1  Huis op 't Raboes is gemaakt met 'pure, eerlijke' materialen EEN BONTJAS van beton Huis op 't Raboes, Eemnes 62? CEMENT 1 2021 beton in beeld door Kirsten Hannema foto's, tenzij anders vermeld Iwan Baan MOBIELE BETONCENTRALE Het huis is opgebouwd uit drie volumes ? leefruimtes, hoofdslaapkamer en logeerkamers ? onderling verbonden door een T-vormige tussenruimte annex entreehal. De architecten waren voor de uitstraling van het verblijf geïnspireerd door een stampbetonnen (droge, door aanstampen te verdichten, betonspecie) kantoorgebouw dat architectenbureau DMOA in Leuven bouwde. Het geheim van de fraaie, in lagen gestorte gevels bleek het 'chocoladezand' uit de Leuvense grond. Ze namen een paar zakken van het 'chocoladezand' mee en gingen op 't Raboes aan de slag, maar het poreuze stampbeton bleek te kwetsbaar voor het ruwe klimaat op 't Raboes. Ze zochten naar alternatieve betonsoorten bij de grote betoncentrale in de regio, maar de gewenste kleur bleek niet leverbaar. De oplossing werd gevonden in een mobiele betoncentrale. CEMENT 1 2021 ?63 beton in beeld 2 Huis op 't Raboes biedt uitzicht over het water, het veld en de aangeplante bomen PROJECTGEGEVENSproject Huis op 't Raboes, Eemnes opdrachtgever Michel en Greet Schoonderbeek / Schipper Bosch architect De Kort Van Schaik hoofdaannemer Karbouw Betonwerk vloer en vensterbanken Betonreformoppervlak 230 m² oplevering 2020 Een 'bontjas van beton', zo omschrijven architecten Robert-Jan de Kort en Sander van Schaik het buitenverblijf dat ze bouwden bij jachthaven 't Raboes aan het Eemmeer; midden in een stiltegebied. Op deze plek wilde ondernemer Michel Schoonderbeek een familiehuis realiseren, waarin je leeft met de natuur en dat tegelijk beschermt tegen de elementen. Het moest duurzaam zijn in energiegebruik en gemaakt met 'pure, eerlijke' materialen. 2 64? CEMENT 1 2021 beton in beeld 3 Onderzochte samples, bron: Karbouw 4 Qua maatvoering sluiten de planken voor de bekisting precies aan op het hout dat voor de luifels en het dak is gebruikt SAMPLE NO. 5 Op locatie onderzochten de ontwerpers met proefstukken hoe ze het beton in een keer konden storten terwijl de sfeer van het stampbeton overeind zou blijven. Ze bepaalden welke houtsoort het beste werkte als bekisting en wat het effect was van de plank - dikte op de tektoniek van de gevel. De keus viel op onge- schaafd vurenhout; dat gaf de monoliete uitstraling die ze zochten. Qua maatvoering sluiten de planken precies aan op het hout dat voor de luifels en het dak is gebruikt. Om de samenstelling van het beton te bepalen, maakten ze vervolgens zes samples; no. 5 gaf de beste plankaf - druk. Als toeslagmateriaal is wit rijnzand, donker (Leuvens) zand en grind toegepast. 3 4 CEMENT 1 2021 ?65 beton in beeld 5 6 5 Voor de bekisting zijn lange planken gebruikt, zodat de gevel vrij zou blijven van stuiknaden 6 De gevel bestaat uit een betonnen buitenspouwblad en een metselwerk binnenspouwblad, bron: De Kort Van Schaik RUWBOUW IS AFBOUW De gevel, gemaakt zonder zichtbare dilataties, bestaat uit een 15 cm dik betonnen dragend buitenblad en een metselwerk binnenspouwblad ? gestuukt en afgeschuurd ? met daartussen isolatie en een forse spouw waarin de schuifdeuren en -ramen verdwijnen. Voor de bekisting zijn lange planken gebruikt, zodat de gevel vrij zou blijven van stuiknaden. Wat normaal gesproken ruwbouw is en wordt omkleed, is hier het beeldbepalende deel van de architectuur geworden. 66? CEMENT 1 2021 8 7 7 De vloer, vensterbanken en de plinten zijn gemaakt van gepolijst beton 8 De raamdorpels zijn tegelijk met de wanden gestort, om te voorkomen dat er kleurverschil zou ontstaan UITGEBALANCEERD Tijdens het storten van de wanden maakten de architec - ten platen als proefstukken voor de vloer, die is gepolijst. Hetzelfde beton krijgt daarmee een totaal ander aanzien; door het schuren komt de kiezel tevoorschijn. De vensterbanken zijn tegelijk met de vloeren in het werk gestort, de raamdorpels ? als prefab elementen - tegelijk met de wanden, om te voor- komen dat er kleurverschil zou ontstaan. De dorpels zijn iets langer dan de raamopening gemaakt en daarna op maat gezaagd. De plinten zijn ook als prefab elementen ter plekke gestort; hiervoor maakten de bouwers met lange planken mallen naast het huis. De betonnen latten zijn vervolgens op maat gezaagd en gepolijst. Aldus zijn drie betonvarianten bedacht ? ruw, glad, gepolijst ? die samen met de andere materialen een uitgebalan- ceerd palet vormen en waarmee de architecten een gebouw hebben gemaakt dat veel verfijnder is dan het stampbetonnen voorbeeld. Huis op 't Raboes in Eemnes staat uitgebreid beschreven en geïllus- treerd op www.tektoniek.nl. Tektoniek is het kennisnetwerk voor architectuur in beton. Via lezingen, projectbezoeken, work - shops, expert meetings en online communicatie wordt informatie, inspiratie en ondersteuning geboden aan (toekomstige) archi- tecten, constructief ontwerpers, bouwkundig adviseurs en produ- centen. Daarbij gaat het altijd om de relatie tussen vormgeving, constructie en maakbaarheid. CEMENT 1 2021 ?67 beton in beeld