Scheepshelling voorVerolme-- de grootste ter wereld1Scheepshelling aan de Nieuwe Waterweg;de gigantische bokkraan is in het geheleBotlekgebied te zien2Doorsnede3PlattegrondDe scheepsbouwindustrie staat momenteel in het midden van de publieke belangstelling.De bestaande maatschappijen verenigen zich tot zeer grote concerns ten einde de concur-rentiepositie tegenover buitenlandse bedrijven te verstevigen. Er staan ook grote belangenop het spel, gezien de omvangrijke opdrachten die door de internationale oliemaatschap-pijen worden verstrekt.Er is een tendens om steeds grotere tankers te bouwen. Onderhandelingen met Essohadden vorig jaar tot resultaat dat aan de scheepsbouwer Verolme te Rotterdam deopdracht verleend werd om drie mammoettankers te leveren van maar liefst 255 000 ton D.W.Op deze soort projecten was de scheepsbouwmaatschappij van Verolme niet ingesteld,zodat op zeer korte termijn de nodige voorzieningen getroffen moesten worden om deopdracht te kunnen realiseren. Dit betekende dat er slechts weinig tijd van voorbereidingwas voor het ontwerp van een scheepshelling die thans de grootste ter wereld genoemdkan worden.Toen na enkele maanden van voorstudie de uitvoering officieel op 5 december een aan-vang nam met het heien van de eerste paal, had aannemer Dirk Verstoep zijn planninggekoppeld aan de verplichtingen van Verolme ten opzichte van de Esso. Om namelijkde eerste tanker tijdig te kunnen opleveren, moest medio maart 1968 de kiel wordengelegd, en moest voorts de geweldige bokkraan van bijna 85 m hoogte, bestemd voorde aanvoer en assemblage van 700 tot 800 ton zware stalen tankersecties omstreeksbegin juli bedrijfsklaar zijn en over een lengte van 50 m kunnen manoeuvreren.Bovengenoemde data vormden het criterium waarop de bouwsnelheid, alsmede de be-drijfsorganisatie was afgestemd; dit uitgangspunt was tevens de reden waarom het ver-loop van de uitvoering bij de oppervlakkige beschouwer een enigszins onlogische indrukachterliet. Er werd namelijk begonnen met het midden van de scheepshelling, dus daarwaar een aantal maanden later de kiel van het schip moest worden gelegd.De scheepshelling bezit een totale lengte van 350 m, bij een breedte van 80 m. Het projectis loodrecht op de Nieuwe Waterweg gesitueerd en bezit in die richting een neergaandehelling van 4%. Aan weerszijden van de helling zijn horizontaal verlopende kraanbaan-liggers aangebracht, want behalve uit de bokkraan bestaat het hijsmateriaal ten behoeve vande tankerbouw tevens uit een tweetal torenkranen.De helling, die in het midden berekend is op een lijnbelasting van 400 kgf/m1bestaat uiteen uitgestrekte plaatconstructie die onderheid is met palen; in totaal was ter onder-steuning een aantal van ca, 5300 voorgespannen betonpalen nodig, met gemiddelde lengtevan 23,5 m.De fabricage ervan vond plaats in een tijdelijke, op de bouwplaats ingerichte fabriek, waarinvijf rijen stalen mallen stonden opgesteld, elke mal geschikt voor de productie van tweepalen, volgens het principe van het lange-bank systeem. Per etmaal werden 10 palen gemaakt;de verharding vond 's nachts plaats binnen een nylontent waaronder met behulp van stoomCement XX (1968) nr. 10 4104Inmiddels vordert de bouw van de eerstetanker5Aan weerszijden van de helling komt eendubbele kraanbaanconstructie voorde temperatuur geleidelijk aan op een waarde van 65 ?C gebracht werd, zodat elkeochtend de palen voldoende sterk waren (druksterkte 285 kgf/cm2) om te worden ontkist.De vierkante palen hebben in doorsnede een afmeting van 40 cm; de verzwaarde punt beziteen breedte van 56 cm. De voorspanning wordt verkregen met behulp van 14-16 strengen,staalkwaliteit QP 190, die elk zijn aangespannen met een kracht van 6-7 tf.Het heiwerk op het ca. 6 ha grote bouwterrein vond plaats met behulp van 13 stellingen,waarmee een voortgang werd verkregen van ca. 300-350 palen per week. De ontgravinghield uiteraard gelijke tred met het heien. Zoals reeds vermeld, werd in het middenvan het project aangevangen, en voortgegaan in neerwaartse richting tot een uiteindelijkediepte van 10 m beneden het maaiveld. Tezijnertijd zal de dam die de helling nog vande Nieuwe Waterweg scheidt, worden geslecht.De plaat bezit een dikte van ca. 2,80 m in het midden, een dikte die geleidelijk naar dezijkanten afneemt tot 1,80 m. Daar waar de helling zich op maaiveldhoogte bevindt, ofwel eronder, werd de vloer gestort op een werkvloer van schraal beton. De helling vormt daareen bak, omdat aan weerszijden een grondkerende wand werd gestort. Aan de anderezijde bestaat de helling uit een balkroostervloer, ondersteund door kolommen die alshet ware het verlengde van de palen vormen.Voor het storten van de plaat werden drie betonpompen ingeschakeld. De betonspecie-- bereid met hoogovencement om de vrijkomende hydrateringswarmte tijdens het ver-harden te beperken, hetgeen bij een dergelijke massieve plaat wel gewenst is -- werdaangevoerd vanaf een betonmortelbedrijf en met een snelheid van ca. 50 m3per uur ver-werkt. De helling was onderverdeeld in secties over de volle breedte, met een lengte van25 m. Elke sectie vereist een hoeveelheid beton van ca. 2500 m3, hetgeen een continuestort betekende van dag en nacht. De secties zijn onderling gescheiden door middel vandilatatievoegen.De volgorde van de verschillende werkzaamheden hielden gelijke tred: het heiwerk volgdeop het grondwerk, het storten van de hellingplaat op het heien. Stagnaties hebben zichniet voorgedaan, in tegendeel: dank zij de zachte winter was de voortgang van de werk-zaamheden groter dan men aanvankelijk had gepland. In de loop van september werdook het hoogst gelegen gedeelte van de hellingplaat voltooid. Zoals uit foto 4 blijkt, begintook de tanker reeds enige herkenbare vorm aan te nemen.De snelheid van het bouwen mag beschouwd worden als een knap staaltje van organisatie-techniek.Inmiddels is ook een groot bouwdok in uitvoering genomen, waarin zeer lange tankers,die slechts voor de helft op de scheepshelling gebouwd kunnen worden, tot een geheelworden geassembleerd. De opdracht tot levering van deze tankers wordt binnen afzienbaretijd tegemoet gezien. Dit dok is voorts bestemd voor reparatiedoeleinden.6Uitvoering van het hooggelegen deel, dat inde loop van september voltooid werd7Een dam scheidt nu nog de helling van deNieuw WaterwegCement XX (1968) nr. 10 411