44 Dilatatieafstanden nader beschouwd 1 Scheurvorming bij metselwerk (2) Meer informatie Het eerste artikel in deze serie 'Zijn scheuren zorgwekkend?' is verschenen in Cement 2016/4 en te raadplegen op www.cementonline.nl. Meer informatie over de in dit artikel beschreven methode staat in [1] en [2]. Scheurvorming in gevelmetselwerk wordt, al dan niet terecht, veelal beschouwd als schade. Om die reden adviseren fabrikanten van bak- of betonstenen en adviesbureaus om de afstand tussen dilatatie - voegen vrij klein te houden. Deze angst voor schade, ingegeven door negatieve ervaringen, heeft zijn weerslag gevonden in de regelgeving waarin strenge voorschriften voor de dilatatieafstanden zijn opgenomen. Er is nu een nieuwe methode voor het bepalen van de dilatatieafstand waarbij beperkte scheurvorming wordt toegelaten. Dilatatieafstanden nader beschouwd 8 2016 45 Momenteel bestaat er geen universeel aanvaarde en weten- schappelijk onderbouwde ontwerpmethode om de dilatatie- afstand te bepalen bij metselwerkgevels. Dit verklaart de grote variatie in voorschriften die in de verschillende Europese landen van toepassing zijn. Vanuit wetenschappelijk oogpunt kan niet worden verklaard waarom de eisen in buurlanden met vergelijkbare klimatologische omstandigheden als in Nederland, België of Duitsland, zo verschillend zijn. Kleine verschillen zijn alleen te verklaren uit bouwtraditie en andere bouwmethoden. Ook binnen alleen België zijn zowel gebouwen terug te vinden waarbij de dilatatieafstanden heel klein zijn (foto 1) als gebouwen met dilatatieafstanden die meer dan 20 m bedragen (foto 2) en waarbij geen (zichtbare) scheurvorming aanwezig is. Voorschriften In voormalige nationale normen en voorschriften waren ontwerpregels voor dilatatieafstanden opgenomen die sterk van elkaar verschilden. Dit blijkt duidelijk uit een vergelijking tussen de oude Belgische norm (tabel 1) en de Nederlandse CUR-Aanbeveling 82 (tabel 2). Deze regels waren meestal geïn- spireerd door specifieke gevallen waarbij de scheurvorming niet noodzakelijk het gevolg was van verhinderde opgelegde vervorming. De ontwerpregels die in Eurocode 6 (EC6) (tabel 3) zijn opgenomen, kunnen worden beschouwd als een compromis waarbij de ondergrens van alle oude nationale voorschriften is aanbevolen (conservatieve waarde). Tabel 1 Maximale dilatatieafstand voor ongewapend metselwerk volgens de oude Belgische metselwerknorm voor wanddikte kleiner dan 140 mm [3] steentype l m [m] baksteen 30 kalkzandsteen 8 betonsteen 8 cellenbeton 6 Tabel 2 Maximale dilatatieafstand voor ongewapend metselwerk volgens CUR- Aanbeveling 82 voor ongewapend baksteenmetselwerk [4] geveltype l m [m] noordgevel 14 overige gevels 12 borstweringen met hoogte h