In de rubriek Dick voor Mekaar deelt onze hoofdredacteur Dick Hordijk
praktijkervaringen die hij opdoet met schadeonderzoek bij Adviesbureau
ir. J.G. Hageman B.V. Hij doet dat geheel op zijn manier, onder eigen verantwoordelijkheid en zonder enige status.
Lekkages van betonconstructies zijn geen zeldzaam probleem. Soms is de oorzaak van een lekkage en de lekweg duidelijk en is deze goed te stoppen via injecteren. Maar soms ook is het lastig vast te stellen waarlangs het water in de constructie precies zijn weg vindt en is het lastig om de lekkage te stoppen. In deze editie besteed ik aandacht aan een ervaring die ik al een keer eerder heb gedeeld via Cement [1], namelijk een lekkage bij de aansluiting van diepwanden en vloeren.
81 5 2018 Dick voor Mekaar
De lekkage die ik hier bespreek, kan optreden langs stekeinden
bij aansluitingen van vloeren op diepwanden. Deze vorm van
lekkage hebben we enkele malen bij projecten gezien. Toen ik
voorzitter was van Stufib en we een excursie hadden naar een
interessant gebouw in een grote stad in Nederland, werd
getoond hoe vloeren in de ondergrondse parkeergarage zouden
worden aangesloten op diepwanden. Op basis van een eerdere
ervaring vroeg ik me af of ik een opmerking moest maken. Ik
heb dat niet gedaan. En ja hoor, enige tijd later was ik als advi -
Water vindt
zijn weg!
Lekkages van betonconstructies zijn geen zeldzaam probleem. Soms is
de oorzaak van een lekkage en de lekweg duidelijk en is deze goed te
stoppen via injecteren. Maar soms ook is het lastig vast te stellen waar -
langs het water in de constructie precies zijn weg vindt en is het lastig
om de lekkage te stoppen. In deze editie besteed ik aandacht aan een
ervaring die ik al een keer eerder heb gedeeld via Cement [1], namelijk
een lekkage bij de aansluiting van diepwanden en vloeren.
Dick voor M ekaar
In de rubriek Dick voor Mekaar deelt
onze hoofdredacteur Dick Hordijk
praktijkervaringen die hij opdoet met
schadeonderzoek bij Adviesbureau
ir. J.G. Hageman B.V. Hij doet dat geheel
op zijn manier, onder eigen verantwoor -
delijkheid en zonder enige status.
Dick voor Mekaar (4)
seur betrokken bij opgetreden lekkages. Lekkages die men met
zeer omvangrijke en kostbare injecties probeerde te stoppen.
De lekkage betrof water dat, onder de in de diepwand meege -
storte stekeinden, uit de diepwand uittrad. Je zou kunnen
denken dat dit op zich geen probleem hoeft te zijn, omdat ter
plaatse van de stekeinden uiteindelijk een constructieve vloer
wordt aangestort. Dat was namelijk ook de reden de stekeinden
aan te brengen. Echter, na realisatie van de aan de diepwand
1 Uit de diepwand treden van water onder stekein - den
1
beton in beeldDick voor Mekaar
82
aansluitende vloer bleek het water alsnog onder en/of boven de
vloer uit de diepwand te treden.
Diepwanden lekken
Van diepwanden is geaccepteerd dat deze niet 100% waterdicht
zijn. Lekkage kan optreden bij bijvoorbeeld verticale voegen
tussen de segmenten en door de segmenten van de diepwand
zelf [2]. Maar lekkage kan ook plaatsvinden ter plaatse van de
stekwapening bij vloeraansluitingen (foto 1). Dat zou volgens
het Handboek Diepwanden [3] komen doordat ruimte onder
de staven ontstaat ten gevolge van het nazakken van het beton.
In [3] wordt gesproken over beperkte en goed injecteerbare
lekkages. De ervaring heeft echter geleerd dat soms toch wel
zeer omvangrijke injectiewerkzaamheden (foto 2) met hoge
kosten nodig zijn.
Nazakken volgens norm
Het genoemde nazakken treedt volgens Eurocode 2 [4] op onder
bovenstaven, waar om die reden met verminderde aanhechting
moet worden gerekend. Echter, als de dikte van de constructie
groter is dan 600 mm, geldt dit nazakken volgens de norm alleen
voor de bovenste 300 mm van een constructie. De gedachte hier -
achter is dat door voldoende verticale speciedruk het beton onder
de bovenste 300 mm goed om de wapening vloeit. Voor de over
het algemeen zeer hoge diepwanden zou dit betekenen dat nazak -
ken geen effect heeft op de verankering.
De in de praktijk waargenomen ruimte onder stekwapening
laat zien dat dit, in ieder geval bij diepwanden, anders kan zijn.
2 Injectienippels bij de aan - sluiting van een construc - tievloer aan een diepwand3 Schematische weergave van een diepwand met water onder en langs de wapening en stekeinden
Dick voor Mekaar
2
3
Dick voor Mekaar
beton in beeld
5 2018
83
4 Uittreden van water boven een balk die met stekein - den aan de diepwand is verbonden
Het specifieke karakter van diepwanden, waarbij de grond de
bekisting vormt van de betonconstructie, speelt daarbij waar -
schijnlijk een belangrijke rol. Bij vervormbare grondlagen kan
het aanbrengen van de betonspecie leiden tot vervormingen
van de grond in de tijd en daarmee nazakken van het beton. Zo
mogelijk speelt ook de vaak forse verticale wapening, waar de
specie in het 'begin' op gaat rusten, een rol.
Oorzaken lekkage
Een mogelijke verklaring voor de lekkage ter plaatse van stek -
wapening is als volgt. In de diepwanden, met daarin over het
algemeen veel wapening met grote diameters, zijn door het
nazakken van het beton mogelijk kanaaltjes onder horizontale
wapeningsstaven aanwezig. Verder is de mengselsamenstelling
voor diepwanden vaak gevoelig voor bleeding, hetgeen zeker
gezien de hoogte van de diepwanden tot uitstoot van water
leidt. Dit water zoekt zich vaak rond de wapeningsstaven een
weg naar boven. Dit maakt dat ook rond de verticale staven
ruimte ontstaat voor water.
Kortom, het kan zo zijn dat in het gewapende middengedeelte,
het hart, van de diepwand, zich min of meer een 'gangenstelsel'
rond wapeningsstaven bevindt (fig. 3). Omdat zich in de
dekking aan de buitenzijde altijd wel ergens een lekweg
bevindt, zal dit stelsel zijn gevuld met water, dat zijn weg heeft
gevonden vanaf de buitenzijde van de diepwand.
De veelal grote dekking van de diepwand zorgt ervoor dat de
wand nog relatief waterdicht is. Echter, op plaatsen waar de
stekwapening door de dekking heen aan de binnenzijde van de
diepwand is aangebracht voor de vloeraansluiting, wordt met
de holle ruimte onder deze staven een lekweg vanuit het hart
van de diepwand gecreëerd. Het water, dat zich in de diepwand
bevindt, kan nu eenvoudig onder de stekeinden door zijn weg
naar de binnenzijde van de diepwandconstructie vinden.
In de praktijk is waargenomen dat daar waar eerst lekkages
optraden bij de stekwapening, na het aanstorten van de vloer of
een balk, de lekkages zich onder of boven de vloer of balk
manifesteerden (foto 4). In die situatie gaat het water klaarblij -
kelijk zijn weg zoeken door de aangebrachte verticale voeg, die
kennelijk niet waterdicht is, of het waarschijnlijk enigszins
poreuze buitenste gedeelte van de diepwanddekking.
Voor alle duidelijkheid, dit is een theorie die ? voor zover
bekend ? nog niet nader is onderzocht en/of aangetoond en
mogelijk dat het ook slechts speelt bij zwaar gewapende diep -
wanden. ?
? LITERATUUR
1 Aandachtspunten waterdichtheid. Cement 2016/1. p. 36-41.
2
NEN-EN 1538, Uitvoering van bijzonder geotechnisch werk ?
Diepwanden. September 2010.
3
CUR/COB-rapport 231 'Handboek diepwanden ? Ontwerp
en uitvoering', Stichting CURNET, Gouda, 2010.
4 NEN-EN 1992-1-1+C2:2011, Eurocode 2, november 2011.
4
5 2018 Dick voor Mekaar
De lekkage die ik hier bespreek, kan optreden langs stekeinden bij aansluitingen van vloeren op diepwanden. Deze vorm van lekkage hebben we enkele malen bij projecten gezien. Toen ik voorzitter was van Stufib en we een excursie hadden naar een interessant gebouw in een grote stad in Nederland, werd getoond hoe vloeren in de ondergrondse parkeergarage zouden worden aangesloten op diepwanden. Op basis van een eerdere ervaring vroeg ik me af of ik een opmerking moest maken. Ik heb dat niet gedaan. En ja hoor, enige tijd later was ik als adviseur betrokken bij opgetreden lekkages. Lekkages die men met zeer omvangrijke en kostbare injecties probeerde te stoppen.
De lekkage betrof water dat, onder de in de diepwand meegestorte stekeinden, uit de diepwand uittrad. Je zou kunnen denken dat dit op zich geen probleem hoeft te zijn, omdat ter plaatse van de stekeinden uiteindelijk een constructieve vloer wordt aangestort. Dat was namelijk ook de reden de stekeinden aan te brengen. Echter, na realisatie van de aan de diepwand aansluitende vloer bleek het water alsnog onder en/of boven de vloer uit de diepwand te treden.
Reacties