Ik handelde vanuit de gedachte: “Vertrouwen is goed, controle is beter”, waarbij vertrouwen betekent dat we ervan uitgaan dat iemand volgens verwachting zal presteren. Maar is controle wel beter dan vertrouwen? Het is bekend dat, wanneer mensen weten dat er nog drie controlerondes volgen, men de neiging heeft minder nauwkeurig te werken. Er wordt immers toch nog gecontroleerd? Dus teveel controle werkt averechts. Wat is dan wel effectieve controle?

Effectieve controle bij een ontwerp begint bij goede zelfcontrole. Door gestructureerd te werken, duidelijk uitgangspunten weer te geven, goede figuren/schema’s op te nemen en eenheden eenduidig te vermelden, vergroot je de kans dat een eventuele fout door jezelf of door een ander wordt opgemerkt. Controleer stapsgewijs je invoer en dan je uitvoer; zijn de uitkomsten zoals je zou verwachten?

Daarnaast is een interne afstemming tussendoor nuttig om de kans op fouten te verkleinen; ook wel het 4-ogen principe genoemd. Door overleg met een ervaren collega voorkom je dat je alleen oordeelt op basis van de kennis waarover je op dat moment zelf beschikt. In het Engels wordt dat ‘availability bias’ (beschikbaarheidsvalkuil) genoemd.

Tenslotte is er de eindcontrole van het ontwerp. De hoeveelheid en vorm hiervan is afhankelijk van de complexiteit van het werk gedeeld door de hoeveelheid ervaring van de constructeur. Bij gebouwen in Consequence Class 3 is een risicoanalyse en externe toets door een collega-bureau verstandig, zoals ook bijvoorbeeld in Convenant Hoogbouw is aangegeven.

Goede controle is dus absoluut zinvol. Maar het past niet altijd zo in onze volksaard. Wanneer in de discussie over kwaliteitsborging in de bouw de Duitse ‘prufingenieur’ weer eens van stal wordt gehaald, vraag ik mij af of wij dat in dit land wel willen. Wij vinden het vaak leuker zelf iets te verzinnen dan om een ander te controleren. En we vinden het al helemaal niet prettig gecontroleerd en - voor ons gevoel - aangevallen te worden. Wanneer wantrouwen het onderling vertrouwen gaat verdrijven, wordt het plezier in de samenwerking minder.

Aan het eind kunnen we dus constateren dat controle goed is, maar vertrouwen beter. In elk geval voor ons Nederlandse humeur!