foto 7. overzicht KLM-LuchtfotoDe ,,Wierdense Brug" te Almelodoor ir H. SorgdragerInleidingDe inmiddels tot stand gekomendoortrekking van de zijtak van hetTwenthekanaal langs Almelo heeftde uitvoering van een aantal kunst-werken noodzakelijk gemaakt. Hier-van is de betonnen boogbrug in deweg Wierden--Almelo belangwek-kend:in technisch opzicht, omdat hierbijvoor de eerste maal de traditio-nele geconstrueerd stalen trek-banden (zie ,,Beton" no 1 van 5-1-1940) vervangen zijn door over-sp anningskabels;in aesthetisch opzicht omdat hetwindverband ditmaal wordt ge-vormd door twee licht gebogenkoppelplaten (zie foto's 6 en 7).Over het ontwerp en de berekeningvan betonnen boogbruggen in onsland is reeds veel lezenswaardigsgeschreven; ditmaal derhalve ietsover enkele aspecten van de uit-voering.AlgemeenDe brug is ontworpen door de Di-rectie Bruggen van de Rijkswater-staat en onder haar toezicht uitge-voerd door de Aanneming-Mij. ,,DeKondor" N.V. Het brugdek is totaalcirca 90 m lang en van leuning totleuning circa 19 m breed. De mid-denoverspanning bedraagt 44 m meteen construetiehoogte van 70 cm. Derijdekbreedte is 9 m en de door-vaartwijdte 38 m.UiterlijkDe betonbruggen in ons land, enzeker de betonnen boogbruggen, be-horen beslist tot die betonconstruc-ties, die ,,gezien" mogen worden.Dit is niet te danken aan geheimetoeslagstoffen of revolutionnaire op-pervlakte-behandelingen, maar aanhet door dik en dun vasthouden aanzware, doch verantwoorde en aande praktijk getoetste eisen inzake:ondersteuningconstructies, bekisting,betonsamenstelling, betonverwer-king en nabehandeling. De prettigeverrassing van de Wierdense Brug is,dat het in deze tijd nog mogelijkblijkt, een acceptabel stuk beton temaken zonder air-hulpstoffen, zon-der stalen bekistingen, zonder be-tontriplex en zonder bovenmatiggebruik van trilapparaten.OndersteuningsconstructieDe ondersteuningsconstructie is opde gebruikelijke wijze samengestelduit rondhout-stutten met badding-verbanden, rijkelijk voorzien vanbouten en volgplaten, en gefun-deerd op ingeheide houten hulp-palen. De constructie heeft aan deverwachtingen beantwoord, ondankshet feit dat enkele hulppalen opmeerdere, soms vijf (!) plaatsen wa-ren gebroken. Merkwaardig genoegis dit bij de nauwkeurige kalende-ring tijdens het inheien niet totuiting gekomen.BekistingTer wille van het uiterlijk van hetbeton zijn slechts geringe maataf-wijkingen toegestaan en wordenhoge eisen gesteld aan de hoedanig-heid van het bekistinghout. Naar-mate men de tolerantie meer be-perkt, wordt de te besteden tijd pereenheid hoger. Ondanks de leuze,,doe het dan maar meteen goed"blijft het moeilijk een exact ver-band te leggen tussen kleiner wor-dende maattoleranties enerzijds, ende teruglopende kwantitatieve ar-beidsprestatie anderzijds. In feiteis dit voor de aannemer de grieze-ligste factor bij de gehele operatie.Heeft hij ??n en ander voldoendezwaar laten wegen bij het makenvan zijn begroting? En ziet hijkans een voldoend aantal vakbe-kwame timmerlieden aan te trek-ken zonder op opvallende wijze debeloningsvoorschriften te over-treden?Tegenover deze zorgen staat devoldoening, wanneer een onderdeel,,er goed uit komt".VoorspanningDe spatkracht van de bogen wordtopgenomen door het brugdek, datdaartoe is voorgespannen. De voor-spanningskabels zijn in twee groe-pen van elk 24 stuks onderge-bracht in verzwaringen van hetbrugdek ter plaatse van de bogen.Cement 5 (1953) Nr 11-12 167Ze zijn samengesteld, gespannen,verankerd en ge?njecteerd volgenshet systeem Freyssinet. In ver-band met de beschikbare plaats-ruimte heeft men niet de toen gang-bare kabel 12 ?5 toegepast, maareen kabel van 18 draden ? 5 mm.De samenstelling en het spannen vanleze 18 draads kabels gaf aanvanke-lijk enkele moeilijkheden en vraagtspeciale maatregelen. Het heeftweinig zin, daar nu op in te gaan,aangezien mag worden verwacht,dat dit type kabel verdrongen isdoor de kabel met 12 draden ? 7 mm.Ge?njecteerd is met een cement-tras-water-mengsel, dat sindsdienook op andere objecten met goedresultaat is toegepast.StortenGrote kieskeurigheid t.a.v. degradering van de toeslagstoffen endeskundige samenstelling van hetbetonmengsel hebben een goed ver-werkbare specie met zeer bevredi-gende kubussterkten opgeleverd.De menging geschiedde met tradi-tionele molens, het transport met deevenzeer traditionele silobakken enjapanners (zie foto 3).Bij het storten van de bogen enwindverbanden is er naar gestreefd,de specie door een keten van kortegoten zoveel mogelijk ter plaatse tebrengen (zie foto 2).Het grootste stort betrof het brugdekvan de middenoverspanning: 500 m3beton continu te storten met eencapaciteit van circa 20 m3per uur.Op zichzelf niets nieuws, al moestenin dit geval een groot aantal nietvan verantwoordelijkheidsgevoelgespeende lieden worden aange-trokken om de in het dek in testorten omhullingskokers van devoorspanningskabels dag en nachtte vrijwaren voor beschadiging doorporders, prikkers, trappers enderaillerende japanners.Wellicht heeft het zin, even stil testaan bij het feit, dat men voor eendergelijk stort een kleine bedrijfs-zekere fabrieksinstallatie opzet meteen vervangingswaarde van circa 75 000,-- Een fabriek voor 100 tot150 draai-uren, goeddeels in ,,tweeploegendienst".... Een fabriek,waarvan men bovendien verwacht,dat in de eerste draaiuren reeds devolle capaciteit wordt gehaald, meteen bezetting bestaande uit de nor-male ploeg, geleende arbeiders vanandere werken en van te hulpschie-tende goede collega's -- aangevuldmet ,,losse" krachten.Wat men ook van deze ,,losse"krachten kan zeggen, ze hebben eenbijzondere neus voor ,,bottlenecks"en plegen midden in de nacht metnieuwe looneisen te komen, die menniet met een verwijzing naar hetCollege van Rijksbemiddelaars kanafdoen.NabehandelingNathouden, maar dan ook goed.168Cement 5 (1953) Nr 11-12Cement 5 (1953) Nr 11-12169