H. J.de KimpeArchitect Publieke Werken Amsterdam Architectonische aspectenvan rioolwaterzuiverings-inrichtingen1Situatie rioo{waterzuiveringsinrichtingAmsterdam-NoordCement XX11 (1970) nr. 12De groepering van de installaties en de ge-bouwen op een ter beschikking gesteld ter-rein, wordt grotendeels bepaald door de zul-veringstechnische- en economische eisen,die aan een dergelijke installatie worden ge-steld. Toch zal er naar worden gestreefd indit stramien mogelijkheden te vinden, om hetgeheel esthetisch verantwoord en overzich-telijk op te lossen. Van directe invloed is desituering. de oppervlakte van het beschik-" \ \\ \ " \ ,\-I =::'/IJ -- ??_.'B- 1-?"_.'. _..- I579bare terrein en de afstand tussen de zutve-ringsinrichting en de meest dichtbij gelegenwoonbebouwing.Belangrijke factoren dus, die bij voorbeeldvoor de rioolwaterzuiveringsinrichting Am-sterdam-Noord geen moeilijke problemen op-leverden. Het terrein, gunstig gelegen tenwesten van de Nieuwe Leeuwarderweg in deBuikslotermeerpolder is duidelijk te overzien,daar de weg hoger ligt (fig. 1).2Maquette rioolwaterzuiveringsinrichtingAmsterdam-NoordCement XXII (1970) nr. 12Met gebruikmaking van dit stedebouwkundigaspect kon hier ruimtelijk de fraaiste oplos-sing voor de groepering van de installatiesen de gebouwen worden gekozen, daar deafmetingen van het terrein dit mogelijk maak-ten. Deze oplossing was: zeer laag beginnenaan de Nieuwe Leeuwarderweg-z?de enhoog eindigen op het verst verwijderde ge"deelte van het terrein. Doorgaand op dezegedachte werd de groepering: slibvelden,laagste installaties, gebouwen en installatiesen ten slotte de hoge tanks. In die volgordekonden de installaties, die rnoqelljkerwljzereuk kunnen veroorzaken, zo ver mogelijkvan de woonbebouwing worden gesitueerd.De ruimten tussen de installaties en de ge"bouwen kon worden afgestemd op massa,benadering, gazons en beplanting. Het land"schappelijke karakter wordt zodoende be-houden, het geheel blijft overzichtelijk, terwijlde hoge tanks het beeld afsluiten (fig. 2).De ingang van de rioolwaterzuiveringsinrich-ting ligt aan het eind van de aanvoerweg,vrijwel tegenover het midden van het terrein.Aangezien de rljrichtlnq van het terrein op-komend verkeer naar rechts is, werd hetdienstgebouw ook rechts van de ingang ge-projecteerd. Dit bleek tevens in verband methet overzicht van het terrein en het contactmet de inrichting, een gunstige ligging.Deze inrichting wordt in meerdere fasen ge-bouwd. Het eerste gedeelte is in 1968 ge-580reedgekomen en is vanaf die tijd in bedrijf,terwijl nu het tweede gedeelte wordt gereali-seerd (fig. 3).De installaties van de rioolwaterzuiverings-inrichting zijn voor het grootste gedeelte vangewapend beton. De agressieve invloedenop de inrichting bepaalt het gebruik vanhoogovencement. Door betontriplex toe tepassen kwam het beton glad uit de kist, al ofniet meteen sponningverdeling in verbandmet de esthetische eisen. Door accentueringvan de vorm kon het karakter van de instal-latie beter uitkomen. Om de frisse indruk vande inrichting te bevorderen, zijn de gebou-wen gerealiseerd door middel van een beton-skelet met buitenmuren van rode Groningsesteen. De onderverdeling van de glaspuienis aangepast aan de schaal van de installa-ties.De slibgistingstanks Z?n de 'reuzen' van deinrichting. De binnenwand van zo'n tank isvan gewapend beton, terwijl de noodzake-lijke spouw wordt verkregen door een ge?so-leerde buitenbekleding. Om de enormemassa van de tank minder massief te maken,werd voor de buitenbekleding lichtgrijze ge-profileerde 'Robertson'-platen gekozen. Destalen trappen om op de tank te kunnen ko-men voor controlewerkzaamheden, zijn vrij-staand van de tanks gebouwd, om de zuiverevorm van de tank te behouden. Ook als men-selijk element is deze oplossing een speelscontrast met de robuuste tanks (fig. 4).RIOOLWATERZUIVERINGSINRICHTING NOORDdienstderpublieke werken amsterdamafdeling riolering en waterverversing11Figuur 31 voerbezinktank2 verdee!inrichting3 actief-slibinstallatie4 ventllatorenqebouw, rlool- en si tbqernalen5 derde verdeelinrichting6 nabezlnktanks7 eff! uentqernaalB verwarmde Slibgistingstank9 onverwarrnde slibgistingstank10 verwarmingsgebouw11 dienstgebouwDe stlppelltjnen geven de tweede fase aan4Een gedeelte van de slibgistingstanks mettrappen op de rioolwaterzuiveringsinrichtingAmsterdam-ZuidCement XXII (1970) nr. 12 581