J.F.A.Broeckhoven, ing.waterstaatkundig hoofdambt. 1e kl.,Rijkswaterstaat, dir. Bruggen1a-bDoorsnede en aanzicht van de proefbalk2Aanbrengen van de belasting op deproefbalkZie Cement nr. 4 1968, tabel 4 op blz. 131,voorts blz. 133Cement XXI (1969) nr. 6Proeven met Berwilit, KorIinen HollithUD.C.666.972.125:620.17/.19Vergel?kende proeven met lichte toeslagmaterialenGebaseerd op het thema van de derde werkzitting: 'Constructief lichtbeton'InleidingHet eerste gedeelte van dit artikel sluit aan bij hetgeen is meegedeeld in mijn artikel inCement XX (1968) nr. 4 en vermeldt verdere resultaten, die verkregen zijn met de daarinreeds besproken proefstukken.Enkele maanden geleden is door de directie Bruggen van Rijkswaterstaat de bouw van eenbrug over de Eendracht bij Tholen aanbesteed. De stalen hoofdbrug is ontworpen met eenmet de dwarsbalken samenwerkende rijvloer van lichtbeton. 'In verband daarmee zijn proeven uitgevoerd betreffende de schuifweerstand van stiftdeuvelsin lichtbeton. De resultaten worden hieronder vermeld.In het overige gedeelte van dit artikel worden de resultaten besproken die verkregen zijn metnieuwe proefbalken van lichtbeton. De daarbij gebruikte lichte toeslagmaterialen zijn:Berwilit, Korlin en Hollith. Berwilit is een in de draaioven ge?xpandeerde leisteen; Korlin eenin de draaioven ge?xpandeerde klei en Hollith is op een roosterbed gesinterde en ge?xpan-deerde wassteen (leisteen), een bepaalde fractie van de mijnsteen. Het gebruikte Korlin isafkomstig van een proefbrand; het is echter (nog) niet in produktie. Korlin is evenals Hollitheen Nederlands produkt. Berwilit is een Duits produkt.maten van onderkant beton tot onderkant omhullinghart o~gglD9Verdere resultaten met reeds besproken proefstukken(zie Cement XX (1968) nr. 4)In het vorige artikel is gewag gemaakt van een grote proefbalk van circa 7,50 m lengte. *Deze balk is, althans wat de hoofdzaken betreft, weergegeven in fig. 1. Toen deze balk negenmaanden oud was, is hij tot de breuk belast door middel van op het terrein aanwezige, 18 ml?nge balken van grindbeton, die ??n voor ??n met behulp van eveneens aanwezige portaal-kranen werden geplaatst (zie foto 7, blz. 126 Cement nr. 4, 1968). Deze belastende balkenwerden daarbij aan ??n zijde op de proefbalk en aan de andere zijde op daar opgeslagenbalken gelegd. Hun druk op de proefbalk werd daarbij geleidelijk aangebracht en wel doormiddel van een kleine vijzel met drukdoos; naarmate de vijzel verder werd uitgepompt, werdhet takel van de kraan ontlast, totdat de gehele oplegdruk (gemeten met de drukdoos) vande belastende balk via de vijzel op de proefbalk rustte. Vervolgens werd die balk definitiefop de proefbalk gelegd, via een houten oplegstrip en werd een volgende balk met de kranenaangevoerd. Op deze wijze kon de belasting met stappen van 2 tf worden opgevoerd (foto 2).De oplegreactie van een belastende balk bedroeg ongeveer 8 tf; in totaal bleken er zes nodigte zijn.Tijdens het opbrengen van de belastingen zijn de vervormingen gemeten; fig. 3 geeft daarvaneen beeld. Uit de metingen volgt voor de eerste 16 tf (circa 1 van de breukbelasting) eenE-modulus van ca. 200000 kgf/cm2? De eerste scheuren werden bij 26 tf belasting waargeno-men. Tot dat moment vallen de gemeten en de theoretische neutrale laag vrijwel preciessamen; bij verdergaande belasting worden de scheuren hoger en rijst de neutrale laag. Aan-gezien bij de aanvang van de proef de nog resterende spankracht niet bekend was, is nietprecies te zeggen bij welke trekspanning de eerste scheur is opgetreden; zeer waarschijnlijkis crtr;;;;' 42 kgf/cm2geweest.Bij 46 tf (Mtetaal = 69 tfm) vielen enkele stukken uit de drukzone, mede door uitknikken vaneen bovenhoekstaaf. Bij 48 tf belasting (MIelaai = 72 tfm) zakte de balk geleidelijk tot op eenstopping en vielen grotere stukken uit de drukzone. Het opbrengen van deze 48 tf geschied-de in ongeveer vijf uur. De scheuren liepen ten slotte door tot ca. 11,5 cm van de bovenzijde;263tabel 1~---.4____ stuik 10I' 2'1"!l9.?..J.Jfm 3 stuik ,0 (22 e4 e,6%.na 1 bij 8 tf belastingno 2 bij 16 tf belastingno 3 bij 24tf belastingno 4 bij 44 tf belastingle scheur bij 26 tfbreuk bij 46 ? 48 tfMu ;;69072mtfGbu = 340 ? 380 kgfI cm2E= C{] 200000 kgf/crn2f44t " 31 mm-------'ICrek --p~pA i~ %0 nos 1 tlm 3"re"1k 1=4----f"13~____t12"- -tl-------t ?/00 no 43Gemeten vervormingen in het midden van debalk tijdens het belastenfig, 4Aanzicht van de stalen boogbrug over deEendracht bij Tholen5Doorsnede over dwarsdragers en rijvloer;details dwarsdrager met stiftdeuvelsverticale doorsnedePI? ?1I I-H - - r- H--!H-I II NINI ;;1;;'(IJ-H r--?- .- t- ft- !+- ;;1III,J~ I jlS19 "-It1t2 P t/2PCement XXI (1969) nr, 6ooolilo~o~ouderdomdruk- volume-proeflichaam aantal sterkte gewichtin dagenkgf/cm2kg/m3kubussen uit proefbalkjes ca, 250 3 445 1630449 1620468 1610cilinder uit proefbalkjes ca, 250 427cilinders uit z?de A van grote proefbalk ca,365 3 366 1630369 1660348 1600cilinders uit zUde B van grote proefbalk ca, 365 3 318 1600322 1580317 1590uitgaande van een parabolisch spanningsdiagram bedroeg de breukspanning daarbij ca,380 kgf/cm2, De scheurafstanden varieerden van 4 tot 25 cm, ca, 80% van de afstanden lagtussen 10 en 20 cm,Bij 44 tf bedroeg de doorbuiging 31 mm en was tien minuten later opgelopen tot 33 mm, BU48 tf werd nog 40 mm gemeten, Na ontlasten was de balk 28 mm teruggeveerd,Uit de bovenzijde van de proefbalk zijn, b? een ouderdom van een jaar, cilinders 0 9,9 cm,lang 22 cm, geboord en wel drie stuks nabij elke oplegging, waar dus geen grote momentenwaren opgetreden, De cilinderwanden vertoonden nogal wat luchtblazen, De verdichting vande bovenzUde bleek dus niet volledig te zUn, De gevonden sterktecijfers zijn vermeld intabel 1. Sterkte en volumegewicht lopen hier duidelijk parallel.Uit de in het vorige artikel genoemde balkjes 5 en 6 zijn enkele kubussen en een cilindergezaagd en beproefd. De resultaten daarvan zijn eveneens vermeld in tabel 1,!::?:~~~~~~:~:~,~~l~!f stalen brug ~Proeven betreffende de weerstand van stiftdeuvels in lichtbetonDe in fig. 4 weergegeven stalen boogbrug (totale lengte ongeveer 241 m) wordt voorzien vaneen rijvloer van lichtbeton, die rust op stalen dwarsbalken. Door middel van op de bovenflensvan de dwarsbalken gelaste stiftdeuvels wordt een samenwerking tussen de dwarsbalken ende rijvloer tot stand gebracht (samengestelde liggers); bij deze samenwerking worden destiftdeuvels op afschuiving belast (fig. 5a en 5b).Ten einde de draagkracht van de stiftdeuvels in lichtbeton te onderzoeken zijn, in overlegmet het Instituut TNO voor Bouwmaterialen en Bouwconstructies, 27 proefstukken vervaar-digd als aangegeven in fig. 6, De stalen plaat treedt daarbij in de plaats van de bovenflensvan de dwarsbalken.De 27 proefstukken zijn verdeeld in drie groepen, te weten:a. een groep met stiften 0 20 mm;b. een groep met stiften 0 22 mm;c. een groep met stiften 0 22 mm met spiraal.6a-b-cAfmetingen en details van de proefstukkenhorizontale doors ede264olilo