De Spoorwegen en hetnieuwe realismeSamenvatting van een lezing gehouden tijdens deBetondag 1983, Utrecht 17 november jl.Onder deze titel hield drs.L.F.Ploeger, presi-dent-directeur van NS, een voordracht tij-dens de laatstgehouden Betondag, op 17november 1983 in Utrecht. Het nieuwe realis-me duidt op de tijdgeest van de jaren '80 endat betekent voor NS een lagere vergoedingvan het rijk voor onrendabele lijnen en aan-zienlijke tariefsverhogingen in de komendejaren voor treinreizigers. Ondanks de denk-bare nadelige gevolgen van hogere tarievenop de vervoersvraag, rust op NS de verant-woordelijkheid om het voorzieningenniveauen de kwaliteit van de geboden diensten oppeil 'te houden.Van de Nederlanders van 13 jaar en oudermaakt 44% meer of minder geregeld gebruikvan de trein. Dat percentage vertegenwoor-digt een reizigersstroom waarmee NS nietontevreden is. Met ca. 4300 reizigerstreinenper dag bezit Nederland per km net de hoog-ste treindichtheid van Europa. Dat net is metvaderlandse zuinigheid ontworpen en aan-gelegd en dat leidt helaas op veel plaatsentot een uiterst gespannen dienstregeling,waarbij gemakkelijk vertragingen ontstaan.Knelpunten in de infrastructuur van hetopenbaar railvervoer vormen bijvoorbeeldNoordelijke toegang van deSchipholtunnel; totale lengte van de tunnelbijna 6 kmNieuwe spoorbrug over de IJssel bijDeventerbrugopeningen. De tijd die daarmee ge-moeid is, oefent een vertragende werking uitop het gehele traject in de treindiensten diedeze brug passeren. Vooral in bepaalde in-dustri?le centra met een intensief woon-werkverkeer, ondervinden de dienstregelin-gen veel hinder om redenen van scheep-vaartbelangen. Dat heeft een aantoonbarenegatieve invloed op het treingebruik, waar-van verschillende voorbeelden gegeven kun-nen worden.Om de capaciteit van een spoorlijn te vergro-ten, dus het treingebruik te stimuleren, die-nen knelpunten in de infrastructuur te wor-den opgeheven. Dat kan een verscheiden-heid van zeer kostbare ingrepen betekenen,zoals: verdubbeling van bruggen, het opRijnvaarthoogte brengen van bruggen, hetvervangen van een brug door een tunnel, hetviersporig maken van een baanvak, de bouwvan ongelijkvloerse kruisingen enz. En datgebeurt ook inderdaad; NS maakt al een aan-tal jaren een relatief sterke groei en vernieu-wing door. Dat geldt niet alleen voor de infra-structuur, maar ook voor het rollend mate-rieel, de gebouwen e.d. In 1982 behoordehet spoorwegbedrijf met een bestedingsvo-lume van 160 miljoen tot de grootste Ne-derlandse opdrachtgevers van civieltechni-sche betonnen kunstwerken.De Spoorwegen zijn inderdaad al een eeuw-lang grootgebruikers van beton en als hetaan drs.Ploeger ligt mag dat nog best eentijd zo blijven. Schertsend maar toch veel-zeggend was zijn uitspraak: 'als beton nietbestaan had toen de spoorwegen kwamen,hadden we het zelf snel moeten uitvinden'.Zowel de lange traditie in het gebruik van be-ton als de huidige uitbouw en vernieuwingvan het spoorwegnet, komen duidelijk tot ui-ting in het hierna volgende artikel van ir.W.deSteur. NS is per traditie een zeer degelijk be-drijf, omdat het bij de uitvoering van werkensteeds een lange levensduur voor ogenhoudt. Daarom zijn er nog zoveel kunstwer-ken of onderdelen daarvan, uit de vorige ofhet begin van deze eeuw, die nog steeds eenfunctie vervullen. Degelijkheid ook bij deaanschaf van rollend materieel en voor dereiziger een aangename verassing nu de ou-de treinstellen van vlak na de oorlog eindelijkdoor modern en comfortabeler materieelworden vervangen.RedactieCementXXXVI(1984)nr.2 110