C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 362Energiecentrales kennen door-gaans een saaie, rechthoekigevorm. Gezien de locatie en het feitdat deze energiecentrale geheelvrijstaand kon worden gebouwd,kreeg architect Frans van deHaterd van het bestuur van hetSt.Annaziekenhuisderuimteomookietsaandevormgevingtedoen.S t a p e l e nIn het Programma van Eisenstonden de verschillende functiesomschreven waarin de te plaatsenapparatuur in de energiecentrale,gebaseerd op het principe vanwarmte-krachtkoppeling,zoumoe-tenvoorzien:driegroteCV-ketels,een waterbehandelings- en eenkoelingsinstallatie, een watervatvan 45 m3voor warmteopslag eneen schoorsteen.De installatie-adviseur gaf devoorkeur aan een verdiepingsge-bouw, waarin de verschillendefuncties zouden kunnen wordengestapeld. In dat geval waren drieverdiepingen noodzakelijk. Door-dat het aantal functies en de daar-mee samenhangende installatiesmet de hoogte afnam, ontstondals vanzelf een pyramidevorm(fig. 1). Het watervat en de schoor-steen werden apart gesitueerd,evenals de lift en de trap.C o n s t r u c t i e p r i n c i p eAls basis werd een structuur ont-worpen van vier centrale kolom-men onder vlakke vloeren (fig. 2).De overige twaalf kolommenvolgen in de gevelvlakken hetpyramidemodel. Beton als con-structiemateriaal was vervolgenseen logische keuze: niet alleenconstructief, maar ook brand-technisch.In het bestek was voor de kolom-men geen voorkeur uitgesprokenvoor prefab of ter plaatse gestortbeton. Deze keuze werd aan deaannemer overgelaten. Wel werdde oppervlaktebeoordelingsklasseomschreven (1B) en werd aan dedoorbuiging tijdens het storteneen maximum gesteld (l / 400).Aangezien de kolommen (300 x400 en 400 x 400 mm2) geen stan-daardafmetingen hadden en elkekolomandersmoestwordenafge-schuind, lag de keuze voor terplaatse storten voor de hand. Indeze optie zouden de kolommenin het werk nog kunnen wordenbijgesteld, hetgeen bij uitvoeringin prefab uiterst kritisch zou zijngeweest. Verder was de voorbe-reiding te kort om prefab goed uitte kunnen werken.In totaal moesten 32 kolommen(twee verdiepingen) met eenlengte van 5,25 m worden ver-vaardigd. Voor de bekisting isgebruikgemaakt van stalen kistenuit de voorraad van de aannemer.Binnen de gekozen uitvoerings-techniek konden maximaal driekolommen per dag worden ont-kist, omgezet, gesteld en gestort.M a a t v o e r i n gDe constructietekeningen vorm-dendebasisvoorhetvervaardigenvandebekistingen.Dehieruitver-kregen theoretische maatvoeringdiende op het werk echter con-stant te worden gecontroleerd enzonodig gecorrigeerd.De maatvoering verliep in prin-cipe traditioneel. De stramienenzijn ten opzichte van enkele vastepunten uitgezet. De meetpuntenvoor de kolomkisten werden opdeze stramienlijnen afgestreept.Betonkwaliteit op de hellingNaast het St. Annaziekenhuis in Oss wordt in opdracht van het GGZ Oost-Brabant een Multi Functioneel Centrum (MFC) gebouwd, een instelling vooralle vormen van psychiatrische zorg. Om zowel het MFC als het St. Anna-ziekenhuis, dat in de toekomst nog zal worden uitgebreid, van energie tekunnen voorzien, is bij de nieuwbouw een energiecentrale gebouwd.Onderdeel van deze centrale is een ketelhuis, dat opvalt door zijn pyramide-achtige vorm. De constructie is geheel vervaardigd in ter plaatse gestort beton.1 | Opengewerkte isometrie2 | Principedoorsnede van een portaalA constructieB gevelbekledingC entreeD trappenhuisE liftF drukvatenG warmtekrachtkoppelingenH ketelsI verdelerJ noodstroom aggregaatK waterbehandelingL rookgasafvoerM schoorsteenN buffer warmteopslagO noodtrappenhuisDetail van een kolomC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 3 63Voor de hoekpunten op de ver-diepingen werd de maat op debegane grond uitgezet; waarnamet de theodoliet loodrechtomhoog werd gezicht.Complicatie vormde het feit datniet de kolom, maar de bekistingmoest worden gesteld. Daardoorzouden de toleranties een groteinvloed hebben op het eindresul-taat, zeker in dit geval van schuinekolommen. Door een zeer striktegrens aan deze toleranties testellen, kon de absolute foutworden beperkt.M e n g s e l s a m e n s t e l l i n gNaast de in het bestek vermeldeoppervlakteklasse 1B en de metde uitvoeringsmethodiek samen-hangende grote valhoogte, wasook de ontkistingssterkte van be-lang bij het bepalen van de meng-selsamenstelling. Aangezien inde namiddag zou worden gestorten de volgende ochtend zoumoeten worden ontkist, werd eenontkistingssterkte na 15 uur ge-vraagdvan18N/mm2.Dezesterk-te was mede gebaseerd op de bij-zondere vormgeving: een pasontkiste, schuine kolom mocht ingeengevalkantelen,watbijonvol-doende sterkte wellicht het gevalzou kunnen zijn.Op basis van druksterkte en ver-dichtingsgedrag zijn twee meng-sels onderzocht (tabel 1 en 2).Deze op het oog stugge mengselszouden toch goed kunnen wor-den verdicht. Beoogd was eenzetmaat van 130 mm.Gekozen is voor het mengsel vantabel 2, vanwege de in het be-treffende seizoen (eind septem-ber tot half oktober) re?le kans oplageretemperaturen.Deeindsterk-te van het mengsel was B 55.S t o r t p r o c e d u r eBij het storten werden telkenskleine hoeveelheden betonspeciein de kolombekisting gestort. Detrilnaald werd over een `glijbaan'tot onderin de kist geleid en ver-volgenshieroverintientotvijftienminuten omhoog getrokken. Zokon worden voorkomen dat detrilnaald tijdens het omhoog-trekken tussen de wapening zoublijven hangen.Vooraf is een proefstort gemaaktvan ??n kolom. Na ontkisten isonder meer de doorbuiging ge-controleerd. Spannend was hetmoment of de kolom zou blijvenstaan, dan wel zou omvallen. Zouhij uit zichzelf doorhangen, konhij nog worden nagesteld? Uit-eindelijk bleven de afwijkingenbinnen de vooraf vereiste toleran-ties.Alle kolommen zijn in het werkmet een schiethamer op sterktegecontroleerd. Om enige referen-tie te cre?ren, is ook op de proef-kubussen geschoten. De sterktevan de kolommen op de beganegrond was na twee weken zo-danig, dat bij het storten van detweede verdiepingsvloer (fig. 3)niet behoefde te worden doorge-stempeld. sHenk WapperomProjectgegevensopdrachtgever:St. Annaziekenhuis, Ossarchitect:Frans van de Haterd/ACOSS, Ossconstructeur:constructiebureau Vermeij, Udenaannemer:Bouwbedrijf Van de Ven, Veghelleverancier betonspecie:Betoncentrale BouwOort, Lithoyenleverancier steigerwerk:SGB Holland, Arkeltechnische installaties:GTI, Bunnikproductiedatum ouderdom volumieke massa druksterkte(uur) (kg/m3) (N/mm2)22-09-'99 15 2396 23,722-09-'99 17 2391 24,922-09-'99 19 2401 25,5productiedatum ouderdom volumieke massa druksterkte(uur) (kg/m3) (N/mm2)21-09-'99 15 2383 16,821-09-'99 17 2386 20,821-09-'99 19 2380 21,2Tabel 1 | Mengsel van 50% CEM III/B 42,5 LH HS en 50% CEM I 52,5RTabel 2 | Mengsel van 25% CEM III/B 42,5 LH HS en 75% CEM I 52,5R (zetmaatca. 140 mm)3| Ondersteuning tweede-verdiepingsvloer