ir.W.J.PetriBredero Bouw, Utrecht Tekenen met behulp van decomputerWerkstation (foto 1)Een werkstation bestaat in ons geval uit een grafisch beeldscherm, toetsenbord, joystick eneen functietoetsenbord. In andere systemen zal een werkstation er niet veel anders uitzien.Het beeldscherm kim enkel of dubbel zijn uitgevoerd, eventueel met kleurweergave en isverstelbaar in een voor de gebruiker gunstige positie. Met behulp van een hendel (joystick)kan een kruisdraad over het scherm worden bewogen. Hiermee kunnen punten wordenaangegeven, waartussen een lijn moet worden getekend. Via een alpha-numeriek toetsen-bord worden commando's of gegevens aan de computer doorgegeven.Door middel van een functie-toetsenbord kunnen subroutines worden opgeroepen en alstekencommando's worden doorgegeven. Een andere mogelijkheid is het gebruik van een~nu-tablet, bestaande uit een elektronisch gevoelig oppervlak waarop een 'menu' kanInleidingDe uitdrukking CAD/CAM zult u al lezende in dit themanummer al verscheidene keren zijntegengekomen, daar waar gesproken werd over computergesteund ontwerpen. Als we eerstmaar eens de 0 goed waar konden maken in de betekenis van drafting, en nog niet als design,om over de M van manufacturing nog maarte zwijgen, dan zouden we al erg gelukkig zijn. Ziedit niet als een negatieve uitspraak; er zitten wel degelijk zeer positieve kanten aan hettekenen met de computer, maar die moeten wel goed benut worden.Wie met deze methode begint, moet zich goed realiseren, dat het niet alleen een kwestie isvan een tekening op een andere manier maken, maar dat het sterk ingrijpt op de organisatievan een project om alle voordelen te kunnen uitbuiten. Met name als diverse disciplines zoalsbouwkunde, constructie, elektra, mechanische installaties en sanitair gezamenlijk met datproject bezig zijn.Verder vergt opleiding, bereidheid en geschiktheid van medewerkers om met deze appara-tuur om te gaan veel tijd, aandacht en geld. Het is duidelijk gebleken, dat niet elke tekenaar(onafhankelijk van zijn opleidingsniveau) hiervoor geschikt is. Het is ook niet zo dat eentypiste, die uiteraard het toetsenbord goed kan bespelen, het werk zou kunnen doen. Vak-kennis, concentratievermogen en nauwkeurigheid blijven noodzakelijke gegevens. Voor hetmaken van programma's of subroutines voor veel voorkomende onderdelen is rechtlijnigkunnen denken een eerste voorwaarde. Dit komt ook goed van pas bij de voorbereiding vanhet tekenwerk, om daarna achter het beeldscherm de tekening zo vlot mogelijk gereed tekrijgen.De prijs van een werkstation inclusief afschrijving, rente, huur kantoorruimte en assistentiedoor systeembegeleider is bijna het dubbele van wat de man zelf kost, zodat hij achter hetwerkstation drie maal zo snel moet kunnen werken als achter het tekenschot om er ookfinancieel voordelig uit te springen. Als het niet uitsluitend om standaardtekeningen ofschematische tekeningen gaat, is die factor moeilijkle halen. Natuurlijk zijn er, vergelijkbaarmet minicomputers, eenvoudiger configuraties te vinden, die per uur duidelijk goedkoperzijn. Maar dan zal toch al gauw de beperktheid van het systeem veel problemen opleveren,tenzij er alleen met standaardtekeningen gewerkt wordt met bijvoorbeeld alleen de maatvoe-ring als variabele. Maar dat komt in het algemeen bij bouwkundige en constructietekeningenniet veel voor.ApparatuurVoordat we nu wat verder ingaan op de tekenmethode zelf, eerst een korte toelichting op dete gebruiken apparatuur. Binnen de Verenigde Bedrijven Bredero (VBB) staat voor hettekenen met de computer hetAD-380 systeem van Autrol ter beschikking. Dit systeem omvat:- een processor met een capaciteit van 256 K bytes;- 8 grafische werkstations;- 4 hardcopy units;- een flatbed plotter, AO formaat;-een elektrostatische plotter, 36";? - 2 tape units;- 2 disk units, met 2 x80 = 160 M bytes opslag.la-bWerkstationCement XXXV (1983) nr. 10 6412Graphics processor, het hart van hettekensysteemfoto's: Cement/Bob de Ruiter3aElektrostatische plotter (voorgrond) enf1atbeq plotter3bHardcopy unitCement ~XXV (1983) nr. 10worden gelegd. Door met de vingertop bepaalde vakjes op het menu aan te raken, kunnentekencommando's worden gegeven. Voor verschillende doeleinden worden verschillendemenu's gehanteerd.Processor (foto 2)De processor bevat een kleine computer met schijvengeheugen en een opslag op magneti-sche band. Op deze processor zouden 12 werkstations kunnen worden aangesloten, hoeweler dan wel wachttijden zouden optreden. Binnen de VBB zijn er8 terminals aangesloten. Hetis niet nodig dat de terminals naast de processor staan; verbinding per telefoon is ookmogelijk. Hierv.an wordt door Urbibouw in Nieuwegein gebruik gemaakt. Van de overigestaan er drie bij ITB (Installatietechniek Bredero), drie op de tekenzaal bij Bredero Bouweneen voor algemeen gebruik bij Nordined.Plotter (foto 3)Met een plotter wordt de in digitale vorm in het computergeheugen opgeslagen tekening oppapier getekend. Plotters zijn erin diverse uitvoeringen. Er zijn trommel- en tafelplotters,terwijl ook onderscheid kan worden gemaakt in pen-plotters en de duurdere, maar veelsnellere elektrostatische plotters.Overigens kan met een zogenaamde hard-copy unit op elk gewenst moment een afdrukwmden verkregen van de tekening zoals die op het beeldscherm staat afgebeeld (foto 3b).Bij Bredero zijn twee plottersystemen in gebruik:- de flatbed plotter, a.h.w. een vlak neergelegd tekenbord, waarover zich een geleider be-weegt, met vier tekenpennen voor verschillende lijndikten. De tekening wordt in dezelfdevolgorde getekend als waarin de samenstelling op het werkstation heeft plaatsgevonden;~ de elektrostatische plotter, waarbij het tekenpapier langs een filter rolt en op ongeveerdezelfde manier als bij een fotokopieerapparaat de tekening wordt gevormd. Met dit appa~raat kan een groot formaat tekening in enkele minuten worden geproduceerd.SoftwareNu we bekend zijn met de hardware, zullen we gaan zien hoe deze moet worden gebruikt.Hierbij moet onderscheid worden gemaakt tussen twee soorten programmatuur:- systeemprogrammatuur, voor besturings- en controlefuncties van de computer;- tekenprogrammatuur, voor het maken van symbolen.Een punt wordt vastgelegd als het snijpunt van de twee lijnen (kruisdraad), die met dejoystick over het scherm worden bewogen. Zijn er twee punten vastgelegd, dan kan hetcommando worden gegeven dat er een lijn tussen deze twee punten moet worden getrokken.Afhankelijk van het commando wordt het een getrokken, gestreepte of dubbele lijn. Voor eenrechthoek worden de vier hoekpunten vastgelegd en door lijnen verbonden. Er kan echterook een subroutine worden gebruikt, een onderdeel van een programma. Dit kan zijn hettekenen van een vierkant als slechts twee diagonaal tegenover elkaar liggende hoekpuntenzijn gegeven.Er zijn vele andere subroutines, bijv. het tekenen van een cirkel als het middelpunt en destraal worden gegeven. Heeft men een figuur dat regelmatig op een tekening terugkomt, bijv.een wastafel in de plattegrondtekeningen van een hotel, dan hoeft dat onderdeel slechtseenmaal getekend te worden en opgeborgen in het geheugen via het functie-toetsenbord.642100 110 120 130 140 ISO 160 BETON TRRPPEN 220 230PENSELECT TEXT OISPLRY DOUBLE LINES GE SIM:N KtMRQLE~::.'RFt:P,..G.N PS.l 'TRl\f'PEN? lV+:Ell VCEGEN GEGEVENS OPENps.O PS,l ps..? ----! L.,-J >-- QO:..R OP??G.? OP??G LS.. Ioot.3 70 100 STRRT ZELFS ROOK~ BR.~ RATEN? EGEVENS-- 101 111 121 131 141 iS1 161 111 ISi 191 201 211 221 231L/WERSELECTJ. ]- TSTAAT START RFIEKEI'EN TEKENENLS.~.? LS.E.? LS.O,? OP??P.? OP??M,? OP??C.? 200 VAR? ~ ~ ~ =
Reacties