Betonnen dakenuitgevoerd alsBedrijfsvloerendoor J. F. de Wildt, architectfoto 1. overzicht van het pompengebouw met aansluitende installatieDe staalconstructie op het dak dient als ondersteuning van eenwaterreservoir.Als gesproken wordt over betonnendaken, is men algemeen geneigd tedenken aan bimsbetondaken. Dit iszeker verklaarbaar, gezien de veletoepassingen van bimsbeton bij dak-constructies. Als zeer geschikt mate-riaal voor dit doel, heeft het bims-beton zich een eigen plaats verwor-ven onder de bouwmaterialen. Toe-gepast als kassetten-, kanaal- ofmassieve platen geeft deze vormvan dakbedekking vele voordelen.Dakvilt is eenvoudig en goed aande bovenzijde aan te brengen, ookbij stijle dakvlakken. Door het aan-voegen van de plaatnaden wordt hetdakvlak een stijf geheel. Het mate-riaal is isolerend.Door het absorberende vermogenvan de platen wordt de vorming vandruppels condenswater voorkomen,een niet te onderschatten voordeeldere eisen aan het dakvlak wordengesteld. In het bijzonder komt ditvoor bij fabrieksbouw. Er zijn da-ken, welke niet alleen de functievervullen van afscherming tegenhemelwater en bescherming tegenkoude en warmte, doch die tevensmoeten dienen als bedrijfsvloer. Zijmoeten dus voldoen aan alle eisen,welke aan een bepaalde bedrijfs-vloer kunnen worden gesteld.Een ware uitkomst biedt ons weerhet beton, het materiaal dat al zovele malen bewezen heeft onont-beerlijk te zijn bij fabrieksbouw.Bij de uitbreiding van het grote fa-briekscomplex van de N.V. Maat-schappij tot Exploitatie van Kooks-ovengassen (Mekog) te IJmuidenworden, onder leiding van hetbouwbureau van de N.V. Konink-lijke Nederlandsche Hoogovens enStaalfabrieken, enige soortgelijkebedrijfsvloeren uitgevoerd.POMPENGEBOUWVoor de pompinstallatie, nodig voorde circulatie van bedrijfswater, iseen pompengebouw (zie foto 1) ont-worpen, hetgeen wordt uitgevoerddoor de N.V. Hollandsche Beton Mij.Het gebouw is groot 15 x 55 m enhoog 6,50 m. De fundering is uitge-voerd in beton, waarop een stalenskelet rust. De wanden zijn vanmetselwerk (halfsteens vakwerk-vulling); het dak is een betonplaat,dragend op stalen liggers. Aan ditdak worden bijzondere eisen ge-steld. Het moet dienst doen als be-drijfsvloer, aangezien de installatiezich niet alleen bevindt in het ge-bouw, doch ook voor een groot deelop het dak (zie foto 2). De installa-tie op het dak moet worden bediend,zodat dus verkeer op het dak, hoe-wel niet intensief, kan worden ver-wacht. Aan het dak zijn verder devolgende eisen te stellen:foto 2. detail van het pompenhuisAan het dak worden bijzondereeisen gesteld.in ruimten, waar grote verschillentussen de binnen- en buitentempe-ratuur verwacht kunnen worden.Overspanningen tot 3 m kunnen ge-maakt worden zonder dat bij eennormale belasting deze platen tezwaar worden voor de uitvoering,ofschoon als regel de lengte-afme-ting van deze bimsplaten (met hetoog op de spanten en gordingen)beter tussen 1,50 en 2,00 m kanworden gekozen.De onderzijde der platen vraagtvrijwel geen verdere bewerking.Eenvoudig sauswerk verhoogt hetaanzicht ervan, zonder de absorbe-rende werking verloren te latengaan. Grote duurzaamheid en eenlage kostprijs motiveren ongetwij-feld de vele toepassingen van dezeconstructie.Toch kan het voorkomen, dat an-445stempeling te bekisten. De onder-slagbinten van de bekisting wordenopgelegd in de stalen balken en hier-op wordt de bekisting aangebracht,zodat de bovenkant van de bekistinggelijk komt met de bovenkant vande staalconstructie. Bekistingsmal-len worden op de stalen balken ge-legd om te voorkomen dat hieropbimsbeton wordt gestort. Bij hetstorten van het bimsbeton dient errekening mede gehouden te worden,dat een goede verbinding wordt ge-maakt tussen deze isolatielaag enhet later te storten normale beton.Dit wordt bereikt door in het bims-beton beugels van betonstaal in testorten. De isolerende laag komt dusals het ware aan deze beugels tehangen. Het ruwe oppervlak vande bimsbetonlaag bevordert medeeen goede aanhechting. Door toe-vallige omstandigheden kon de doel-treffendheid van de verbinding tus-sen de laag bimsbeton en de daaropgestorte laag normaal beton op uit-stekende wijze worden aangetoond.Het pad van de heren bouwers gaatnu eenmaal niet altijd over rozenen zo gebeurde het hier, dat veer-tien dagen na het afstorten derfoto 4. het storten vare het normale beton op dereeds gestorte bimsbetonlaagOnder hel wapeningsnet ziet men de stalen onderslagbinten, waarop geen bims-beton is gestort.vloer, tijdens de montage van de in-stallatie boven het dak, een ongevalgeschiedde. Een stalen plaat, meteen gewicht van 3 000 kg, viel vaneen behoorlijke hoogte op het dak.Op deze schok was het dak niet be-rekend en deed dus wat men vaneen goed betondak mag verwachten,het kraakte en bleef op de wapeninghangen. E?n veld moest dus wordengesloopt, waarbij de aanhechtingvan het bimsbeton aan het gewonebeton duidelijk waarneembaar was.Op het moment van het ongeval wasgeen enkel stuk bimsbeton losge-raakt. De verbindingsbeugels heb-ben ongetwijfeld het hare er toebijgedragen, de verbinding zo doel-treffend te maken.voldoende sterkte om de installa-tie te kunnen dragen,voldoende sterkte voor transportvan de installatie over het daktijdens de montage,waterdichtheid,isolerend tegen koude,voorkomen van condenswatervor-ming tegen de onderzijde,voldoende gelegenheid biedenvoor het waterdicht doorvoerenvan verbindingsleidingen.Overzien wij deze eisen, dan ligthet voor de hand, dat een betonnenbedrijfsvloer de beste waarborggeeft om het gestelde doel te berei-ken.Op fig. 3 zien wij, hoe deze vloeris geconstrueerd. Aan de onderzijdeis een isolatielaag van bimsbetonaangebracht, welke tevens de vor-ming van druppels condenswatervoorkomt. Deze laag mag niet door-lopen over de stalen balken, omdatde druk van de vloer op de opleg-vlakken groter is dan het bimsbetonzou kunnen opnemen.Nog zou verwacht kunnen worden,dat het storten van het beton ophet reeds eerder gestorte bimsbeton,oorzaak zou kunnen zijn van hetverloren gaan van de isolerendeeigenschappen van het bimsbeton,door het vollopen van de pori?nmet cementwater. Tijdens de sloop-werkzaamheden kon ook hiervanhet tegendeel worden bewezen. Hetopgestorte beton was niet noemens-waard ingedrongen in de laag bims-beton. Hiervoor waren tijdens hetstorten ook wel voorzorgsmaatre-gelen genomen, door niet met al teslappe specie te storten en door delaag bimsbeton goed nat te spuiten,zodat het vocht uit de opgebrachtespecie niet kon worden opgezogen(zie foto 4).De UITVOERING is vrij eenvoudig.De staalconstructie biedt een goedegelegenheid om de vloer zonderDe afwerking van de bovenzijde vande vloer vraagt weer bijzondereaandacht. Allereerst moet ervoorworden gezorgd, dat het dakvlakvoldoende op schot ligt. Op het dakmoet worden gerekend op verkeer.Een normale dakbedekking van 2lagen dakvilt is dus niet aan te be-velen. Een laag gietasfalt is zekerafdoende, maar is zeer kostbaar.Het beton op zichzelf is reeds be-hoorlijk waterdicht, zodat geen hogeeisen aan de afdekking behoeven teworden gesteld. Een eenvoudigebeschermlaag van 2 tot 3 mm hardebitumen is voldoende. Om een goedehechting van deze laag te verkrij-gen met het beton, wordt het dak-vlak eerst voorgesmeerd met eenlaag primer. Deze wijze van afdek-ken geeft tevens een goede waar-446borg tegen aantasting van het betondoor chemische invloeden, welkeop bedrijven als het hierboven ge-noemde toch altijd kunnen wordenverwacht.De aansluiting van het dak op deafvoerpijpen moet ook geschiedendoor middel van plakstukken. Zijngeen noemenswaardige chemischeinvloeden te verwachten, dan kanvolstaan worden met zinken plak-stukken. Moet hiermede w?l reke-ning worden gehouden, dan kanmen deze maken van lood. Kunnenverdunde of geconcentreerde zurenin de afvoeren komen, dan zal mener zelfs toe moeten overgaan, deplakstukken te maken van een zuur-bestendig materiaal, zoals b.v. V2A-staal (indien salpeterzuur op het dakkan lekken; V2A-staal is evenwelniet tegen zeewater of zoutzuur be-stand).Met nadruk willen wij er hier opwijzen, en dit geldt voor ieder dak-vlak, dat het maar al te vaak voor-komt, dat juist de afvoer hoger ligtdan het omliggende dakvlak. Dit isnu niet direct bevorderlijk voor eengoede afwatering. Verklaarbaar isdit wel, omdat het plakstuk inbren-gen altijd enige dikte met zich medebrengt. Toch is dit euvel zeer een-voudig te voorkomen, door bij hetafwerken van het dakvlak er op terekenen, dat het beton bij de afvoe-ren 1 tot 2 cm lager blijft liggen.Het plakstuk verzinkt zodoende duseen weinig in het beton.In h?t boven omschreven geval zijngeen twee lagen dakvilt aanwezig;het plakstuk kan er dus ook niettussen in worden aangebracht. Heb-ben wij echter het beton verdieptlaten liggen, dan kan volstaan wor-den met het vasthechten door mid-del van bitumen van het plakstukin het verdiepte gedeelte. De af-werklaag kan daarna hierover wor-den doorgesmeerd, waardoor eengoede waterdichte aansluiting isverkregen.De laatste eis, waaraan het dakmoet voldoen, is het gelegenheidbieden voor waterdichte doorvoervan verbindingsleidingen. Het be-tondak biedt ons deze gelegenheid.Op iedere willekeurige plaats kun-nen sparingen worden gehouden,rondom voorzien van opstaandekanten. Aan de buisleidingen wor-den dan schuine waterkerendeplaatstalen randen aangebracht,welke vallen over de opstaandekanten langs de sparingen.SYNTHESE GEBOUWDe problemen, hierboven omschre-ven, gelden vrijwel voor alle beton-nen daken, uitgevoerd als bedrijfs-vloeren. In bepaalde gevallen kun-nen ook nog wel andere eisen wor-den gesteld, waaraan het dak moetvoldoen. Dit is o.a. het geval bij hetdak van de bedieningshal van hetSynthese gebouw, uitgevoerd doorde N.V. AannemingsmaatschappijDe Kondor (zie foto 5).Over het dakoppervlak stroomt con-stant koelwater, afkomstig van de er-boven geplaatste installatie. De hoe-foto 5. dak van het Synthesegebouw met aansluiting aan de betonnen afvoerkokerkomt te hangen aan het oversteken-de deel van de dakvloer, is een voeggeconstrueerd op de hoogte van hetdakvlak. Deze voeg moet echterwaterdicht zijn. Om dit te bereikenwordt een koperen dilatatiestrip in-gestort.veelheid water is zeer groot n.l.300 m3/h. Het dak is zodanig ge-construeerd, dat het water zich kanverzamelen in goten, welke uit-monden in een betonnen afvoer-koker.Voor het betondak en de kokerwordt gestort met 400 kg cement perm3. Het dak is dus reeds waterdicht,zodat voor de afwerking van hetdakvlak geen bijzondere voorzienin-gen meer behoeven te worden ge-troffen. Een bekleding met eenharde asfaltlaag, dik 3 mm, is vol-doende.Resumerend kan worden gezegd,dat daken, welke dienst moetendoen als bedrijfsvloeren, zeer goeduitgevoerd kunnen worden in beton.Bimsbetori kan daarbij een hulp-middel zijn voor isolatie en voorwering van condenswater. Bij grotedakvlakken zullen voldoende dila-tatievoegen nodig zijn om scheurente voorkomen. Voor afdekking vanhet dakvlak kan volstaan wordenmet een eenvoudige asfaltsmeerlaag.Reeds eerder merkten wij op, datde toepassing van betonconstructiesvaak een ware uitkomst is bij ge-compliceerde bouwobjecten. Zeerzeker wordt dit hier nogmaals be-wezen. Op eenvoudige wijze wordteen goede oplossing verkregen voorde vloerconstructie met de zichdaarop bevindende installatiefun-damenten en voor de afvoer van deabnormaal grote hoeveelheid water.Veel aandacht dient besteed te wor-den aan de verbinding van de af-voerkoker met het betonnen dak.Het dakvlak is een onderdeel vanhet gebouw; er mag dus wordenaangenomen, dat dit geen zakkingzal vertonen. De betonnen kokervormt echter ??n geheel met deriolering en staat los van het ge-bouw; zetting van dit onderdeel isdus wel te verwachten. Om te voor-komen dat de zware betonnen kokerBERICHTDe NederlandseMaatschappij voorHavenwerken teAmsterdam ver-zocht ons mede tedelen, dat zij licen-tiehoudster voorNederland is vande ,,Prometo"-methode voor hetbouwen van silo'somschreven in,,Cement" 17--18,blz. 368--371.449
Reacties