De lok-testMethode voor de bepaling vande druksterkte van betonMet de verhardingsproef wordt beoordeeldwelke druksterkte het beton ?n het bouwwerkof ?n een vooraf vervaardigd onderdeel daar-van op een bepaald tijdstip waarschijnlijk be-zit. De verhardingsproef wordt uitgevoerd metproefkubussen. De betonspecie voor dieproefkubussen is onttrokken aan de specievoor de constructie en toch zegt de uitslag nietalles over de echte sterkte van het beton in deconstructie. Verschillende mogelijkhedenstaan ten dienste om de sterkte van het beton'in het werk' te bepalen. In de VB 1974 wordenvoor het uitvoeren van een zgn. 'aanvullendonderzoek' onder meer genoemd: terugslag-hameren ultrasone trillingen.Een andere methode, waarop hieronder kortwordt ingegaan, is de zgn. lok-test. Dezemethode voor de druksterkte-bepaling in hetwerk is in 1962 in Denemarken ontwikkeld enin de loop der jaren diverse malen beproefd.Het meten van de 'echte' druksterkte van eenconstructie is van belang als de constructiemoet worden voorgespannen, of als het ont-kistingstijdstip moet worden vastgesteld, ofals de uitslag van een druksterktemeting aaneen proefkubus wordt betwijfeld. Uit de resul-taten van zowel buitenlandse als Nederland-se onderzoekingen moge blijken dat de lok-test een betrouwbare methode is voor hetuitvoeren van directe druksterktemetingenaan beton.Bij de lok-testmethode wordt een schijf in debetonconstructie ingestort (fig. 1), een zgn.bolt. Deze bolt is 8,5 mm dik en 25 mm in dia-meter. Het plaatsen ervan gebeurt met behulpvan een afstandhouder en wel zodanig dat debolt op 25 mm in de betonconstructie komt tezitten. Na ontkisten wordt de afstandhouderuitgeschroefd en wordt een trekstaaf aange-bracht. Hieraan wordt de ca. 4,5 kg wegendebelastingsapparatuur bevestigd. Door nu detrekstaaf te belasten wordt de bolt tegen hetbeton gedrukt, waardoor een kegelvormigdruksterkteverloop ontstaat. De beproevingkan zowel destructief als niet-destructief wor-den uitgevoerd. In het geval dat men de eind-sterkte (breukbelasting) van het beton wilweten, wordt de belasting zover opgevoerddat de kegel uit het beton wordt gedrukt.Tijdens de beproeving wordt de druksterkte(in N/mm2) op een manometer afgelezen(foto 2). De tijdsduur van een druksterktebe-paling bedraagt 2 tot 3 minuten.Om de lok-testmethode te kunnen toepas-sen, moeten aan de beproevingsresultateneen aantal voorwaarden worden gesteld, zo-als:? de resultaten moeten duidelijk gerelateerdkunnen worden aan de thans gebruikelijke be-proevingsmethoden;? de resultaten moeten reproduceerbaarzijn.De beproevingsmethode zelf mag niet ge-voeliger zijn voor verhardingsomstandig-heden, vochtigheidgraad en beproevings-snelheid dan de gebruikelijke methoden.Uit een door Dr. Bellander van het ZweedseCement en Beton Instituut te Stockholm ver-richt onderzoek in 1976 en 1977 naar de ver-gelijkbaarheid tussen de lok-test en soortge-lijke methoden, bleek dat er eenzelfde relatiebestaat tussen lok-test uitkomsten en kubus-metingen als tussen de uitkomsten bij geboor-de cilinders en kubusmetingen.Een recent onderzoek is gezamenlijk uitge-voerd door het Technologisch Instituut teKopenhagen en de Deense Ingenierakademi.Vervaardigd werden zes betonbalken van 1 m? 0,3 m ? 0,3 m. Drie balken werden des-tructief beproeft en de daarbij gemeten sterk-te werd als 'echte' betonsterkte aangenomen.In de drie andere balken werden elk 8 boltsingestort. Naast lok-test metingen werdenaan deze drie laatste balken tevens metingenverricht 'met ultrasone trillingen, terugslag-hamer en geboorde cilinders. Het was de be-doeling van dit onderzoek om een relatie vastte stellen tussen de destructieve metingenen de andere testmethoden. De lok-test-methode bleek een grote betrouwbaarheid tebezitten.Intussen is in Nederland een tweetal onder-zoeken naar de lok-test op gang gekomen, bijde HBM te Rijswijk en bij Betonson in Son. Delok-test wordt hierbij getoetst aan de Neder-landse omstandigheden en de hier gebruike-lijke meetmethoden. Het onderzoek bij deHBM had tevens tot doel om de lok-test-methode te bekijken op toepassingsmogelijk-heid bij de bouw van het King Khalid Cityproject in Saoedi-Arabi?.In een volgend nummer van Cement zal uitge-breid over beide onderzoeken worden gerap-porteerd.De lok-testmethode wordt overigens al toege-past in de USA, Canada en het Midden-Oos-ten. Onlangs is onder de naam 'Pull outstrength of hardened concrete' een Ameri-kaanse norm verschenen, te weten ASTM-C-900. RedactieCement XXXI (1979) nr. 3 116