C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUit voer ings techniekcement 2006 2 47Bij de A59 (foto 1) heeft dit ertoegeleid dat ??n persoon zowel deQuality Control (QC) als QualityAssurance (QA) taken combi-neert. Hierdoor kan men tot eenzeer snelle en adequate oplossingkomen voor bijvoorbeeld afwijkin-gen, wijzigingen en aan te passenprocedures en formulieren. Ditsoort problemen kan direct terplaatse worden opgelost, omdat deQC/QA-functionaris de oplossingbespreekt en in overleg goedkeu-ring kan geven (foto 2). Een goedvoorbeeld hiervan was een gecon-stateerde afwijking in een prefabligger: binnen een paar uur naconstatering tot reparatie was hetprobleem afgehandeld en uitge-voerd.Een aantal nieuwe producten enproeven is tijdens het project toe-gepast om tot een goed resultaatte komen. Deze worden in de vol-gende paragrafen uiteengezet,waarbij producten niet bij naamworden genoemd en vooral de uit-eindelijke methoden wordenbesproken.O n t w e r pVoor de start van de uitvoeringvan betonconstructies, zowel inhet werk gestort als prefab, is hetvan belang vroegtijdig te beginnenmet een goede voorbereiding.Allereerst kijken en denken beton-technologen in het ontwerpstadi-um mee over de toe te passenbetonmengsels. Vooral eisen zoalslevenduur en onderhoudsvriende-lijkheid zijn medebepalend voorde toe passen mengsels.Gesprekken met betoncentrales(bijvoorbeeld over het vaststellenvan adiabaten ten behoeve vankoeling) en prefab-betonleveran-ciers zijn hierin een must. Indiendeze uitgangspunten zijn uitge-kristalliseerd, kan men gaan den-ken over de te bepalen uitvoe-ringsmethoden.Kritieke eisen die worden gesteldaan levensduur en onderhoudmoeten extra goed worden gecon-troleerd. Belangrijk uitgangspunthierbij is het stellen van de beton-dekking op 50 mm. Dit maaktafstemming met de constructeurnoodzakelijk, opdat alle betonon-derdelen op het project op dezedekkingseis worden ontworpen.Zo worden eventuele fouten in deuitvoering voorkomen, zoals hetverkeerd toepassen van dekkings-blokjes (bijvoorbeeld blokjes van40 mm in plaats van de vereiste50 mm), en eventuele reparatiesna controle beperkt.Ook het toepassen van koeling enhet goed monitoren hiervan metrijpheidmetingen zijn medebepa-lend voor de uiteindelijke kwali-Verwerking van beton binnen nieuwe contractvormEen andere aanpaking. J.C. Regelink, BAM CivielDe verantwoordelijkheden die de aannemer in een PPS-contract naar zichtoetrekt en die hij krijgt toegespeeld, hebben ook hun invloed op het kwali-teitsborgingtraject. De opdrachtnemer is verantwoordelijk voor zijn eigenwerk en kwaliteit. Zeker omdat onderhoud deel uitmaakt van het contract,draagt hij zelf de consequenties als dit onderdeel niet goed onder controle is.1 |De A59 Rosmalen-Geffenis het eerste Nederlandseinfrastructuurproject datis aangelegd in PPS(foto: Steef Croonen)C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUit voer ings techniekcement 2006 248teit. Hiermee is vooral veel erva-ring opgedaan en deze istoegepast bij andere constructie-onderdelen die later in het bouw-traject werden uitgevoerd.B e k i s t i n gVoor ter plaatse gestorte con-structies is op uitvoeringsgebiedde bekisting het eerste waarovermoet worden nagedacht. Hierbepalen vooral de visuele eisenwelke bekisting toegepast gaatworden; denk daarbij aan bekis-tingsnaden en vlakheid van deconstructies. Zijn de esthetischeeisen hoog, dan gebruikt menzoveel mogelijk nieuwe kistpane-len of betontriplex. Dit is welis-waar duurder in aanschaf, maarhoudt de reparatiekosten laag.Het gebruik van ??n soort bekis-tingsolie verdient de voorkeurom kleurverschillen tussen con-structieonderdelen te voorko-men.S t o r t e nTijdens het opbouwen van debekistingsconstructie en het con-strueren van het vlechtwerk is hetvan belang de kist goed schoon temaken en te oli?n. Na het vlecht-werk moet de kist goed gecontro-leerd worden om eventuelelasplekken en vlechtdraad te ver-wijderen. Natuurlijk moet vantevoren al het vuil vooral uit dehoeken worden verwijderd. Voor-afgaand aan het storten is hetgoed om een stortvoorbereidings-plan (vooral bij grote of complexestorts) te maken. Denk vooraf aanbepaalde onderdelen: de stortsnel-heid afstemmen met de betoncen-trale, extra trilnaalden stand byhebben en de afdekkingmethodebepalen (foto 3).Tijdens het storten bepaalt vooralde stortploeg hoe de kwaliteit zichna ontkisten verhoudt. Van tevorenwordt bepaald welke ploeg er inge-zet gaat worden. Er worden goedeinstructies gegeven en de juistemiddelen moeten ter beschikkingstaan. Goede afspraken met debetoncentrale zijn noodzakelijk,evenals een constante aanvoer vanbetonspecie. Ook het storten zelf iseen vorm van nabehandeling. Eenactie die vaak wordt vergeten, ishet natrillen van het mengsel(foto 4). Dit vermindert de kans opscheurvorming en verdicht hetbetonoppervlak beter, zodat indrin-ging van water en dooizoutenwordt voorkomen.N a b e h a n d e l i n gNa het storten kan men verschil-lende nabehandelingmethodentoepassen. Voor horizontaleoppervlakken zijn methoden vanafdekken het meest gebruikelijk.Zorg echter wel voor ge?soleerdedekzeilen.Het nathouden van constructieon-derdelen kan een goede methodezijn als nabehandeling. Nadeelhiervan zijn wel de hoge kostendie dit met zich meebrengt; ermoet namelijk constant eenmedewerker aanwezig zijn om hetnat te houden. Het oppervlakonder water zetten is een goedko-pere optie. Nadeel hierbij is dat decementhuid beschadigd raakt;voor in het zicht komende onder-delen is dit dus niet aan te raden.Voor verticale en dragende con-structies is maar ??n methode dejuiste en dat is de bekisting zolang mogelijk laten staan. Ditmoet wel in de voorbereidings-planning worden meegenomen.2 |QC/QA-functionaris,hoofduitvoerder en voor-man bespreken eendetailoplossing tijdensstort3 |Frontwand voor sluitenkistC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gUit voer ings techniekcement 2006 2 49R e p a r a t i eWanneer genoemde maatregelenniet tot het gewenste resultaat lei-den, moet worden overgegaan totreparatie. De meest voorkomendeschade bij betonconstructies isscheurvorming. Dit is ook meteende lastigste om goed te repareren.Niet alleen de plaats en de dieptevan de scheur zijn van belang,maar vooral de oorzaak. Als nietmet zekerheid te zeggen is wat deoorzaak is, kan het boren van ker-nen een verhelderend beeldgeven. Het geeft informatie overde mate van verdichting van hetbeton, de ontwikkeling van descheur, de diepte en, eventueelmet vervolgonderzoek de betonsa-menstelling.Bij reparatie kan men, afhankelijkvan het type scheur, overgaan totinjecteren, uithakken of dichtzet-ten.Bij injecteren is het type injectie-vloeistof bepalend voor het resul-taat. Een vloeistof met een lageviscositeit wordt geadviseerd.Hierdoor kan men geleidelijker enmet minder druk injecteren, waar-bij de kans op destructie van hetomliggende beton vermindert.Voor reparatie van bijvoorbeeldluchtbellen, beschadigingen enandere oppervlakkige oneffenhe-den is het gebruik van reparatie-middelen zoals mortel mogelijk.Vooraf bepaalt men welke mortelgebruikt gaat worden. Vaak wor-den mortels gebruikt die nietovereenkomen met de vereistebetonkwaliteit. Vooral de milieu-klasse wordt nogal eens vergeten.Voor zichtwerk loont het de moei-te een aantal proefstukken temaken om te bepalen welke mor-tel het minst afwijkt in structuuren kleur van de constructie. Ookde persoon die de reparaties uit-voert, is van belang voor het eind-resultaat. Een beetje experimente-ren hiermee verdient zich zekerterug.M i l i e u - i n v l o e d e nBeschermen van betonoppervlak-ken tegen milieu-invloeden vanbuitenaf is zeker voor het onder-houdstraject van belang. Belang-rijkste boosdoeners hierbij zijn dedooizouten (foto 5). Deze kunnen,indien het beton nog niet defini-tief is uitgehard, zorgen voor veelschade. Een eenvoudige oplossinghiervoor is oppervlakken die inaanraking kunnen komen metdooizouten, zoals schampkanten,barriers en keerwanden, preven-tief te behandelen met een hydro-fobeermiddel.T e n s l o t t eDe nieuwe contractvormen heb-ben een grote invloed op de aan-pak van een project. Het project-team moet goed samenwerken,met name de staf (= projectlei-ding, werkvoorbereiding, uitvoe-ring en KAM). Korte lijnen ensnelle beslissingstrajecten zijnhierbij een must. Intensieve bege-leiding van adviseurs bepaaltmede het slagen van het project.Maak gebruik van nieuwe produc-ten en uitvoeringsmethoden; hier-mee wordt veel ervaring opgedaanvoor toekomstige gelijkwaardigeprojecten. n5 |Vorstschade frontwandvoor fietspad4 |Natrillen van beton