themaParkeren onder een glooiend duinlandschap8201432themaParkeren ondereen glooiendduinlandschapOndergrondse garage Katwijk aan Zee ingebouwd tussen dijk en boulevardParkeren onder een glooiend duinlandschap 82014 33Als onderdeel van het project Kustwerk Katwijkwordt een uitzonderlijke, ondergrondse parkeer-garage gerealiseerd op een even zo uitzonderlijkelocatie in Nederland. De parkeergarage komt tussende bestaande boulevard en de nieuw aangelegdedijk. Internationaal wordt dit project gevolgd engeroemd om de gekozen integrale en innovatieveoplossing voor een kustversterking met een onder-grondse parkeergarage.Een deel van de primaire waterkeringen in Nederland voldoetniet aan de wettelijke veiligheidsnormen. In Hoogwaterbe-schermingsprogramma 2 wordt met een samenwerkingsver-band tussen Rijkswaterstaat en de waterschappen gewerkt aande verbetering van deze waterkeringen. In de periode tot 2017zullen in totaal 84 plekken in Nederland worden verbeterd. Deoude waterkering in Katwijk aan Zee is een van deze plekken.De kering liep door het dorp, waardoor circa 3000 mensenbuitendijks woonden (fig. 2a).Medio juli 2013 werd in opdracht van gemeente Katwijk enHoogheemraadschap Rijnland gestart met het uitvoeren vande kustversterking. De nieuwe primaire waterkering werd langsde kust aangelegd (fig. 2b). De versteviging is uitgevoerd doormiddel van het dijk-in-duin-principe, waarvoor onder hetduinlandschap een dijk is aangelegd. Dankzij de getroffenmaatregelen voldoet de primaire waterkering bij Katwijk aanZee de komende vijftig jaar weer aan de geldende veiligheids-eisen.1ir. Jeroen DamenBallast Nedam Beton- & Waterbouwir. Jessica OudhofBallast Nedam Engineering1 Bouw van de ondergrondse parkeergaragetussen dijk en boulevard in Katwijk aan Zeebron 1 en 2: Projectorganisatie Kustwerk Katwijk2 De oude waterkering (a) liep door het dorp;de nieuwe waterkering (b) voldoet weer aande veiligheidseisen2a2bthemaParkeren onder een glooiend duinlandschap8201434hoofdentree Andreasplein nevenentree zuidb.k. PromenadebandNAP +10 550 duinzand indicatief weergegevennoodtrappenhuis 01 hoofdentree Voorstraatb.k. PromenadebandNAP +10 550 duinzand indicatief weergegevennoodtrappenhuis 02b.k. PromenadebandNAP +10 550niveau 0NAP +5700niveau -1NAP +2280hoofdentree Andreasplein noodtrappenhuis 01 nevenentree zuid noodtrappenhuis 02 hoofdentree Voorstraatbeheerdersruimte+2280+2280+2280+2280AAhoofdentree Andreaspleinnoodtrappenhuis 01b.k. betondek+5700b.k. betondek+5700b.k. betondek+5500schelpenpadnevenentree zuidb.k. betondek+5700noodtrappenhuis 02hoofdentree Voorstraatschelpenpad01ADG03 07 10 1301 03 07 10 1301 03 07 10 1301 03 07 10 1301 03 07 10 1328 31 3328 31 3328 31 3328 31 3328 31 3345 48 5145 48 5145 48 5145 48 5145 48 51Bouwkundig ontwerpHet bouwkundig ontwerp van de ondergrondse parkeergarageis uitgewerkt aan de hand van het `Beeldkwaliteitsplan parkeer-garage Katwijk aan Zee'. De parkeergarage heeft een rechthoe-kige vorm met een lengte van 489,44 m en een breedte van29,81 m en voorziet in 663 parkeerplaatsen waarvan 12mindervalide plaatsen. In de breedterichting van de parkeer-garage zijn twee parkeerwegen aanwezig (fig. 3). Aan de zuid-en noordzijde zijn de in- en uitritten en een deel van de techni-sche ruimte gerealiseerd, waarmee de totale lengte uitkomt op503,94 m (fig. 4, 5 en 6).Als gevolg van de versterking zullen langs de kust van Katwijkaan Zee minder parkeerplaatsen beschikbaar zijn. Daarnaastkent het dorp een hoge parkeerdruk in het centrum. Om dezeredenen is besloten om tussen de dijk en de boulevard, onderhet duinlandschap, een parkeergarage te realiseren. De liggingervan maakt het mogelijk op loopafstand van zowel hetcentrum als het strand te parkeren.Naast de kustversterking en de ondergrondse parkeergarage,behoren verbreding van het strand, aanleg van het duinland-schap en verlenging van het uitwateringskanaal eveneens tot dewerkzaamheden binnen het project Kustwerk Katwijk.456329 810 27554604300 5145niveau -1NAP +22802755460 43005145niveau 0NAP +5700ABG F E D C27207003420Parkeren onder een glooiend duinlandschap 82014 35duinzand indicatief weergegevennoodtrappenhuis 03b.k. PromenadebandNAP +10 710nevenentree noordduinzand indicatief weergegevenhoofdentree Wilhelminanoodtrappenhuis 04b.k. PromenadebandNAP +12 550niveau 0NAP +7700niveau -1NAP +4280noodtrappenhuis 03 nevenentree noord noodtrappenhuis 04 hoofdentree Wilhelminahellingpercentage 2,2 %hellingpercentage 2,2 %noodtrappenhuis 04hoofdentree Wilhelminaschelpenpad+4280+4280AA+4280+2280+2280+2280+2280noodtrappenhuis 03b.k. betondek+5700nevenentree noordb.k. betondek+5700+5700+5700+8710+8550b.k. betondek+750066 69 7266 69 7266 69 7266 69 7266 69 7289 92 95 9789 92 95 9789 92 95 9789 92 95 9789 92 95 97ADGADG3 Dwarsdoorsnede4 Plattegrond niveau 05 Plattegrond niveau -16 Langsdoorsnedeervoor gekozen om het duinlandschap als een glooiend tapijtover de entrees heen te laten lopen (fig. 7). Alleen de structu-reel verlijmde glasgevel van de entrees is hierdoor zichtbaar. Denoodtrappenhuizen zijn als sculpturen van cortenstaal in hetlandschap vormgegeven, op een manier dat ze het zicht op dekustlijn niet belemmeren. De twee gevels evenwijdig aan dekustlijn zijn daarom uitgevoerd in glas. De beide in- en uitrit-ten van de parkeergarage worden gevormd door een wand diehet duinlandschap doorsnijdt. De wanden worden voorzienvan een stalen gevelbeplating waarin met een figuurperforatieeen afbeelding wordt aangebracht.Constructief ontwerpUniek aan het project zijn de belastingen waarmee in hetontwerp rekening moest worden gehouden. Voor de bereke-ning van de constructie moest worden uitgegaan van een duin-zandpakket met een dikte 1,5 m. Daarnaast diende ter plaatsevan het duinlandschap een veranderlijke belasting van 4 kN/m?in acht te worden genomen plus ter plaatse van de overgangeneen veranderlijke belasting van 5 kN/m?. Verder diende in hetduinlandschap de aanwezigheid van een twintig tons bulldozerDe parkeergarage beschikt over drie hoofdentrees, twee neven-entrees, vier noodtrappenhuizen en twee in- en uitritten diezijn voorzien van een in- en uitgang. De in- en uitritten aanbeide kopse kanten van de garage zijn voorzien van ??n inrit,??n uitrit en ??n wisselstrook die zowel als in- en uitrit kanworden gebruikt.Om te voorkomen dat de parkeergarage zich aftekent in hetduinlandschap mag het dak niet boven de boulevard vanKatwijk aan Zee uitkomen. Uitzondering zijn de entrees, denoodtrappenhuizen en de in- en uitritten. Aangezien de boule-vard aan de noordzijde van de parkeergarage hoger ligt dan aande zuidzijde, is besloten in de garage aan de noordzijde eenflauwe helling te realiseren. Deze volgt hierdoor in de lengte-richting het profiel van de boulevard. De keuze is gemaakt omde verticale belasting van het duinzandpakket te minimaliserenen om te voorkomen dat het hoogteverschil tussen het vloer-niveau van de parkeergarage en de boulevard te groot werd.De hoofd- en nevenentrees, noodtrappenhuizen en in- enuitritten van de parkeerplaats zijn ge?ntegreerd in het duin-landschap. Voor de inpassing van de hoofd- en nevenentrees isthemaParkeren onder een glooiend duinlandschap82014367 Het duinlandschap loopt als een glooiend tapijt over de entrees van de garagebron: Projectorganisatie Kustwerk Katwijk8 Binnenkant van de parkeergarage bij de hoofdentree9 Vooraanzicht van de hoofdentreeworden de vloerplaten voorzien van een 0,375 m dikke druk-laag. Hierdoor bedraagt de totale dikte van de vloerconstructie0,7 m, waarmee de eerder genoemde belasting kan wordenopgenomen.Langs de buitenwanden worden de vloerplaten opgelegd op0,275 m dikke wanden, in het midden op een balkbodem meteen breedte van 1,2 m en een hoogte van 0,4 m. Deze balk-bodem wordt ondersteund door ronde kolommen met eendiameter van 0,5 m.FunderingOnder de wanden en kolommen is een strokenfunderingaangebracht. De ondergrond liet dit toe en bovendien was eenpaalfundering niet mogelijk vanwege de aanwezige archeologi-sche grens. De breedte van de funderingsstroken onder dewanden bedragen 4,3 m en onder de kolommen 4,5 m. Dehoogten bedragen respectievelijk 0,6 m en 0,9 m.EntreesVoor de realisatie van de hoofd- en nevenentrees, is wegens decomplexe vorm gekozen deze uit te voeren in ter plaatse gestortbeton (fig. 9). Het 0,3 m dikke dak van de entree wordt onder-steund door 0,25 m dikke wanden en door de stalen kolommen(120 x 80 x 6 mm) in de voorgevels. De aansluiting tussen hetdak van de entrees en de kolommen vormt een kritisch detaildoor de relatief hoge belastingen op het dak. Om de belastingvanuit het dak over te kunnen dragen op de stalen kolommen,is het dakranddetail versterkt met een ingestort HEB140-profiel. Een tweede kritisch detail is de noodzakelijke sparingin het dak van de hoofdentrees, in verband met de benodigdevrije ruimte boven de lift. Om het dak ter plaatse van desparing te ondersteunen, zijn de liftgeleiders aan beide zijdenvan de lift dragend uitgevoerd.of een twintig tons shovel te worden ingecalculeerd. Ter plaatsevan de overgangen moest eveneens rekening worden gehoudenmet de twintig tons shovel en voor de centrale overgang zelfsmet een veertig tons bulldozer en een vijftig tons hydraulischegraafmachine.Modulaire opzetHet constructief ontwerp van de parkeergarage is voorzien vaneen sterk modulaire opzet. Dit vormde, gecombineerd met detoepassing van geprefabriceerde betonnen elementen, hetbelangrijkste uitgangspunt. Beide waren noodzakelijk om degewenste bouwsnelheid te kunnen realiseren.De modulariteit van de parking komt terug in de gekozen stra-mienmaat van 5,32 m, gebaseerd op twee parkeerplaatsen van2,50 m onder een parkeerhoek van 70?. Op basis hiervan is devolledige parkeergarage uitgezet, waarbij alleen ter plaatse vande hoofdentrees concessies moesten worden gedaan. Vanwegede breedte van de mindervalideparkeerplaatsen en de keer-voorzieningen, zijn op de middenas enkele kolompositiesaangepast. Dit heeft echter zodanig plaatsgevonden dat detotaalmaat van de zes afwijkende stramienen gelijk was aanzes stramienen van 5,32 m. Hierdoor was het niet noodzakelijkom de lengten van de wanden op de buitenste assen aan tepassen.VloerenDe keuze voor de stramienmaat 5,32 m leidde ertoe dat geenstandaard vloersystemen toepasbaar waren. In samenwerkingmet in- en externe partners is gezocht naar een oplossing diewel binnen de gekozen stramienmaat toepasbaar was. Uiteinde-lijk is aan de hand van een keuzematrix gekozen voor massievevoorgespannen vloerplaten die de parkeergarage in breedte-richting overspannen met een dikte van 0,325 m. Na montage7Parkeren onder een glooiend duinlandschap 82014 37tijdig met het aanvullen, is begonnen met de realisatie van dehoofd- en nevenentrees. Na het uitharden en ontkisten van deentrees werd direct begonnen met het aanbrengen van het EPSen het aanleggen van het duinlandschap en de openbare inrich-ting. Voor EPS is gekozen ten behoeve van de gewichtsreductievan het zandpakket op plaatsen waar dit meer is dan 1,5 m(zoals achter de entrees).BouwlogistiekOm de overlast voor de omgeving vanwege de noodzakelijketransporten te minimaliseren, is een goede bouwlogistiek vanbelang. Daarnaast vergroot een goede bouwlogistiek de veilig-heid voor de omgeving en betrouwbaarheid van de levering. Bijaanvang van de werkzaamheden is daarom vanaf de noordzijdevan de boulevard een bouwweg aangelegd. Vrijwel alle trans-portbewegingen voor de bouw van de parkeergarage vindenplaats over de bouwweg. Verder is op het nabijgelegen indus-trieterrein 't Heen een logistiek centrum ingericht. Vanaf dezeplek zijn onder andere alle prefab elementen aangevoerd naarde bouwplaats. De leveranciers plaatsten de trailers metelementen op het logistieke centrum waarna deze door vastechauffeurs en via een vaste route, just in time werden afgele-verd op de bouwplaats.DrainageDoor de kustversterking, waardoor tevens de kustlijn circa100 m zeewaarts is verschoven, stijgt de grondwaterstand inKatwijk aan Zee. Als gevolg hiervan zouden kelders onder waterkunnen komen te staan. Om dit te voorkomen, is onder hetzuidelijke, lager gelegen deel van de parkeergarage een perma-nent drainagesysteem aangelegd. Dit systeem zorgt ervoor dat degrondwaterstand niet hoger wordt dan bij aanvang van de kust-versterking. Ook zorgt de drainage ervoor dat de parkeergaragezelf droog blijft. In verband met de bereikbaarheid van hetdrainagesysteem voor onderhoudswerkzaamheden is de vloervan de garage uitgevoerd met een elementenbestrating (fig. 10).BouwmethodiekDe parkeergarage is ten behoeve van de uitvoering verdeeld inbouwdelen van circa 50 m, waarbij de in- en uitritten een apartbouwdeel vormden. De werkzaamheden werden in ??n bouw-stroom uitgevoerd; van de zuidzijde van de garage naar noord-zijde. De fasering van de werkzaamheden was eveneens afge-stemd op de bouwdelen, waardoor de bouw zich per week 50 mvorderde.Voor de bouw van de parkeergarage is gekozen voor een openontgraving omdat het niet is toegestaan damwanden aan tebrengen in verband met de archeologische laag. Om de overlastvan de open ontgraving op de boulevard te minimaliseren, is eentalud van 1:1 aangelegd. Het talud is versterkt met big bags omhet afschuiven van de grond te voorkomen (foto 11 en 12).Na het grondwerk zijn de funderingsstroken gestort en isbegonnen met de montage van het prefab casco (foto 11).Aansluitend zijn de druklagen op de voorgespannen vloerpla-ten gestort (foto 12) en zijn de horizontale en verticale nadenwaterdicht afgedicht (foto 1). Nadat de volledige parkeergaragegereed was, is begonnen met aanvullen. Hierbij zijn beidezijden van de parkeergarage (nagenoeg) gelijktijdig aangevuldmet zand, met een maximaal hoogteverschil van 0,5 m om destabiliteit van de parkeergarage te kunnen garanderen. Gelijk-89Parkeren onder een glooiend duinlandschap8201438thema10 Interieur bij de nevenentree11 Talud versterkt met big bags ter voorkoming van het afschuiven van de grond12 Stort van de druklagen op de voorgespannen vloerplatenPlanningOp 1 oktober 2013 is het strand van Katwijk aan Zee overge-dragen aan de bouwcombinatie en is begonnen met de aanlegvan de dijk en de benodigde zandsuppletie voor het strand enhet duin. In een periode van zes maanden tussen oktober 2013en maart 2014 is in totaal circa 2 500 000 m3zand opgespoten.Op 1 april 2014 werd de mijlpaal `Strand open' bereikt: deaanleg van het nieuwe duinlandschap rondom de parkeerga-rage inclusief de aanleg van de dijk en de verlenging van hetuitwateringskanaal, waren gereed.Na deze mijlpaal is gestart met de bouw van de parkeergarage.In de periode van week 21 tot en met 31 is de volledige ruw-bouw van de parkeergarage gerealiseerd, inclusief de in- enuitritten. Aansluitend zijn de hoofd- en nevenentrees op maai-veldniveau gerealiseerd van week 34 tot en met 44. In week 36is begonnen met de afbouw van de garage. Met de afbouw vande hoofdentrees, nevenentrees, noodtrappenhuizen en in- enuitritten op maaiveldniveau, is in week 42 gestart. Naarverwachting zal op 31 december 2014 de parkeergarage, inclu-sief de reeds gereed zijnde kustversterking, worden opgeleverd.Hiermee wordt dan ook de tweede mijlpaal bereikt. PROJECTGEGEVENSproject Parkeergarage Kustwerk Katwijkopdrachtgever Gemeente Katwijk, Hoogheemraadschap Rijnlandopdrachtnemer bouwcombinatie Ballast Nedam - Rohde Nielsen V.O.F.beeldkwaliteitsplan Royal HaskoningDHVbouwkundige uitwerking Ballast Nedam Engineering B.V.constructeur Adviesburo Snijders B.V.prefab beton Hoco Beton B.V., Holcon B.V.in situ beton Van Muijen Betonbouw B.V.101112