbouw en variatie in de nieuw-bouw zijn arbeidsintensief en vereisen veelvakmanschap; beide middelen zijn echterslechts beperkt voorhanden.1978, het jaar van de vakmanGezien de grote behoefte aan vakbekwamebouwvakarbeiders en daar tegenover de da-ling in het aantal jongeren dat tot de bedrijfs-tak toetreedt, is 1978 door het Algemeen Ver-bond Bouwbedrijf uitgeroepen tot hetjaar vande vakman. De resultaten van de acties in datjaar zijn gedeeltelijk cijfermatig in beeld tebrengen. Het aantal schoolverlaters van deLTS afdeling bouw- en houttechniek zal in1978 ongeveer 10 000 zijn en komt daarmeeterug op een niveau dat iets boven dat van1970 ligt. Voor 1979 en 1980worden respec-tievelijk 10 000 en 11 000 schoolverlatersverwacht. Het percentage jongeren dat gelijk-tijdig met hun toetreding tot de bedrijfstak e'enleerovereenkomst afsluit is van 46% in 1976gestegen tot 52% in 1977. Hierbij moetechterbedacht worden dat niet alle schoolverlaterstot de bedrijfstak toetreden; een overschot iszeker niet in zicht. Het vakmanschap wordtniet alleen bereikt door het cre?ren van oplei-dingen, maaris ook afhankelijk van de bereid"heid tot het volgen van opleidingen.Het Algemeen Verbond Bouwbedrijf zal zichblijven inzetten voor het bevorderen van vak-manschap in de bouwen doet een beroep opalle betrokkenen eraan mee te werken eenkader te scheppen waardoor jonge mensenvakman kunnen en willen worden. Dit is eenlevensvoorwaarde voor de bouw.J.H.K?hne