Log in
inloggen bij Cement
Hulp bij wachtwoord
Geen account?
shop word lid
Home / Alle kennis / Artikelen

De kunst van het tegenspreken

Professionele tegenspraak in het belang van constructieve veiligheid Johan Bolhuis, Menno Pronker - 9 juni 2021

De kunst van het tegenspreken, wat is dat eigenlijk en vooral wat heeft dat met het bouwen van constructies te maken? De relatie lijkt ver gezocht maar is dat niet. Integendeel, voor een gezonde bouwsector, waar veiligheid hoog in het vaandel staat, is professioneel tegenspreken een must.

Relevante rapporten OVV

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) heeft recent diverse rapporten uitgebracht naar aanleiding van incidenten in de bouw. Dit zijn:

De rapporten zijn beschikbaar op www.onderzoeksraad.nl.

Professioneel tegenspreken krijgt in de bouw de laatste tijd de nodige aandacht. Die aandacht is het gevolg van de discussie over de constructieve veiligheid van bouwwerken. Een discussie die zijn oorsprong vindt in de diverse voorvallen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden. Denk aan het instorten van de parkeergarage bij Eindhoven Airport of het dak van het AZ-stadion. Deze voorvallen hebben met elkaar gemeen dat zij zijn onderzocht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV, zie ook kader). Een van de conclusies uit alle rapporten was dat in alle fasen van het bouwproces de gezamenlijke aandacht voor de constructieve veiligheid onvoldoende is.

Om de constructieve veiligheid in de bouwsector te verbeteren, is volgens de OVV een betere risicobeheersing in de bouwsector nodig. Er worden drie terreinen genoemd:

  1. Minder vrijblijvende Governance Code Veiligheid in de Bouw;
  2. Het borgen van veiligheid;
  3. Het organiseren van professionele tegenspraak.

Signalen voor professionele tegenspraak

In het rapport ‘Bouwen aan constructieve veiligheid’ [2] beschrijft de OVV waar professionele tegenspraak in het bouwproces van waarde had kunnen zijn:

'De processen zijn niet zo ingericht dat een procesverantwoordelijke deze signalen periodiek voorlegt aan deskundigen en hen uitdaagt mee te denken over mogelijk op te treden (ongevals)scenario’s, onafhankelijk van de eerder vastgestelde normen en criteria. Hiermee blijft een mogelijkheid van professionele tegenspraak onbenut (“Hoe zeker zijn we van dit probleem?”).'

'Verder is het van belang dat een professional overziet hoe ver zijn kennis, ervaring en deskundigheid reikt. Daarbij gaat het niet alleen om ervaringsdeskundigheid, maar nadrukkelijk ook om inzicht in de faalmechanismen die bij het eigen handelen een rol spelen. Dit vraagt om een kwetsbare opstelling van de professional en (ruimte voor) kritisch tegengeluid binnen de projectorganisatie. Juist het organiseren van tegenspraak hoort bij professioneel handelen: het vermogen te aanvaarden iets niet zeker te weten, de bereidheid hierop met anderen kritisch te reflecteren, om vervolgens te kunnen handelen. Het elkaar kunnen en durven aanspreken is hiervoor een basisvoorwaarde, die onvoldoende wordt ingevuld. Het organiseren van professionele tegenspraak vormt hiermee een essentieel onderdeel van het proces van risicobeheersing.'

Foto 1. Hijsongeval Alphen aan den Rijn (foto: kraanbedrijf)

Foto 2. Ingestorte parkeergarage Eindoven Airport (foto: Jacques Linssen)

Foto 3. Ingestort dak AZ-stadion (foto: OVV)

Volledige bericht lezen?

Het volledige item is gratis beschikbaar voor onze leden.
Nog geen lid? meld u aan bij ons netwerk.

Reacties

Rob Plug - BubbleDeck International Light Weigt Concepts B.V. 20 juli 2021 19:40

Met belangstelling heb ik dit artikel gelezen. Een informatief stuk, waarbij ik wel enkele kanttekeningen wil plaatsen. In het artikel worden statements geciteerd van de 'Onderzoeksraad voor de Veiligheid' die mijns inziens een open deur intrappen. Ik vraag mij überhaupt af hoe waardevol deze statements zijn, als ze worden uitgesproken door de Onderzoeksraad. Bij hun onderzoek naar de oorzaak van de in het artikel genoemde instorting in Eindhoven, beschrijft en analyseert de Onderzoeksraad immers een vloer die in het geheel niet is toegepast in Eindhoven. Dit wordt overigens bevestigd in punt 3.2 van notitie 9780 van Adviesbureau Hageman van 5.12.2018. Hoe serieus moeten we zo'n rapport en de conclusies van de 'Onderzoeksraad' dan nemen? Ik heb deze kwestie heel vaak voorgelegd aan de vele ingenieursbureaus, die ik de afgelopen 4 jaar heb bezocht, waarbij geen enkele professional (met uitzondering van Adviesbureau Hageman) mij ooit heeft weersproken. Toch is bovengenoemde kwestie echter door geen enkele professional ooit aangekaart. De reden dat deze kans voor professionele tegenspraak door niemand werd benut, ligt waarschijnlijk in de belangensfeer, met andere woorden: persoonlijke en bedrijfsbelangen wegen zwaarder dan de constructieve veiligheid en de waarheid. De alinea waarin wordt vermeld hoe ons brein omgaat met de tegenspraak sluit hierbij naadloos aan: "als we overtuigd zijn van ons gelijk, staat het brein open voor alle signalen die het bevestigen en sluit ons brein zich af van signalen die het tegenspreken. Dit noemen we tunnelvisie." En de algehele gang van zaken bij de instorting van de parkeergarage in Eindhoven is een typisch geval van zo'n tunnelvisie. Binnen 11 dagen na de instorting werd als hoofdoorzaak 'een systeemfout van het voegdetail' aangewezen door de hoofdaannemer. Adviesbureau Hageman, TNO en de Onderzoeksraad hebben deze conclusie overgenomen en na 4 jaar worden de talloze aanwijzingen dat andere oorzaken waarschijnlijker zijn nog altijd niet gehoord en/of niet gezien en afgedaan als onzin. Bij deze hoop ik oprecht dat er ooit gehoor wordt gegeven aan de oproep voor professionele tegenspraak in onderhavige kwestie. Rob Plug

x Met het invullen van dit formulier geef je Cement en relaties toestemming om je informatie toe te sturen over zijn producten, dienstverlening en gerelateerde zaken. Akkoord
Renda ©2024. All rights reserved.

Deze website maakt gebruik van cookies. Meer informatie AccepterenWeigeren