Het transport van onverpakt cement (I)door ing. G. j. HamerInleiding:Het transport van cement in zak-ken vanaf de fabriek werd reeds inbinnen- en buitenland in verschil-lende gevallen vervangen door hetladen in bulk in schepen, auto's enspoorwagons. Het vullen ervan ge-schiedt veelal pneumatisch.De opslag en het interne ver-voer is bij deze nieuwe wijze vantransport aangepast en geschiedteveneens pneumatisch (loswoelen,ledigen, transporteren, Vullen).Het tillen van, en het sjouwen metzakken van 50 kg, het breukgevaar,het stuifbezwaar, de weersinvloe-den, en de kosten van goede papie-ren zakken (ca f 7,-- per ton of ca12?% van de cementprijs, wegens??nmalig gebruik) waren aanleidingtot het invoeren van transport inbulk. Een eenvoudige calculatie toontaan, hoeveel voordeliger op denduur dit transport zal zijn, waarbijals overige voordelen komen: min-der personeel (bezuiniging op lo-nen), minder cementverlies, minderstof en een overzichtelijker bedrijf.Verder wordt het langst aanwezigecement het eerst zonder mankerengebruikt en zal het minder in bind-kracht achteruit gaan, als de silo'sgoed zijn af te sluiten.Voor pneumatisch transport is sa-mengeperste lucht nodig. In debetonwaren- en betonmortelfabriekis deze lucht doorgaans voorhanden;op voer- en vaartuigen is alleen eencompressor-installatie nodig, alsdeze op de losplaats ontbreekt.In drie artikelen zal een overzichtworden gegeven, zoals hieronderschematisch is weergegeven.A. Transport vanaf de cementfabriek1. Per schipGeladen worden schepen tot 400 t.De fabrieken bezitten hiertoe eenpneumatische transportgoot.In de schepen kunnen cementtanksworden geplaatst, die afhankelijkvan de scheepsvorm worden ge-maakt en opgesteld (tek. la). Deschepen worden uitgerust met eencompressor, als deze op de losplaatsontbreekt. De tanks zijn veelal voor-zien van filterplaten en een los-woelbodem.Een andere oplossing is om ??nliggende tank in het schip te plaat-sen (tek. lb).Voor het ledigen van 60--80 toncement uit het schip tot op een af-stand van ca 150 m bij een opvoer-hoogte tot 20 m is een luchtdruknodig van 3 ato. De compressordient hiertoe 4 ato te kunnen leve-ren? en moet van een windketel metveiligheidsklep zijn voorzien. Debenodigde hoeveelheid lucht be-draagt hierbij 15 m3/min.2. Per autoDit transport kan geschieden inlaadkisten of in tanks (foto 2a).De tanks op de vrachtauto met evtl.aanhangwagen (foto 2b) zijn uit-gerust met een Pneumex-installatievoor het lossen en worden desge-wenst voorzien van een compressor.Het laden van de autotanks ge-schiedt vanuit een hoger gelegensilo, waaronder de auto wordt ge-reden.Tot voor enige tijd zijn 2 vertikaletanks per wagen toegepast; tegen-woordig wordt uit veiligheidsover-weging (kantelgevaar) de voorkeurgegeven aan ??n horizontale tank(tek. 3a--3b en foto 3c).De wagens zijn 2- of 3-assig en be-zitten een laadvermogen van 6-10 tresp. 10-14 t. De ledigingscapaciteitbedraagt 80-100 t/h.4 tek. 1a. schip met platte bodem,voorzien van vertikale tanksin groepen van 4 en 6Cement 5 (1953) Nr 11-12 tek. 1b. schip met platte bodem, voor-zien van ??n horizontale tank1753. Per spoorDe Nederlandsche Spoorwegen ge-bruiken hiertoe de bekende laad-kisten, die direct bij de afnemer ineen laag gelegen kuil worden ge-kipt, als er spooraansluiting aan-wezig is, en in het andere gevalop een auto moeten worden over-geladen.Een verbetering is de laadkist metpneumatische lediging.In het buitenland gebruikt men een4-assige ketelwagon voor 40 t ce-ment (foto 4), die in pendeldiensttussen de cementfabriek en een cen-trale opslagplaats van een bouw-centrum rijdt. De loscapaciteit be-draagt, bij een opvoerhoogte vanca 15 m bij een totale horizontaleaanvoerweg van 10 m, met eencompressor voor 7 m3/min en 2 atoluchtdruk, ca 80 t/h.Het overladen in autotanks voor6,5 t bedraagt per tank 2--3 min,waarbij gebruik kan worden ge-maakt van de compressor op deauto.Ook vloeistoftanks kunnen tot ce-mentketels worden verbouwd, dieuit economisch oogpunt in kleinereruimten worden onderverdeeld enverder met een Pneumex leeg- entransportinrichting worden uitge-rust. Hiertoe heeft elke ruimte on-derin een naar het midden dalendeporeuze bodem.(w?rdt voortgezet)A foto 2a. auto met 2 vertikale tanksA foto 2b. auto met aanhangwagen met 4 tanksfoto 3c. auto met ??n horizontale tankFoto's en tekeningen zijn verstrekt doorN.V. Technisch Bureau Kaumanns & Co.,Den Haag.V foto 4. vier-assige ketelwagonsvoor 40 t cement elktek. 3a-b. auto's met??n horizontale tank176 Cement 5 (1953) Nr 11-12