Het betonnen beeld van de 'lezende jongen'en andere werken van Jac. Bombeeck (Helmond)Ofschoon het materiaal beton reeds aan het einde van de vorige eeuw,dus vrij kort na de uitvinding van het portlandcement, in de beel-dende kunst is toegepast, heeft het feitelijk eerst na 1945 een vasteplaats ingenomen naast de klassieke materialen van de beeldhouwer,t.w. steen, hout, klei en metaal.Degenen die zich op de toepassing van beton in de beeldende kunstgingen toeleggen, werden ongetwijfeld aangetrokken door de grotevormvrijheid die dit materiaal biedt, alsmede door de talrijke moge-lijkheden waarover men kan beschikken om het betonoppervlak tenuanceren.De plasticiteit van betonspecie stelt de kunstenaar in staat om zijnwerkstuk te boetseren, zoals in klei, of in een vorm te gieten, zoalsin metaal.Het betonoppervlak kan bewerkt worden, zoals dat met natuursteenmogelijk is, terwijl men door het gebruik van kleurstoffen en vangekleurde cementen en toeslagmaterialen allerlei kleureffecten kanverkrijgen. Voorts is het materiaal geschikt om geverfd te worden.Er zijn bij deze toepassing van het materiaal beton vele techniekenmogelijk, die ieder voor zich of in bepaalde combinaties tot zeerverschillende resultaten leiden.Ook de Helmondse kunstenaar Jac. Bombeeck heeft de genoemdemogelijkheden van het materiaal beton ontdekt en aangegrepen.Hoewel hij reeds omstreeks 1930 betonnen vaasjes en dergelijke(foto 7) vervaardigde, heeft hij vooral in de laatste jaren de door hemgevonden mogelijkheden met toepassing van diverse werkwijzentot verscheidene fraaie werkstukken gerealiseerd.Onlangs voltooide hij het beeld van de 'lezende jongen' (foto's 1-2),waarvoor zijn zoon als model heeft gediend (foto 3). Dit beeld is ge-boetseerd om een geraamte van enkele wapeningsstaven, die in eenvan stampbeton gemaakt voetstuk zijn geplaatst. Om de specie goedaan het staal te doen hechten, werd gebruik gemaakt van kartonnenkokers (foto 4) en van karton (foto 6), zodat het mogelijk was om despecie goed aan te stampen.Ten einde de beste gelijkenis met het model te verkrijgen is de kopvan het beeld eerst in chamotte geboetseerd ; de hierop aangebrachtegipsmantel is, na verwijdering van het chamotte-materiaal, als malgebruikt, die met betonspecie werd volgestampt en na verloop vanenige tijd is afgehakt. Wanneer geen nauwkeurige gelijkenis gewenstis, kan direct in beton gemodelleerd worden.Cement 13 (1961) Nr. 4 1834. geboetseerd om een geraamte van enkele wapeningsstaventoepassing van kartonnen kokers7. circa 30 jaar oude vaasjes (17 cm hoog)foto's : Rice Stips / Joe. Bombeeck5. afzonderlijk vervaardigde kop6. met de hand gemodelleerd; toepassing van kartonEen soortgelijke methode is ook toegepast bij de vervaardiging vanhet beeld van 'de steenhouwer' (foto 8).De reeds genoemde vaasjes (foto 7), die omstreeks 1930 van cement,zeer fijn zand en kleurstof zijn vervaardigd in een gipsvorm, hebbenin de loop der jaren een steeds mooiere kleur gekregen; in de buiten-lucht geplaatst krijgen dergelijke werkstukken na jaren een fraaipatina, waardoor zij uit het stenen tijdperk afkomstig schijnen tezijn. De drievoudige madonna met kind (foto 9) is geheel uit de handgemodelleerd en afgewerkt met cementverf.Het beeld van de 'goede herder', dat in een kerk te Helmond staat,is gemaakt in een gipsvorm, die op de reeds genoemde wijze op eenin chamotte geboetseerd model is vervaardigd. Ter verkrijging vaneen bijzonder effect werden een aantal, met zorg op grootte en kleuruitgezochte, kiezels v??r het betonstorten in de gipsvorm gelegd.Bij een andere techniek, die zich ook voor serie-vervaardiging leent,wordt eerst in chamotte geboetseerd, waarna op dit model een rubber-vorm wordt vervaardigd, die vervolgens door een uit enkele delenbestaande gipsmantel wordt omgeven. Foto's 11-12 tonen tweekleine koppen, die op deze wijze zijn vervaardigd; op foto 13 is de(half in elkaar gezakte) rubbervorm zichtbaar, steunend tegen degipsmantel. v.d.V.8. 'Be steenhouwer', direct in beton gemodelleerd184 Cement 13 (1961) Nr. 49. drievoudige madonna met kind (68 em hoog)10. 'De goede herder' (180 cm hoog)11. kop, vervaardigd in rubherronn en gipsmantel12. in serie vervaardigd kopje (17 cm hoog)13. mbbervorm en gipsmantel yoor het kopje van foto 12Cement 13 (1961) Nr. 4 185