Troms?-brug*de langste brug in Scandinavi?De Troms?-brug (foto 2) verbindt het op de 69e breedtegraadgelegen eiland Troms? met het vasteland.De brug, die een totale lengte van 1036 meter heeft, bezit tweerijbanen met een gezamenlijke breedte van 6,80 m met aanweerszijden 75 cm brede voetpaden,Vanuit Troms? gerekend heeft de brug over een lengte van 841 meen recht verloop, en vervolgens een bocht met een kromte-straal van 250 m.Het brugdek bezit in lengterichting tot aan de middenoverspan-ning een helling van 1 :18,50: daarna komt een 80 m lang gedeeltemet een verticale boog met een straal van 740 m.Het hoogste punt van de brug ligt op 41,50 m boven de zee-spiegel.Boven land bestaat de brug uit voorgespannen betonplaten, diedoor een enkele rij betonkolommen ondersteund worden (foto 4).Boven de zeestraat wordt de brug gevormd door voorgespannenbetonliggers, op pijlers (foto's 2-3).Elke pijler bestaat uit twee kolommen (7 m h.o.h.) die aan debovenzijde en op 5,50 m boven de zeespiegel door middel vandwarsbalken met elkaar zijn verbonden (foto 3).De pijlers van de middenoverspanning worden gevormd doortwee paar kolommen, die eveneens aan de boven- en onderzijdemet elkaar zijn verbonden (foto 5-6).Alle kolommen zijn rond en bezitten een uitwendige diametervan 1,40 m.De pijlerkolommen van de middenoverspanning zijn geheelmassief.De kolommen van de overige pijlers zijn tot aan de koppelbalkenmassief en daarboven hol, terwijl de ondersteunende kolommenop het land slechts tot een hoogte van 3 m boven de gemiddeldewaterhoogte massief zijn.De wanddikte van de holle gedeelten is 20 cm.De landpijlers zijn geplaatst op normale betonfunderingen.In de zeestraat bestaat de fundering van de pijlers uit betonpalen(30 30 cm2) die met kamstaal gewapend zijn en tot ca. 12 mdiepte in de bodem geheid werden.In totaal zijn ca. 600 palen gebruikt met een gezamenlijke lengtevan ruim 7000 m.Deze geprefabriceerde palen zijn gemaakt van beton met eendruksterkte van 600 kg/cm2en gewapend met kamstaal KS 50.Het middengedeelte van de brug (foto 5), bestaande uit een* ontleend aan Stormbulletin, Nr. 2,1960;gepubliceerd door A/S Stormbull,Oslofoto 1hoofdoverspanning van 80 m en twee zij-overspanningen van28 m, is voorgespannen volgens het systeem Dywidag.De beide zij-overspanningen zijn uitgevoerd in een normaalondersteunde bekisting (foto 6), terwijl de middenoverspanninggebouwd werd volgens de zgn. 'Freivorbau'-methode.Zoals gebruikelijk bij deze methode, werd gebouwd vanuit deopleggingen (de pijlers) naar het midden toe, totdat de 40 mlange uitkragingen elkaar in het midden ontmoetten (foto's1, 3 en 5).De hoogte van elk uitkragend gedeelte is nabij de oplegging4 m en in het midden van de overspanning 1,17 m.De bouw geschiedde in gedeelten met een lengte van drie meter,die elk door middel van Dywidagstaal aan het reeds gebouwdegedeelte van de uitkraging werd verankerd.Door deze bouwwijze was het mogelijk om gedurende de gehelebouwtijd de vaargeul voor de scheepvaart open te houden.Onder de hoofdoverspanning heeft men een doorvaart met eenbreedte van 60 m en een hoogte van 38 m.foto 2640 Cement 13 (1961) Nr. 11foto 3foto 4Om te voorkomen dat schepen tegen de pijlers van de hoofd-overspanning botsen, zijn betonnen fenders gebouwd.Deze zijn gefundeerd op 40 palen van voorgespannen beton.Voor de voorspanning heeft men 26 mm Sigma-staal (80/105)gebruikt.Bij het Dywidagsystcem worden de staven verlengd door middelvan een eenvoudige mofverbinding, de verankering geschiedtmet ankerplaten en gewone moeren.In iedere helft van de hoofdoverspanning zijn 104 Dywidag-stavengebruikt; elke staaf is voorgespannen met ca. 35 ton, zodat detotale voorspanning ca. 3 500 ton is.De werkzaamheden aan de brug, inclusief het voorspannen,werden in een hoog tempo uitgevoerd zonder dat er ongelukkenplaatsvonden, hoewel de aannemer geen ervaring had met derge-lijke bouwmethoden.De uitvoering van elk drie meter lange gedeelte (inclusief voor-spannen en injecteren) geschiedde gemiddeld in ??n week.De 'Freivorbau'-constructie was daarom in ongeveer drie maan-den geheel voltooid.Met de uitvoering van de brug werd in december 1957 begonnen.In mei 1959 waren de onderwaterwerkzaamheden gereed.De hoofdoverspanning werd in oktober 1959 voltooid, terwijl delaatste werkzaamheden op 23 december 1959 konden wordenafgesloten.Een van de aannemers, NiIs MeIand A/S, heeft het volgende overde bouwwerkzaamheden geschreven :'De brug werd opgeleverd en voor het verkeer geopend ongeveeracht maanden eerder dan aanvankelijk was gedacht, en viermaanden eerder dan in het bestek was vastgelegd.De middenoverspanning werd in de zomer van 1959 gemaakt.Gezien de beschikbare korte bouwtijd, is het gebogen brug-gedeelte geprefabriceerd: de elementen werden getransporteerden gemonteerd met behulp van drijvende kranen.De montage vond plaats toen het beton van de zij-overspanningenvan het middengedeelte voldoende sterk was.Wij willen verder nog opmerken dat de voorbereiding van debouwwerkzaamheden een week in beslag nam.Tegen het einde van de bouw werd met het oog op het gevaarvoor bevriezing van de injectiespecie de bouwtijd van de 'Frei-vorbau'-constructie versneld tot drie gedeelten in twee weken.De betondruksterkte was na ongeveer twee dagen ongeveer350 kg per cm2.'Cement 13 (1961) Nr. 1164Ifoto 5De Troms?-brug is zeker een van de meest gracieuze en ge-slaagde bruggen in Scandinavi?.Met een lengte van 1036 m is hij ongetwijfeld de langste ge-wapende betonbrug van Noord-Europa.Op zijn slanke pijlers rijst de stoere brug tot 43 m boven de'relatief druk' bevaren zeestraat van Troms?.In heldere zomernachten kunnen reizigers die per vliegtuig,boot of auto uit het zuiden komen het silhouet van de brugbewonderen, een groots panorama dat zeker een toeristischeattractie zal gaan vormen.Op donkere winteravonden ziet men de brug als een ??n kilo-meter lange boog van heldere lichtjes over de zeestraat.foto 6 foto 7642 Cement 13 (1961) Nr. 11