tige wijze, zodat een golvende structuurontstaat. Na het ontkisten verwijdert mende PVC-folie, die in omgekeerde liggingnog een keer kan worden gebruikt.Deze manier van bekisten is waarschijnlijkde goedkoopste om geprofileerde opper-vlakken te verkrijgen; de elementen krijgener een rustiek en massief karakter door.g. SchokbetonEen type beton, dat bij uitstek geschikt isom te kleuren en onberispelijke vlakkenoplevert, is schokbeton. De vlakken zijnzeer regelmatig van kleur en vertonen bijnanooit een kalkuitslag, aangezien het aan-deel water in een volgens de schokme-thode verdicht betonmengsel zeer gering is.Voorbeelden van geprefabriceerde beton-elementen van gekleurd schokbeton komennog maar sporadisch voor, bijv. in Neder-land.h. Vervaardiging volgens het positiefproc?d?Ook volgens het positief proc?d? kan ge-kleurd beton worden gemaakt. Hier wordtde gekleurde laag het laatst in de mal ge-bracht. Na het verdichten en afstrijkenbrengt men met een zachte bezem van haareen doorlopende streek in ??n richting aan.Bij deze laatste bewerking moet de bezemvan de ene kant van de mal naar de anderein ??n keer worden doorgetrokken. De be-doeling hiervan is, dat het oppervlak ge?ga-liseerd wordt en dat bijv. de door zettingnaar boven gekomen cementlijm gelijkmatigwordt uitgestreken. De betonsamenstellingdient ook zo droog mogelijk te zijn, om wa-teruitstoting of piasvorming op het betonte vermijden. Dit zou ongetwijfeld tot kalk-uitslag leiden, die naderhand in elk gevaldoor zandstralen verwijderd moet worden.Men kan echter, als men zich houdt aan dejuiste samenstelling van het mengsel, metde genoemde bezemtechniek heel goedegladde vlakken maken. Het recept van degekleurde afwerklaag is dan: Rijnzand 0-3mm (50%); bazalt 5-12 mm (50%); portland-cement (PZ 275) mengverhouding 1 :4;pigment 5,0% lichtblauw 100 en 0,2% zwartijzeroxyde; water-cementfactor 0,25-0,30.De lezer zal bij het bestuderen van ditrecept zeker de buitengewoon lage water-cementfactor opvallen. Dit is echter voor-waarde voor vlekvrije betonvlakken in posi-tief proc?d?. Als de platen liggend wordenvervaardigd, geschiedt de verdichting viahet oppervlak met een triltafel.Wanneer de water-cementfactor groter isdan 0,30, moet er in elk geval bij het gladmaken rekening worden gehouden met om-hoogkomen van cementlijm naar het opper-vlak. In dat geval kan zelfs met de bezem-techniek kalkuitslag niet meer worden ver-meden. De praktijk heeft evenwel geleerddat droge betonmengsels zeer goed met eentriltafel kunnen worden verdicht.BesluitIn deze bijdrage is getracht om aan te tonenhoe met betrekkelijk eenvoudige middelenen met gebruikmaking van synthetische an-organische pigmenten gevelelementen vangroot formaat gekleurd kunnen worden, enwelke variaties in vormen en oppervlak-structuren te verkrijgen zijn door de wijzevan nabehandeling.Met behulp van gekleurd beton kan voorbetrekkelijk lage kosten aan -gevelelementeneen decoratief aspect worden verleend,zodat het artikel niet alleen interessantzal zijn voor betonfabrieken, doch tevensvoor architecten die behalve ontwerpen ookhet kostenaspect onder ogen moeten zien.De torenstad Dendratom,toekomstvisie of nooit te realiseren fantasie?De noodzaak van het zoeken naar nieuwewoonvormen en de technische mogelijkhe-den om zoiets te kunnen realiseren, lijkendikwijls hand in hand te gaan. Wat dat be-treft zal de futuristische stad Dendratomvoorlopig nog wel toekomstmuziek blijven.Dit plan is geheel gebaseerd op het ver-voermiddel van de toekomst, het zgn. aero-mobiel dat zich op luchtkussens voortbe-weegt. Het normale stadsverkeer speelt zichdan niet meer op ??n of meerdere evenwij-"Gegevens ontleend aan DeutscheBauzeit-De op sparrebomen gelijkende structuurvan de torenstad DendratomAanzicht van de torenvoetdig aan elkaar liggende vlakken af, maardriedimensionaal.Dit is de grondgedachte van Dendratom,een boomstad waarvan de woningen alsnesten aan de takken hangen. Op elke wo-ning is ruimte voor het parkeren van devoertuigen. Via de takken die zijn uitge-voerd als brede parkachtige all?es, komteen verbinding tot stand met de stam, waar-in gemeenschappelijke ruimten zoals thea-ters, kerken, zwembaden en die van hetstadsbestuur zijn ondergebracht.Technici willen altijd weten hoe men zoietsdenkt te realiseren, maar daar gaat het arti-kel verder niet op in.Cement XXI (1969) nr. 12 580