In de bouw was het de tekenaardie van oudsher zorgde voor visu-alisering van vormgeving endetaillering van constructies. Hijwas het verlengstuk van architectof constructeur en tekende deaangegeven uitwerking. Als geenander kon hij de gevolgen vanbesluiten uitwerken en zorgenvoor een document dat een beeldvan de constructie gaf. Hij konervoor zorgen dat een tekeningeen contractdocument werd,waarin vormgeving en detaille-ring was aangegeven en datgebruikt kon worden bij de uit-voering, maar ook als documentwaarover kon worden gecommu-niceerd. De tekenaar deed ditvanuit opdrachtgevers- of vanuitopdrachtnemersbelang.De uitwerking van een project isin de huidige praktijk zo complexgeworden dat we behoefte krijgende diepgaande kennis die teke-naars bij de uitwerking van eenproject ontwikkelen, voor meerdoelen te gebruiken. Want `teke-naars' c.q. verwerkers van data,kunnen veel meer betekenen inlifecycle-denken.F o u t l o z e c o n s t r u c t i e s ?Natuurlijk is een betontekenaarspecialist in het vertalen vanhoogte- en breedtegegevens vaneen betononderdeel en mm2wapening, naar een tekeningwaarmee een constructie kanworden gemaakt. Daarnaastvormt hij echter een heel belang-rijke schakel tussen de bedenkervan een constructie en degenedie het realiseert. Hij zorgt voorverwerking van vormgevings- enberekeningsgegevens naar eeneffici?nt maakbare constructie,waarbij uitgangspunten herleid-baar en denkfouten ge?limi-neerd zijn; een constructie dievoldoende duurzaam is en afge-stemd op lifecycle-overwegin-gen. Uitwerken in 3D, zoals inhet artikel `Wapenen: een vakapart?' elders in dit nummer vanCement wordt bepleit, draagtzeker bij aan een eenvoudige endoeltreffende informatie-over-dracht.De tekenaar speelt een invloed-rijke rol in het aanbieden vanzekerheid op foutloze construc-ties (gegarandeerde kwaliteit).Doordat tekenaars zowel macroals micro moeten kunnendenken en in voorbereidingssta-dium een constructie geheel uit-werken, `leeft' een constructietot in detail. Hiermee kunnen zeeen essenti?le bijdrage leverenaan risicodemping en vermij-ding van faalkosten. Tekenaarsondervinden elk uitgangspunt invormgeving, dimensionering endetaillering en zijn in feite tebeschouwen als de programmeursvan een betonconstructie.Op dit moment kunnen wevaststellen dat een `tekenaar'zorgt voor de verwerking vandata tot tekeningen die wordengebruikt als informatiedragervoor productie en als communi-catiemiddel voor betrokkenen.Cryptisch omschreven: hij is devertaler c.q. programmeur vanbesluitvorming en dimensione-ring naar foutloze productiege-gevens.C o n s t r u c t i e -p r o g r a m m e u rGezien het aanzienlijke percen-tage faalkosten in de bouw en demogelijkheden die een tekenaarheeft vroegtijdig fouten te elimi-neren, valt het te bezien of hetbegrip `tekenaar' nog wel eenjuiste benaming is voor de manof vrouw die deze rol vervult.Heroverweging van de positie ende impact van de kwaliteit vandeze dienstverlening is dringendnoodzakelijk. Afgezet tegen onzeaanbevelingen (en de groeiendebehoefte) om tot `gegarandeerdekwaliteit' te komen, zou eenandere naam op zijn plaats zijn.Vanuit de historie kennen we debegrippen `tekenaar' ? `tech-nisch tekenaar' ? `betonteke-naar' ? `AutoCAD-tekenaar'.Vanuit bovenstaande omschrij-ving zou `constructieprogram-meur' ??n van de betere bena-mingen kunnen zijn; hij isnamelijk deels dataverwerker,deels analist, deels proces- enquality-engineer. Het belangrijk-ste deel van zijn taak heeft nietsmeer te maken met tekenwerk(maar wat betekent het woord`tekening' eigenlijk nog bij dehuidige verwerking van con-structieve data?).Bij Wagemaker BV en CiwaconEngineering BV gaan we al opdeze manier om met de rol dietekenaars vervullen. Mijn plei-dooi is om dit in algemene zinbouwbreed in overweging tenemen. De voordelen van eenandere benadering zijn vele.Want door degene die met deverwerking van data is belast, ookeen rol te geven in het voork?menvan fouten, ontstaat een reductievan faalkosten. Dit laatste kanaanzienlijk zijn en de kosten-kwaliteitverhouding van eenproject ten goede komen.E i n d f u n c t i e m e ts l e u t e l p o s i t i eHet behoeft geen betoog dat alseen tekenaar c.q. constructiepro-grammeur deze invulling wilgeven, de bijbehorende functieom een veelzijdige aanpak vraagt.Er moet belangstelling zijn voorhet integreren van vakinhoudelijk-heid met communicatie, informa-tieoverdracht, risicodemping enbeheersbaarheid van processen.Daarom zal een `constructiepro-grammeur' in staat moeten zijneen zeker abstractieniveau in achtte nemen. Een HBO-werk- endenkniveau is daarbij noodzake-lijk. Naast vakkennis op gebiedvan constructies (beton, staal,hout of ander vakgebied) moet hijaffiniteit hebben met ICT, risico-en kwaliteitsmanagement om toteen soepele uitwisseling vaninformatie en uitwerking van pro-jectdata te komen.Door de rol van `constructiepro-grammeur' serieus in te beddenin de aanpak van een gedegenprojectvoorbereiding, wordt ditbelang erkend, wat zeker zalleiden tot een uitdagende invul-ling van deze functie. Niet meerals tussenstation voor eenopstap naar een andere functie,maar als essentieel componentwaarin voortdurend leren nood-zakelijk is. nFunctie van tekenaar moet nodig worden opgewaardeerdTekenaar of constructieprogrammeur?ing. J.P.C. Wagemaker, Wagemaker AdviesbureauDe veranderingen die zich in het huidige bouwproces manifesteren endie voor deelnemende partijen leiden tot wijziging in invloed, taken enverantwoordelijkheden, hebben gevolgen voor de diverse rollen die func-tionarissen vervullen. Dat geldt zeker de tekenaar. Voor hem zijn de ver-anderingen aanzienlijk en de behoefte aan een herwaardering van zijnbijdrage aan de kwaliteit van een project is groot.foto:MargretTielemanscement 200692 4opinie