ir.f.J. van der WerfWerkgroep Kokon Architecten BV,RotterdamCement XXXIV (1982) nr. 5Modulaire co?rdinatie en dedetailleringInleidingTot op de dag van vandaag is de belangstelling voor de modulaire co?rdinatie voornamelijkafkomstig van de wereld van de bouwbedrijven zoals Progresbouw (die daar onlangs nogeen studiedag aan wijdde) en de overheid die reeds jaren werkt aan het invoeren van denorm NEN 2883 en een reeks proefprojecten heeft ge?ntameerd. Concrete acties dus.Bij architecten worden het belang en de consequenties van modulaire co?rdinatie nog nietsterk onderkend. Heel begrijpelijk, want mede vanwege hun opleiding laten de meestevormgevers zich niet graag beperken door modulaire regels over maat en plaats, omdat zijde vrije detaillering als hun eigen recht en verantwoording beschouwen.Bovendien zijn in de gesubsidieerde woningbouw al dermate veel normen en regels vancentrale en plaatselijke overheden van toepassing naast de eisen van nutsbedrijven enwelstandscommissies, dat men zich wel twee keer bedenkt alvorens medewerking te verle-nen aan nog een nieuw beperkend stelsel voor de uitoefening van het beroep. Waarom zoude architect zich drukrnaken over modulaire co?rdinatie en welk belang heeft hij bij detoepassing ervan?Natuurlijk zal hij het belang onderschrijven van lagere huren door het terugdringen van testerk gestegen bouwkosten en wil hij - evenals velen - de innovaties in produktie enorganisatie van de bouw volgen in het ontwerp. Maar voor een ontwerper is dat niet genoeg.Vanuit onze eigen werkzaamheden luidt dan ook de primaire vraag:Is de toepassing van modulaire co?rdinatie interessant voor het ontwerpproces en kan detoepassing ervan kwaliteitsverhogend werken voor de gebouwde omgeving?Op deze vragen wil ik nader ingaan.Trefzeker ontwerpenElk ontwerpproces van een bouwwerk verloopt van globaal naar specifiek; van de grotelijnen, waarin de samenhang van globaal bepaalde onderdelen wordt geschetst naar het opde millimeter nauwkeurig vastleggen van het detail. Details kunnen pas worden ontworpennadat een voorlopig schetsontwerp is gemaakt, waarin duidelijk is welke situaties gedetail-leerd moeten worden.Overleg met een ingeschakeld bouwbedrijf blijkt tot nieuwe uitvoeringsdetails te leidenwaardoor het plan opnieuw getekend moet worden omdat ??n detailwijziging zijn invloedkan hebben op bijna alle details. Een bekend voorbeeld is het binnenspouwblad, waarvanhet detail zijn invloed heeft op kozijn-, goot-, en funderingsconstructies.Modulaire Co?rdinatie brengt feitelijk een ontkoppeling tot stand tussen het ruimtelijkontwerp en het detail. Deze ontkoppeling, het kernbegrip van elke open bouwmethode,biedt de architect minstens drie belangrijke voordelen in de praktijk van zijn werk:a. Het ruimteplan kan trefzeker worden gemaakt. Dat wil zeggen de ontwerper weet vantevoren dat verschillende detailoplossingen nog later kunnen worden 'ingevuld' indien hijmodulair heeft gewerkt. Zijn plan kan daardoor in een vroeg stadium als definitief ontwerpworden afgerond en getoetst. Wijzigingen vanwege details kunnen later in principe nietmeer voorkomen.b. De detaillering kan geschieden in het meest daarvoor geschikte stadium, namelijk wanneerook de uitvoerende en controlerende partijen (denk aan onderhoudsaspecten) alle volledigzijn ingeschakeld.c. De detaillering kan veel meer geco?rdineerd plaatsvinden. Door het tekenen in maatroos-ters is steeds de samenhang van de verschillende details van een bouwwerk snel te overzien.De consequenties van een alternatief zijn daardoor beter bespreekbaar geworden.Naast deze onmiddellijke.praktische voordelen van het werken met modulaire co?rdinatie,dienen zich ook voordelen aan in de naaste toekomst voor de architect die zelf een bestandaan standaarddetails heeft aangelegd, eventueel in samenwerking met bouw- en toeleve- .ringsbedrijven.Het is dan nog een kleine stap om deze gegevens in een computerprogramma op te nemen285~ li.JK:OR.T7lJt:( ;'(}I\)I\Jet,. x. '2.3~-iM.f.Fi>_ Sy"'''', _fl'Kb_"'"",~th1tPo:ruute_ A&yMM" ~/Ot.OSt:>IN