12. Mironkov, B.A., S.N. Panarin en V.A. Go-lubenkov, Regular Structure Slabs made ofFerrocement; Proc. RILEM Int. Symp. on Fer-rocement, Bergamo 198113. Shah, S.P., Ferrocement, Symp. 'Vaartin beton', Delft 197714. Naaman, A.E. en S.P. Shah, Tensile Testsof Ferrocement; ACI-Journal sept. 197115. Naaman, A.E., Performance Criteria forFerrocement; Journal of Ferrocement, apr.197916. Balaguru, P.N., A.E. Naaman en S.P.Shah, Analysis and Behaviour of Ferroce-ment in Flexure; Journal of Structural Engi-neering, okt. 197717. Meewis, R.L.Y., Ontwikkeling van ferro-cement en specifieke toepassingen in dekleine scheepsbouw; Cement, juli 198118. Poelma, K., Ferrocement boten; Hollan-dia197819. Pompe, , R. van Kerkvoorden enH.Siswoyo, Ferrocement Application in theWest Java Rural Water Supply Project; Jour-nal of Ferrocement, jan. 1982Studiedag Ferrocement17 mei jl.Donderdag 17 mei jl. Is aan de TH-Delft eenstudiedag gehouden over ferrocement,georganiseerd door de Betonverenigingi.s.m. de Stichting CUR-VB en het Betondis-puut.Tijdens de studiedag zijn de volgendeonderwerpen aan de orde gekomen:Ferrocement in vogelvlucht- aard van het materiaal, historie, ontwikke-lingenMechanical Properties and Performance- gedrag onder belasting, mechanische ei-genschappenDichtheid en duurzaamheidGaas voor ferrocement- grondstoffen, eigenschappen, tolerantiesRichtlijnen in wording- vergelijking internationale richtlijnenToepassing van ferrocement in ontwikke-lingslanden- watertorens in Indonesi?, ontwerp en uit-voeringBouw van betonkano's van ferrocementDiverse toepassingen van ferrocement- kleine scheepsbouw, pontons, boeienCoafen van pijpleidingen-bekleden van stalen buizen met betond.m.v. spuittechniekDe voordrachten worden binnenkort gepu-bliceerd in de S&E-reeks van de Betonver-enigingFerrocement zeilplankOp zaterdag 19 mei vond een wereldprimeurplaats. In de middagpauze van de jaarlijksebetonkanorace werd in Alkmaar de eerstedemonstratievaart met een ferrocement zeil-plank gehouden. Deze plank met zijn lengtevan 3,60 meter behorend tot de all-roundklasse, is gemaakt naar een idee vanJan Buijs, eerstejaars-student aan de TH-Delft, afdeling Civiele Techniek.Het beginDe eerste poging om een betonnen zeilplankte maken was in het schooljaar '82/'83 aande Christelijke Scholengemeenschap Co-menius te Capelle a/d IJssel, onder de lessenhandvaardigheid van de heer Kleyer. Daarbijis een proefstuk met een lengte van 1,20 me-ter tot stand gekomen. Dit proefstuk is ge-maakt met behulp van wapeningsstaven0 5 mm als spanten en langsstaven, metdaaroverheen twee lagen voli?regaas meteen maaswijdte van 5x5 mm2. Dit geheelwerd met de hand gepleisterd met een meng-sel bestaande uit: zand, cement, plastifi-ceerder en water. Om te voorkomen dat hetmengsel door het gaas heen werd gedruktmoest met de andere hand een tegenspaanworden gehanteerd. Voor het gedeelte datop die manier niet bereikbaar was, is gebruikgemaakt van een opgeblazen plastic zak alseen soort binnenmal. Het proefstuk kan re-delijk geslaagd genoemd worden. Maar hetbleek dat deze methode geen plank op zouleveren die ongeveer 22 kg zou wegen (dit ishet gewicht van een polyester zeilplank).Door het gewicht van het wapeningsstaal ende ca. 6 mm dikke pleisterlaag zou een zeil-plank van ruim 60 kg ontstaan.OntwerpcriteriaVoor een betonnen zeilplank kunnen de vol-gende ontwerpcriteria worden geformu-leerd:- sterkte en stijfheid moeten voldoende zijnom de krachten van het zeil via de mastvoetop te nemen; ook moet de plank bestand zijntegen de kracht van de golven;- stevige bevestiging van mastrail, skeg- enzwaard kast;- het gewicht moet overeenkomen met datvan de gebruikelijke zeilplank van bijvoor-beeld polyester. Dit houdt in een gewicht van? 22 kg;- afmeting en vormgeving van de zeilplankmoeten te ontwerpen zijn afhankelijk van debeoogde vaareigenschappen;- de betonplank mag geen capilair water op-nemen, en moet een glad huidoppervlakhebben, behalve ter plaatse van het voetvlakvoor de surfer.UitvoeringGekozen is voor een streefdikte voor de huidvan slechts 1,5 ? 2,0 mm. De uitvoering isgerealiseerd door ondergetekende en Petervan de Berg, constructeur bij AdviesbureauD3BN. Zij zijn met raad en daad bijgestaandoor Ferrocem Jachtbouw te Schiedam enStucadoorsbedrijf Bravenboer te Vlaardin-gen.De fabricage is als volgt: Een kern van water-afstotend schuim (bijv. dark foam) is eerstin de gewenste vorm geschuurd. Vervolgenszijn de inkassingen voor mastrail, skeg- enzwaardkast aangebracht. Deze zijn tijdelijkgevuld met houten klossen. Daarna is ??nlaag gegalvaniseerd metalen horregaas meteen maaswijdte van ongeveer 2,0 mm rond-om de foamk?rn gespannen en bevestigdmet lange nietjes. Dit netwerk van horregaasis gepleisterd met cement-zandmengsel toteen laagje van 1,5 a 2,0 mm dikte!Het mengsel is samengesteld uit: wit port-landcement B, zilverzand, versneller, plasti-ficeerder, chroomtrioxyde en water.De bedoeling was een witte ferrocement zeil-plank in ??n produktiegang glad af te pleiste-ren en daarna met waterglas waterdicht teimpregneren. De binding liet echter te langop zich wachten, vermoedelijk door een te-kort aan versneller. De volgende morgenbleek dat diverse blaasjes zich hadden ge-vormd, wellicht als gevolg van gasontwikke-ling of volumevergroting van de lucht in defoamk?rn als gevolg van de hydratatiewarm-te. De onvolkomenheden konden echter ge-makkelijk hersteld worden.De zeilplank is geverfd met een epoxyverf,behalve het voetvlak voor de surfer dat metwaterglas waterafwerend is gemaakt. Ten-slotte zijn de polyester zwaardkast, skegkasten mastrail op de gebruikelijke manier metschroeven en/of kunsthars bevestigd.ResultaatHet uiteindelijke resultaat is een ferrocementzeilplank met een lengte van 3,60 m, groot-ste breedte ? 0,65 m, dikte ? 150 mm eneen totaal gewicht, inclusief zwaardkast,skeg, skegkast en mastrail, van 25 kg.Tijdens de demonstratievaart in Alkmaarbleek de plank bijzonder goede vaareigen-schappen te bezitten, zeer wendbaar ensnel. Ter vergelijking werd besloten een wed-strijdje te varen met een polyethyleen zeil-plank, wat werd gewonnen door de ferroce-ment zeilplank. Later is een proefvaart ge-maakt op het Oostvoornse meer met wind-kracht 6 en flinke golven, waarbij bleek datde plank zich ook bij zwaar weer goed houdt.J. BuijsCement XXXVI (1984) nr. 9 590