??IOL-.:::.ut.:::.i1c..:it:.::.e:..::its.:::.b.:::.o.:::.u:..::w.:..-. .~--=uc..:it:.:..vo.:::.e.:::.r-'-'in""'g'"s..:.te.:::.c:.:..h:.:..n:.:..ie;.;.k.:::._..,.,.J. bekistingenWandbekistingssystemen zijn erin vele varianten en worden op veel projecten toegepast.De criteria die leiden tot de keuze vooreen bepaald systeem zijn vooral gebaseerd op ken-nis en ervaring,maarniet expliciet in handboeken terugte vinden. Een studiecel van Stu-beco, de Studievereniging uitvoering betonconstructies, heeft daarom een keuzemodelontwikkeld dat zowel debestekschrijver als de uitvoerder behulpzaam kan zijn.HANDZAAMKEUZEMODELVOORWANDBEKISTINGENVBU-TABEL OPPERVLAKTEBEOORDELINGSKLASSE VORMT DE BASISEr bestaat een leemte tussen ontwerpers/bestekschrijvers van betonconstructies engebruikers/uitvoerders van bekistingssys-temen met betrekking tot de specificatiesdie minimaal benodigd zijn om een verant-woorde keuze te maken voor een bepaaldwandbekistingssysteem. Of een bestek-schrijver bij het formuleren van de omschrij-ving van een betonwand ook kennis heeftvan de (on)mogelijkheden van de diversebekistingssystemen wordt in het algemeenin twijfel getrokken.50Het Handboek Bekistingen [1] voorziet inveel informatie over de technische kwalitei-ten van bekistingen. De afwegingen echterdie worden gemaakt bij de keuze voor eenbepaald bekistingssysteem, vormen voorveel gebruikers een onduidelijk samenstelvan beslissingen. Het doel van de studiecelwas dan ook om inzichtte verkrijgen in de se-lectiecriteriaen deze op eenvoudige wijze inbeeld te brengen.De studiecel bestond onder meer uit verte-genwoordigers van (normaliter elkaar be-concurrerende!) bekistingsleveranciers enenkele aannemers. De verenigingsstructuurvan Stubeco maakte vergelijking van be-drijfsgebonden informatie mogelijk.Basisgegevens en randvoorwaardenBij de keuze van een wandbekistingssys-teem zullen veelal het bestek en de bijbeho-rende tekeningen voor de werkvoorbereideren de bekistingsleverancier het uitgangs-puntzijn. Het bestek geeft eisen met betrek~kingtot de aard van het betonoppervlak, ter-wijl de tekeningen inzicht verschaffen in af-metingen en aantallen van te bekistenwandvlakken. De werkmethode bepaalt deverdere randvoorwaarden.De VBU 1988 [2] onderscheidt twee klas-sen ten aanzien van de oppervlaktebeoor-deling: klasse I (glad oppervlak) en klasse 11(ruw oppervlak). Deze klassen zijn op hunbeurt weer nader onderverdeeld (tabel 1.).Het betonoppervlak wordt beoordeeld opaspecten als de aftekening van de bekis-tingsstructuur, plaatselijke oneffenheden(bekistingsnaden, e.d.), afwijkingen van devlakheid en onvolkomenheden (luchtbellen,e.d.). Uit de werkmethode volgen ondermeer de eigenschappen van debetonspe-cie (stortsnelheid, vloeibaarheid, specie~druk) en het bouwtempo (meermalen inzet-ten van bekisting).CEMENT1997/6Twee van de meest bekende wandbekistingssystemen: links de grootwandbekisting, rechts de grootpaneelbekistingTabel 1Oppervlaktebeoordelingsklassen volgens de VBU 1988 [2JWandbekistingssystemenDe specifieke kenmerken van de diversewandbekistingssystemen zijn bestudeerden ineen aantal hoofdgroepen onderver-deeld, zodanigdatalIe huidige bekende sys-temen daarbinnen kunnen worden gedefini-eerd. De wandbekistingsconstructies zijndaarbij onderscheiden naar hun aard en uit-voeringswijze.Op deze wijze is de volgende onderverdelingtot stand gekomen:? traditionele bekisting, op de bouwplaatsvervaardigd;? projectbekisting, speciaal ontworpen envervaardigd voor de toepassing op bepaal-de projecten met (vaak) een grote repeti-tie van inzet, zoals de grootwand- en destalen wandbekisting;? systeembekisting, samengesteld uit stan-daard op de marktte verkrijgen bekistings-elementen, zoals de kleinpaneel- engrootpaneelbekisting.SelectiecriteriaAls de belangrijkste criteria bij de keuze vaneen wandbekistingssysteem zijn achtereen-volgens vastgesteld:1. oppervlaktebeoordelingsklasse;2. wandhoogte;3. betonspeciedruk;4. inzet in relatie tot kosten.Om de totstandkoming van een zeer com-plex keuzemodel te vermijden, heeft de stu-diecel zich beperkt tot het beschouwen vaneen eenvoudige wand. Nadat op basis vande bovengenoemde elementaire selectie"criteria een keuze is bepaald, moet nog eengroot aantal aandachtspunten worden na-gelopen om er zeker van te zijn dat ook aanalle randvoorwaarden wordt voldaan.Hiertoe is een checklist opgesteld, waarmeespecifieke projectomstandigheden kunnenworden geverifieerd. De in de checklist ge-noemde punten hebben een secundaire in-vloed op de keuze, aangezien het vooralrandvoorwaarden betreft die te maken heb-ben met projectgebonden bestekseisen,respectievelijk bouwplaatsomstandighe-den van debouwlocatie. Bij specifieke eisenzou dit kunnen leiden tot een heroverwegingten aanzien van de gemaakte keuze.GebruikHet door de Stubeco-studiecel ontwikkeldekeuzesysteem zal een bestekschrijver be-hulpzaam kunnen zijn bij het formuleren vandejuiste oppervlaktespecificaties voorverti-caal betonwerk in relatie tot de huidigewandbekistingssystemen.Voor de uitvoerende partijbiedtditkeuzemo"del inzicht in de mogelijkheden en de kostenvan de diverse bekistingssystemen. Dechecklist kan ook behulpzaam zijn bij de defi-nitieve werkvoorbereiding.Nadere informatie verschaft het Stubeco-secretariaat:Postbus 411, 2800 AK Gouda;tel. (0182)53 92 33.CEMENT1997/6Literatuur1. Handboek Bekistingen. Stubeco Gouda,1991.2. NEN 6722, Voorschriften Beton Uitvoe-ring (VBU 1988). NNI Delft, 1989.H.H. Wapperom?51