foto 1. de Italiaanse Minister van Openbare Werken, . Ex. Florentino Sullo, opent het 4e F.I.P.-congres foto: Lampo'Romeeerste rij v.l.n.r. de heren: . Cestelli-Guidi (Itali?), Y. Guyon (Frankrijk), F. Sullo (Itali?), G. Padoan (Itali?) en Blanchi (Itali?)? tweede rij v.l.n.r. de heren: B. Kelopuu (Finland), D. H. New (Engeland), G. F. Janssonius (Nederland), G. Bologna (Itali?), L. Stabilini (Itali?)Het 4e Congres van de Federation Internationalede la Pr?contrainte (F.I.P.) (I) U.D.C. 061.3 (45) ,,1962"FIPFlP-congres 1962 Itali?Rome-Napels, 27 mei tjm 2 juni 1962ZONDAG 27 MEI 1962Morgen. Opening van het F.I.P.-congresDaar de stad Rome sinds enige tijd geen burgemeester bezit -denieuwe zal wellicht worden benoemd na de komende verkiezin-gen- is het bestuur van deze stad thans in handen van een door deItaliaanse regering aangewezen bijzondere commissaris, die in zijnveelomvattende taak bijgestaan wordt door enkele ondercommis-sarissen. Daarom was de eerste spreker van de openingszittingniet de burgemeester van Rome, zoals in het programma was aan-gekondigd, maareen van de sub-commissarissen, de heer Bianchi,die er in zijn begroetingsrede op wees, dat in Rome met zijn velekunstzinnige en technisch interessante bouwwerken naast hetverleden het heden ligt, een onderwerp waarover uren lang tepraten zou zijn. Maar omdat hij op deze wijze het reeds bekendeopnieuw onder woorden zou moeten brengen, volstond hij hoofd-zakelijk met een hartelijke begroeting namens de stad Rome enmet enkele kernachtige uitspraken, zoals 'Rome ontvangt U' en'Rome geeft U de mogelijkheid voor Uw congres en voor Uw ver-blijf'. In zijn beschrijving van de ontwikkeling en de uitbreidingvan de stad Rome deelde hij mede, dat de bevolking van deze stadin de laatste vijftig jaar bijna vervijfvoudigd is, waardoor Romethans ongeveer twee miljoen inwoners bezit.De voorzitter van de organisatie-commissie, Dott. Ing. GiovanniPadoan, Presidente del Consiglio Superiore dei Lavori Pubblici,begroette de aanwezigen (ongeveer 1200 congresdeelnemers encirca 600 echtgenoten en andere vergezellende personen, uit 43verschillende landen), in het bijzonder de vele Italiaanse autori-teiten, waaronder de Minister van Openbare Werken, de heerFiorentino Sullo, die door hun aanwezigheid en belangstelling debelangrijkheid van het 4e F.I.P.-congres accentueren. Vervolgensgaf hij een samenvatting van het congresprogramma, zowel vanhet eerste gedeelte te Rome als van het tweede gedeelte te Napels,alsmede van de op het congres aansluitende excursies. Naar zijnovertuiging tonen de verschillende rapporten, die voor dit con-gres zijn ingezonden, de ontwikkeling die in de gehele wereld ophet gebied van het voorgespannen beton heeft plaatsgevonden ende perfectionering die daarbij tot stand ?s gekomen. Na de vast-stelling, 'dat de organisatie-commissie haar best heeft gedaan',richtte de spreker een extra woord van dank tot de secretaris vandeze commissie, Dott. ?talo di Lorenzo.De tijdens de vorige dag gehouden bestuursvergadering tot presi-dent van de F?d?ration Internationale de la Pr?contrainte (F.I.P.)gekozen Franse ingenieur Yves Guyon, verwelkomde de verschil-lende autoriteiten van Itali? en van de stad Rome, die de verschil-lende gebouwen voor dit congres ter beschikking gesteld hebben,en voorts onder anderen Dott. Ing. G. Padoan, voorzitter van deorganisatie-commissie, Prof. G. Rinaldi, die het initiatief voorhet congres in Itali? heeft genomen, Dott. I. di Lorenzo, desecretaris van de organisatie-commissie, en ten slotte Prof. Ing.Franco Levi (Itali?), die de vorige dag tot vice-president van deF.I.P. was gekozen.Met zichtbare emotie wijdde spreker gevoelvolle woorden aan devorige president van de F.I.P., wijlen Prof. Eduardo Torroja,wiens testament de voor allen geldende Opdracht' bevatte (in hetFrans vertaald):'Ne vous attristez pas de mon absence. Vous pouvez continuer l'oeuvrepour atteindre ce que je n'ai pu atteindre moi-m?me. La marche unieet constante vers un m?me id?al finit toujours par s'imposer - le tempsimporte peu'.Vervolgens deelde de spreker-mede, dat zijn leermeester en deleermeester van velen, de heer Eug?ne Freyssinet, de eerstepresident van de F.I.P. (1953--1958) en thans ere-president, niet inde gelegenheid was om dit congres bij te wonen en daarom hetvolgende telegram had gezonden: 'Ne pouvant pas assister aucongr?s, je forme les voeux les plus chalereux pour sa r?ussite, etCement 14 (1962) Nr. 7 415foto 2. SS. Pietro e Paolo kerk te Rome-E.U.R.vous prie d'exprimer mes sentiments de profonde amit? ? lafamille r?unie'.Ten slotte herdacht de spreker de vroegere vice-president van deF.I.P., wijlen Prof. ir. Gustave Magnel.De laatste spreker van deze openingszitting, de Italiaanse Ministervan Openbare Werken (Ministro dei Lavori Pubblici), Z.Ex. Floren-tino Su Mo, verwelkomde alle aanwezigen namens de Italiaanseregering. Na een citaat uit Goethes 'Italienische Reise', waarineen zeker heimwee naar de oude Romeinse tijden tot uitdrukkingwordt gebracht, gaf de spreker aan op welke wijzen de historievan Rome ook aan dit congres veel kan leren, bij voorbeeld voorwat betreft de kracht van rechtvaardigheid en beschaving, voortsvan de kunst en ten slotte wat betreft de synthese van technieken kunst. Het streven naar een harmonieuze samenwerking komtzijns inziens ook in dit congres goed tot uitdrukking, immers, erzijn landen vertegenwoordigd die op andere gebieden nog niet zogoed samengaan. Na enkele opmerkingen betreffende de sindsenige jaren in Itali? ge?ntroduceerde mechanisatie kwam de minis-ter op het voorgespannen beton, dat thans zijn volledige erken-ning heeft gekregen, zoals door talrijke toepassingen bewezenwordt. Met de wens, dat het congres 'goed' zal zijn en op dezewijze kan bijdragen tot een grotere eenheid in de wereld en toteen verbetering van het algemene levenspeil, opende de ministerhet 4e F.I.P.-congres (foto 1, blz. 415).Na de opening werd in de vrij nieuwe SS. Pietro e Paolo kerk, dieeveneens in de E.U.R.-wijk is gelegen, een mis van requiem ge-celebreerd ter herdenking van wijlen Prof. Torroja (foto 2).Bij hun inschrijving ontvingen de congresdeelnemers een groot(25x33 cm, 475 blz.) en zeer goed uitgevoerd boekwerk 'Realiz-zazioni Italiani in Cemento Arrhato Precompresso', dat als hetware een catalogus vormt van vele, vooral de belangrijkste, voor-gespannen betonconstructies in Itali?. Van elk bouwwerk wordenfoto's en tekeningen gegeven, die in het Italiaans, Frans en Engelsvan een duidelijke toelichting zijn voorzien.foto 3. Nederlandse stand op de tentoonstelling in het congresgebouwAvond. Galavoorstelling 'Un Bailo in Maschera'In de avonduren werd in het Teatro dell'Opera voor de congres-deelnemers een galavoorstelling gegeven van de door GiuseppeVerdi gecomponeerde opera 'Un Bailo in Maschera'. Ook dege-nen die van nature niet zo gecharmeerd zijn van opera's, werdenge?mponeerd door de grootsheid van dit theater en de kleuren-rijkdom van de kostuums; bovendien waren zij enthousiast overd? zang, waarvan de Italianen het geheim schijnen te bezitten.TENTOONSTELLINGIn de grote hal van het Congresgebouw te Rome en in enkelegangen rondom deze hal werd tijdens het Romeinse gedeelte vanhet 4e F.I.P.-congres een tentoonstelling gehouden betreffendematerialen en systemen voor en produkten van voorgespannenbeton. De aanwezige exposanten waren merendeels van een inter-nationaal niveau, zodat zij ook in ons land bekend of vertegen-woordigd zijn, of op de een of andere wijze iets te maken hebbenmet projecten die alom bekendheid genieten.Het was een prettige gewaarwording om op deze tentoonstellingook een Nederlandse standhouder aan te treffen, namelijk deKon. DEMKA Staalfabrieken N.V., die hier zowel voorspandraadals -strengen exposeerde en daarbij min of meer vanzelfsprekendhet accent op de toepassing van Demka-staal in de Nabla-liggersvoor de afsluiting van het Haringvliet legde (foto 3).In de stand van de Freyssinet-organisatie S.T.U.P./Parijs was ondermeer het Nederlandse Ingenieurs Bureau voor Industrie-Service(I.B.I.S.) vertegenwoordigd door enkele foto's van recente voor-gespannen betonconstructies rn Nederland.Het was trouwens opvallend, dat er ook op andere stands nogenkele Nederlandse voorgespannen betonconstructies in de vormvan foto's getoond werden, onder meer de nieuwe ScheveningsePier op de stand van Dyckerhoff & Widmann, Nederlandse gepre-fabriceerde H.P.-schalen op de stand van 'Silberkuhl' en elemen-ten voor de Nabla-liggers op die van Feiten & Guilleaume.Behalve door de Demka werden voorspandraad en -strenger^ als-mede voorspanstaven, ge?xposeerd door onder andere RichardJohnson & Nephew, H?ttenwerk Rheinhausen, British Ropes,Ryland Brothers, L?on Bekaert, Feiten & Guilleaume en 'Chatil-lon'. Door verscheidene staalfabrikanten werden vrij uitvoerigegegevens verstrekt betreffende de mechanische en andere eigen-schappen van de door hen vervaardigde produkten. Zoals doorprof. Vandepitte wordt opgemerkt in zijn algemeen rapportbetreffende Onderwerp II van dit F.I.P.-congres valt er in dehedendaagse voorspantechniek een toenemende belangstellingvoor en toepassing van voorspanstrengen waar te nemen; dezetendens bleek ook duidelijk uit hetgeen door de staalfabrikan-ten getoond werd aan voorspanstaal en toepassingen daarvan.Voorspansystemen werden ge?xposeerd door onder andereS.T.U.P./systeem Freyssinet; Polensky & Z?llner/systeem P.Z.;Dyckerhoff & Wid man n/systeem Dywidag; Losinger & Co./sy-steem VSL; Seibert-Stinnes/systeem Baur-Leonhardt; Held &Francke/systeem H.F.; Ductube-Udall en Prestressed Sales/syste-men Gifford-Udall en Gifford-Burrow; Philipp Holzmann enSeibert-Stinnes/systemen HG en KA; Cable Covers/systeemC.C.L.; CeSAP/systeem Morandi; Procedimientos Barredo/sy-steem Barredo. Opvallend was het aantal Duitse voorspansyste-men, hetgeen echter niet bevreemdend is omdat er immers inDuitsland talrijke voorspansystemen tot ontwikkeling zijn ge-bracht, die over het algemeen reeds op vrij grote schaal toegepastzijn.De vervaardiging en toepassing van geprefabriceerde voorgespan-nen H.P.-schalen werden getoond door Sistemi Costruttivi Silber-kuhl, de Italiaanse vertegenwoordiger van het Duitse bureau'Silberkuhl'. Een kleine maar zeer aantrekkelijke stand bevattegoede foto's van recente voorgespannen betonconstructies inFinland ; een dergelijke collectieve inzending van aannemingsmaat-schappijen en ingenieursbureaus verdient ongetwijfeld op volgen-de F.I.P.-congressen navolging door andere landen.De ruime stands van de Cassa per il Mezzogiorno en van deAzienda Nazionale Aut?noma delle Strade Statali (A.N.A.S.) be-vatten talrijke foto's van kunstwerken, die door deze organisatiesgefinancierd en/of opgedragen worden; helaas waren alle bij-schriften in het Italiaans, zodat het voor vele ?et-Italiaanse be-zoekers zeer moeilijk was om hieruit iets wijzer te worden.Deze tentoonstelling, die door zijn centrale ligging in het congres-gebouw vele congresdeelnemers uitnodigde voor een bezoek, wasvoor de meeste bezoekers eerder een hernieuwde dan een eerstekennismaking met diverse materialen en systemen voor voor-gespannen beton, maar als zodanig beantwoordde de expositiegeheel aan de wensen van de organisatoren.416 Cement 14 (1962) Nr. 7foto 4. vervaardiging en transport van voorgespannen betonliggersMAANDAG 28 MEI 1962Middag. Excursie naar nieuwe voorgespannen beton-constructies in RomeDe verlenging van de Viale LibiaIn het noordelijke gedeelte van de enorm grote stad Rome (bijnatwee miljoen inwoners) ligt een woonwijk die officieel QuartiereViale Libia heet -naar de belangrijkste hoofdstraat, de Viale Libia--doch die in de Romeinse volksmond meestal Quartiere Africanowordt genoemd, omdat in deze wijk vele straten de namen dragenvan vroegere Italiaanse koloni?n in Afrika.Tussen dit 'Afrikaanse kwartier' en het ten noorden daarvan ge-legen Quartiere Nomentano bestaat geen rechtstreekse verbin-ding, daar deze wijken gescheiden zijn door de Fiume Aniene -eenkleine zijrivier van de Tiber- en twee spoorlijnen, namelijk dehoofdlijn Rome-Chiusi en de minder belangrijke lijn Rome-Smistamento, zodat het verkeer tussen de twee wijken steeds ge-dwongen is om een vrij grote omweg te maken.In november van dit jaar zal er echter aan deze ongunstige situatieeen einde komen omdat dan de werkzaamheden voltooid worden,die in oktober 1960 zijn begonnen toen het gemeentebestuur vanRome besloten had om de alleszins gewenste rechtstreekse ver-binding tussen de twee wijken tot stand te brengen door het ma-ken van een circa 800 m lange verlenging van de Viale Libia ('Pro-lungamento del Viale Libia'), waarvoor de genoemde 'barri?res'overbrugd moesten worden.In deze verlenging, die in totaal 1 328 000 000 Lires (bijna 8 mil-joen gulden) moet kosten, komen vier kunstwerken van voor-gespannen beton, te weten: a. over de reeds genoemde spoorlijnRome-Smistamento, een scheef viaduct (circa 45?) met een lengtevan circa 32 m; b. over de genoemde Fiume Aniene, met drie sta-tisch bepaalde overspanningen van circa 32 m; over een vrijnieuwe stedelijke rondweg, met ??n overspanning van circa 32 m('Pofte sulla Strada di Scorrimenti'); d. over de genoemde spoor-lijn Rome-Chiusi, met ??n overspanning van ruim 46 m. De totalebreedte van elk van deze viaducten bedraagt ruim 30 m. De con-structie van elke overspanning bestaat uit twee balkroosters,waarvan de hoofdbalken en de dwarsdragers zijn voorgespannen.Van de eerstgenoemde drie viaducten worden de hoofdbalken(2?9 per overspanning) geprefabriceerd op de bouwplaats. Zo-als tijdens de excursie kon worden vastgesteld, geschiedt de pre-fabricage volgens een in Itali? vrij veel voorkomende werkwijze,die door de betreffende aannemingsmaatschappij (FerrocementoIng. Mantelli & Ci. Societ? per Azioni, Rome) dan ook reeds meer-dere malen toegepast is, onder meer voor de bouw van een aantalviaducten in de nieuwe 'Autostrada del Sole'.De balken worden vervaardigd in een stalen bekisting, die op eenbetonfundering geplaatst is. Het spannen en verankeren van destaaldraden (voorgerekt staal) geschiedt in een verplaatsbaarspanraam, dat uit twee eindblokken en twee als zware vakwerkenuitgevoerde zijliggers bestaat. Voor de versnelling van de beton-verharding wordt een eveneens verplaatsbare stoomkap toege-Cement 14 (1962) Nr. 7past. De verschillende handelingen zijn zodanig op elkaar afge-stemd, dat er steeds drie balken in produktie zijn (in drie ver-schillende fasen); zij liggen daarbij in eikaars verlengde, zodat deverplaatsbare hulpconstructies op eenvoudige wijze steeds op degewenste plaats gebracht kunnen worden (foto 4). Het transpor-teren van een voltooide balk geschiedt met behulp van twee opluchtbanden rijdende wagens (foto 4), terwijl voor de montage(het 'lanceren') een speciale horizontale kraan wordt gebruikt,zoals die voor dit soort werkzaamheden in Itali? veelvuldig toe-gepast worden.De belangrijkste gegevens van deze geprefabriceerde hoofd-balken zijn :aantal balken: 90 initi?lelengte: 32,60 m spankracht: 6 800 kgdoorsnede: I-profiel (per draad)(balkeinden en ter plaatse van ,dwarsdragers: rechthoekig) betonvoorspanmngenhoogte: 1,90 m aanvangs-flensbreedte: 0,60 m spanning: 170 kg cmlijfbreedte: 0,25 m werkspanning: 126 kg/cm2gewicht: 60 ton betonsamenstellingvoorspandraad: Neptun-staal cementkwaliteit: type'680'N 60 recht- cementgehalte: 400 kg/m3hoekig, zand:0- 2 mmgeprofileerd grind: 3-14 mmaantal draden: 105 grind: 14-22 mm(69 opgebogen, 36 recht) water-cementfactor : 0,45voorspansysteem: stoomverhardingvoorgerekt staal stoomtijd: 18 uurstoomtemperatuur: 75 ?Cstaalspanningenaanvangs- betondruksterktespanning: 11 345 kg/cm2na 18 uur: min. 410 kg/cm2werkspanning: 9 300 kg/cm2na 28 dagen: min. 450 kg/cm2Nadat de draden afzonderlijk zijn gespannen met behulp van eenvijzel worden zij op het spanraam tijdelijk verankerd met behulpvan een kleine cilinder en twee wigjes volgens het systeem van debetreffende aannemer (foto 5), dat echter grote overeenkomstvertoont met de ook in ons land bekende Engelse ??n-d raadsver-ankeringssystemen P.S.C, en C.C.L., ofschoon bij het onderhavigesysteem uiteraard rekening is gehouden met de rechthoekigedoorsnede van de te verankeren draden.De hier toegepaste geprefabriceerde balken gelijken in principeop de voorgespannen liggers, die in ons land onder meer zijn ge-bruikt voor de toeleidingsviaducten van de bruggen te Schelling-woude en Gorinchem. Bij de Italiaanse balken wordt de voorspan-ning echter verkregen door middel van voorgerekte staaldraden,wat het voordeel heeft dat de voorspaneenheden niet alleen overde volle balkhoogte maar ook over de gehele lijfbreedte verdeeldkunnen worden. Tijdens het spannen worden de draden in de'knikpunten' naar beneden getrokken door afstandhouders, diein de betonnen funderingsplaat verankerd zijn.foto 5. spanraam tijdens het spannen van de afzonderlijke draden417foto 6. voltooide liggers gereed voor de montageTijdens de excursie was men op de bouwplaats bezig met de ver-vaardiging van enkele balken, terwijl een aantal reeds voltooidebalken gereed lag voor de montage, die binnenkort zal beginnen(foto 6). Gezien de genoemde 'bekendheid' van dergelijke liggerszouden zij voor de Nederlandse excursionisten minder belangrijkkunnen zijn, maar desondanks leverden zij ook aan hen voldoendestof voor uitvoerige discussies, vooral naar aanleiding van de hierreeds gesignaleerde verschillen, maar ook betreffende bij voor-beeld de vrij geringe lijfdikte (25 cm).Het uiterlijk van de reeds voltooide balken was bijzonder goed,hetgeen niet gezegd kon worden van de verschillende pijlers, dieechter -gezien de vele draadeinden, die uit het betonoppervlakstaken- nog wel op de een of andere wijze bekleed zullen worden.Op de bouwplaats worden de liggers in horizontale stand ge-transporteerd met twee speciale wagens, die ieder vier potenfoto 7. onderaanzicht viaduct ' Corso Francia'met luchtbanden bezitten (foto 4, blz. 417). De montage (het'lanceren') zal geschieden met behulp van een speciale horizon-tale, telescopische kraan (eigen gewicht 65 ton, max. lengte 63 m),die zich eerst van het ene steunpunt ook op het andere steunpuntschuift, waarna de betreffende balk, die onder de kraan hangt, opongeveer dezelfde wijze 'gelanceerd' wordt, zoals dat in Itali? -enook elders- vrij dikwijls plaats vindt. De hart-op-hart afstand vande liggers wordt 1,75 m. Op de bovenflenzen van de liggers wor-den betonnen plaatjes gelegd, die op de bouwplaats worden ver-vaardigd, met stoomverharding.Het vierde viaduct, over de hoofdspoorlijn Rome-Chiusi, wordtgeheel ter plaatse gestort en voorgespannen, hetgeen waarschijn-lijk zijn oorzaak vindt in het feit, dat het hier een verhoudings-gewijs vrij grote overspanning betreft (ruim 46 m). De overspan-ning wordt gevormd door twee afzonderlijke balkroosters, elkmet 12 voorgespannen hopfdbalken en een aantal voorgespannendwarsdragers. Tijdens de excursie bleek het merendeel van dezebalken reeds voltooid te zijn.De belangrijkste gegevens van de ter plaatse gestorte hoofd-balken zijn:aantal balken: 24 spanschema:lengte: 46,70 m na 10 dagen 10 kabels;hoogte: 2,20-2,60 m na voltooiing dwarsdragers enbrugdek resterende 3 kabelsvoorspansysteem : 6nagerekt staal betonvoorspanningensysteem Morandi initi?le spanning(drie-draadsverankering) met 10 kabels: 128 kg/cm2met 13 kabels: 163 kg/cm2voorspankabels (per balk): .,,, werkspanning: 139 kg/cm213 kabels, elk bestaande uit18 draden ? 7 mm betonsamenstelling:als bij geprefabriceerde balkenstaalspanmngeniniti?le betondruksterktenspanning: 12 280 kg/cm2na 10 dagen: min. 305 kg/cm2werkspanning: 9 000 kg/cm2bij spannen laatsteiniti?le 3 kabels: min. 390 kg/cm2spankracht: 14 180 kg na 28 dagen: min. 435 kg/cm2(per 3 draden)De verschillende pijlers en landhoofden, die tijdens de excursiereeds alle voltooid bleken te zijn, bezitten een fundering van in degrond vervaardigde palen met een diameter van 60 cm en 120 cm.De 0 60 cm palen bezitten een draagvermogen van 80 ton. Van dittype zijn er 725 vervaardigd, in lengten van 25-42 m (totale lengte27 200 m). De 0 120 cm palen hebben een draagvermogen van300 ton; van dit type zijn er 95 gemaakt, in lengten van 41-46 m(totale lengte 4 150 m).Over de verlenging van de Viale Libia komt een dubbele rijbaanalsmede twee voetpaden. De eerste baan dient op 30 septembera.s. voor het verkeer opengesteld te worden, de tweede op15 november a.s.Het was een buitengewoon goed idee van de aannemingsmaat-schappij Ferrocemento Ing. Mantelli om aan het einde van de'800 m lange voetreis door een klein gedeelte van Rome' een grotetent op te stellen, waarin allerlei frisse dranken en andere lekker-nijen verkrijgbaar waren, die door de honderden excursionistenmet enthousiasme geaccepteerd werden, omdat zij door de volopschijnende zon 'uitgedroogd' en door de voetreis met zijn kh'm-partijen vermoeid geworden waren.Enkele andere constructiesTen einde alle deelnemers aan deze excursie niet tegelijk op hetbouwwerk Viale Libia te laten aankomen, legde een gedeelte vanhen eerst nog korte bezoeken af aan enkele voltooide constructiesin Rome, die door hun bijzondere vorm of bestemming over vrij-wel de gehele wereld bekend geworden zijn, daar zij liggen in hetnoordwestelijke gedeelte van Rome waar in 1960 een groot ge-deelte van de Olympische Spelen heeft plaatsgevonden.Het viaduct 'Corso Francia'Deze 'hooggelegen rijweg', het wegdek ligt circa 8 m boven hetmaaiveld, bestaat uit twee vrijwel gelijkvormige gedeelten, diegrotendeels evenwijdig aan elkaar lopen en gezamenlijk 113 over-spanningen, elk met een lengte van 16 m, bezitten. Elke overspan-ning wordt gevormd door zes geprefabriceerde open V-vormigebalken met een hoogte van 1,12 m, alsmede drie dwarsdragers.Na de montage van de balken op een enkele rij fraaie kolommenmet uitkragende draagbalk (foto 7) en na het aanbrengen van degeprefabriceerde dekplaten zijn de hoofdliggers voorgespannen,418 Cement 14 (1962) Nr. 7fig. S. langs- en dwarsdoorsnede viaduct over de Corso Franciaelk met twee Freyssinet-kabels1207mm,die in de onderrand vande V-vormige doorsnede gelegen zijn, hetgeen een gunstige span-ningsverdeling oplevert. De aanvangsspanning van het staal be-droeg 100 kg/mm2, de werkspanning 75 kg/mm2. Door de voor-spanning ontstaat in het beton een drukspanning van max. 37 kg/cm2, die onder de verkeersbelasting tot max. 61 kg/cm2kan op-lopen. De vereiste betondruksterkte was min. 400 kg/cm2.Bij het Flaminio-stadion, dat eveneens tijdens de OlympischeSpelen van 1960 grote bekendheid heeft verkregen, bezit hetviaduct opritten, die ten behoeve van het ??n-richtingverkeer metsierlijke bogen over elkaar heen gevoerd worden.De breedte van het viaduct bedraagt 12,90 m, dat wil zeggen een10,50 m brede rijbaan alsmede twee uitkragende voetpaden meteen breedte van 1,20 m. Voor deze constructie, die ontworpen isdoor Prof. Ing. Pier Luigi Nervi en die in de periode juli 1959 totjuli 1960 werd uitgevoerd door de aannemingsmaatschappij Ingg.Nervi e Bartoli S.p.A., is per m2brugoppervlak 0,22 m3voor-gespannen beton, 32 kg zacht staal en 4 kg voorspanstaal gebruikt.Viaduct over de Corso FranciaDit eveneens in 1959-1960 gebouwde viaduct, dat de ViaOlympicaover een laag gedeelte van de Corso Francia voert, is ongetwijfeldeen van de mooiste door Prof. Ing. Riccardo M o rand i ontworpenconstructies. Het bestaat uit een dubbele cantilever-constructie,bestaande uit negen hoofdliggers (gemiddelde dikte 21 cm; h.o.h.2 m) met trekbalken, en drie overspanningen van 8,40 m, 38,60 men 8,40 m (flg. 8). De balkhoogte van de middenoverspanning ver-loopt van 1,40 m tot 2,00 m. Elke hoofdligger is voorgespannendoor middel van 7 Morandi-kabels 18?7 mm; aanvangsspanningvan het staal 115 kg/mm2, werkspanning 90 kg/mm2. De beton-drukspanning onder belasting bedraagt max. 126 kg/cm2; de ver-eiste betondruksterkte was min. 450 kg/cm2. De zwaar gewapendehoofdkolommen (druk en buiging) zijn 70 cm breed en staan-evenals de hoofdliggers- 2 m h.o.h.De in tegengestelde richting hellende trekbalken -eveneens 2 mh.o.h.- bevatten elk 2 Morand i-kabels 18?7 mm. Deze kabels zijnin twee fasen voorgespannen, namelijk voor en na het maken vande 'betonpmhullingen'. Ten einde het effect van de 'cantilever-werking' te vergroten zijn de korte overspanningen van een grind-vulling voorzien.Doordat de trekbalken niet in het talud zijn weggewerkt en om-foto 9. hoofdkolommen en trekbalken viaduct over de Corso Franciadat de hoofdliggers geen constante hoogte bezitten, geeft dezebrug direct een duidelijk beeld van zijn constructie, terwijl hetlijnenspel vloeiend en daardoor zeer aantrekkelijk is (foto 9).De kleine sporthal 'Palazzetto dello Sport'Deze in 1957 gebouwde sporthal, die 'Palazetto', dat is 'paleisje',wordt genoemd omdat hij kleiner is dan het in 1959-1960 gebouw-de Palazzo dello Sport (dat echter in het zuidoostelijke gedeeltevan de stad ligt), dient met zijn diameter van 59,20 m en zijnhoogte van circa 20 m beslist niet tot de kleinere constructiesgerekend te worden (circa 4500 zitplaatsen). Over dit bouw-werk, dat door Nervi is ontworpen en uitgevoerd, werd in devoorgaande jaren al zoveel geschreven, dat zonder meer kanworden aangenomen, dat de lezers van dit artikel de principes vande alleen in de ringvormige funderingsbal voorgespannen con-structie en de uitvoering kennen.* De reactie van vele excursio-nisten was, dat deze sporthal door zijn 36 onder helling staandeY-vormige kolommen meer open en daardoor sprekender is danhet Palazzo dello Sport, dat eveneens door Nervi ontworpen enuitgevoerd werd, doch een geheel gesloten cilindervormige glas-wand bezit (zie foto 3, Cement 14 (1952) Nr. 6, blz. 349). v.d.V(wordt vervolgd)* zie bijv. Cement 11 (1959) Nr. 6, blz. 538, en Beton, 20 mei 1960, blz. Bt. 59Het Dagelijks Bestuur van de F?d?rationInternationale de Ia Pr?contrainte (F.l.P)Tijdens een bestuursvergadering op 19 mei 1962 te Rome, vooraf-gaande aan het 4e F.I.P.-congres, is het Dagelijks Bestuur ('Exe-cutive Committee') van de F?d?ration Internationale de la Pr?-contrainte (F.l.P.) als volgt samengesteld:Y. Guyon (Frankrijk), presidentProf. Dr. Levi (Itali?), vice-presidentB.C. Gerwickjr. (U.S.A.)Dr. G. F.Janssonius (Nederland). Kelopuu (Finland)Dr. H. M i netti (Duitsland)D.H. New (Engeland)Ph. H.T. Gooding (Engeland), algemeen secretarisDr. R. . d re w (Engeland), assistent algem. secretarisHet algemeen secretariaat van de F.l.P. is gevestigd: TerminalHouse, Gr?svenor Gardens, London S.W. 1, Engeland.F.l.P. zeventalige woordenlijst met 2000 woordenen uitdrukkingen betreffende voorgespannenbetonKorte tijd voor het 4e F.I.P.-congres kwamen de eerste exem-plaren gereed van de zeventalige woordenlijst betreffende voor-gespannen beton (Frans, Duits, Engels, Spaans, Italiaafis, Russischen Nederlands), die door de Nederlandse STUVO is samengesteldin samenwerking met specialisten in de betreffende landen. Deop de F.I.P.-boekenstand in het Congrespaleis aanwezige exem-plaren bleken zulk een grote belangstelling te ondervinden, datzij binnen enkele dagen alle verkocht waren. Ofschoon de oplagevan de eerste druk met opzet aan de hoge kant is gehouden, ver-mindert de voorraad zichtbaar door de talrijke bestellingen diedagelijks uit binnen- en buitenland ontvangen worden door hetSecretariaat van de STUVO, p/a Herengracht 507, Amsterdam-C,zodat aan alle ge?nteresseerden geadviseerd wordt om hun exem-plaar (f30,--) zo spoedig mogelijk bij het genoemde secretariaatte bestellen.Cement 14 (1962) Nr. 7 4I9