Betondag 1983,17 november a.s.Congresprogramma9.45 uur Opening en jaarrede 'Duurzaam bouwen', door prof.ir.A.GIerum10.45 uur De Spoorwegen en het nieuwe realisme, door drs.L.F.PIoeger10.45 uur uitreiking Studieprijs 198311.00 uur pauze11.45 uur Toepassing van beton in de infrastructuur van de NederlandseSpoorwegen, door ir.W. de Steur12.15 uur Rotterdam bouwt, door ir.A.B.M. van der Plas12.45 uur uitreiking Betonprijs 198313.00 uur lunchpauze14.30 uur Beton als golfbreker, door prof.ir.F.Agema15.00 uur Grijs in het groen, door ir.W.H. de Brabander15.30 uur Vormgevend construeren, door prof.dr.ir.F.K.E.C.Mortelmans16.00 uur einde congresgedeelte17 november a.s. is het weer zover: Beton-dag in het Jaarbeurs Congrescentrum teUtrecht. De Betondag is een traditie en daar-om vast punt op de agenda voor de beton-wereld. Het succes van de Beondagen isvooral toe te schrijven aan de specifiekesfeer die wordt geschapen door de combi-natie met expositie, de Setonmarkt. De rui-me gelegenheid tot onderlinge contactenmaakt het bezoeken van de Betondag opzich reeds waardevol.Het congresprogramma biedt dit jaar eenaantal voordrachten die aansluiten bij ac-tuele ontwikkelingen. Met name ontwikke-lingen in de sectoren utiliteitsbouw en weg-en waterbouw. De betontoepassing tendienste van het openbaar vervoer zal daarbijveel aandacht krijgen. Welhaast vanzelf-sprekend zal in de jaarrede van voorzittervan de Betonvereniging worden ingegaanop het facet dat zozeer in de publieke be-langstelling staat, namelijk de duurzaam-heid van betonconstructies.Van de verschillende congresbijdragen zalin het onderstaande een korte kenschetsworden gegeven.Jaarrede 'Duurzaam bouwen'door prof.ir.A.GIerum, voorzitter van de Be-tonverenigingIn mei van dit jaar werd prof.Glerum be-noemd tot voorzitter van de Betonvereni-ging. In zijn eerste jaarrede zal hij kort in-gaan op de activiteiten van de Betonvereni-ging en de aangesloten organisaties.Vervolgens zal aandacht worden besteedaan de duurzaamheid van betonconstruc-ties in relatie tot het proces van kwaliteits-beheersing. Bevorderen van kwaliteitsbe-heersing is een van de taken van de Beton-vereniging. Er is op dat gebied al heel watwerk verricht; te denken valt aan de samen-werking die met de Stichting totstand is gekomen. Onverminderde aan-dacht is noodzakelijk. De praktijk leert watdat betreft harde lessen. Alleen als in iedere1De betontoepassing ten dienste van hetopenbaar vervoer zal veel aandacht krijgenop de Betondag. Op de foto hetRingvaartviaduct voor de Rotterdamsemetrofoto: Jan van der Meijde, Rotterdamfase van het bouwproces voldoende aan-dacht wordt besteed aan kwaliteitsbeheer-sing, wordt een eindprodukt geleverd datvoldoet aan de eisen van sterkte en vooralduurzaamheid.De Spoorwegen en het nieuwe realismedoor drs.L.F.PIoeger, president-directeurvan de NV Nederlandse SpoorwegenHandhaven en bevorderen van de kwaliteitvan het openbaar vervoer is een overheids-taak. Op dit moment is een wijziging merk-baar in de opstelling van de Rijksoverheid,met name ten aanzien van het financi?le be-leid. Drs.Ploeger zal in zijn voordracht aan-dacht besteden aan recente en verwachteontwikkelingen in het openbaar vervoer, inhet bijzonder de positie van de NS. Een toe-spraak met een politiek tintje.Ook zal aandacht worden besteed aan dat-gene wat de NS in de toekomst nog te doenstaat op civieltechnisch gebied.Toepassing van beton in de infrastructuurvan de Nederlandse Spoorwegendoor ir. W. de Steur, chef sector Betonbouw,NV Nederlandse SpoorwegenHet Nederlandse spoorwegennet is voor hetgrootste deel aangelegd in de tweede helftvan de vorige eeuw. Constructies voor brug-gen en viaducten werden in die tijd uitge-voerd in hout, steen en weiijzer. De oudstbekende constructie die bij de NederlandseSpoorwegen volgens een patent van Monierin 'cement-ijzer' werd gemaakt, is eenondergrondse verbinding tussen tweehoofdadministratiegebouwen van deSpoorwegen in Utrecht, gebouwd in 1894,bekend geworden onder de naam Monier-tunnel. In het begin van deze eeuw begongewapend beton in steeds ruimere matetoegepast te worden bij de uitbouw van hetspoorwegennet. De Steur zal in zijn toe-spraak hiervan een historisch overzicht ge-ven.Cement XXXV (1983) nr. 11 7262Rotterdam bouwt; hier het metrostationDel fs havenfoto: Jan van der Meijde, Rotterdam3Door golf aanval beschadigde golfbreker.Bekledingselementen: ongewapendebetonnen 'dolosse' (42 ton); L-vormigemuur van gewapend beton op de kruin.De NS maakt thans een fase door van hetopheffen van knelpunten als gevolg van hettoenemend reizigersaanbod. Ook zijn enke-le grote infrastructurele werken in uitvoe-ring, zoals de westelijke tak van de ring omAmsterdam en de lijn Amsterdam-Lelystad.Bij deze projecten speelt gewapend envoorgespannen beton een belangrijke rol,terwijl ook nieuwe uitvoeringsmethodenworden toegepast.Rotterdam bouwtdoor ir.A.B.M, van der Plas, directeur Ge-meentewerken RotterdamRotterdam is niet alleen havenstad, maarook industriestad en woonstad. Deze driefuncties stellen elk hun eigen eisen aanbouwkundige voorzieningen. Vanwege dehuidige snelle ontwikkelingen op deze ge-bieden, is aanpassing en uitbreiding van devoorzieningen noodzakelijk.Wat de havenfunctie betreft, zijn met namevoor de ontvangst van grote kolen-bulkcarriers en containerschepen kademu-ren nodig met een nog niet eerder gereali-seerde kerende hoogte. In verband hiermeeworden dit decennium honderden miljoe-nen guldens in het havengebied ge?nves-teert in voor de betonwereld bijzonder inte-ressante projecten.De woonfunctie van Rotterdam wordt ver-sterkt door de aanleg van nieuwe woonwij-ken, terwijl oude stadswijken tot nieuw le-ven worden gebracht door woningrenova-tie. Belangwekkend is de wijze waarop oudebinnenhavens tot nieuwe woongebiedenworden bestemd.Ten behoeve van het openbaar vervoer is deuitbreiding van het metronet annex snel-tram nog in volle gang. Recent is het besluitgenomen de spoorbrug over de NieuweMaas te vervangen door een tunnel. Groteactiviteit is er ook op het gebied van hetmilieu. Enkele grote rioolwaterzuive-ringsinstallaties zijn thans in uitvoering.Al deze activiteiten zijn op kernachtige wijzesamengebracht onder de titel 'Rotterdambouwt' (foto 's 1-2).Beton als golfbrekerdoor prof.ir.J.F.Agema, hoogleraar Algeme-ne Waterbouwkunde, afdeling CivieleTechniek, TH-DelftAls gevolg van de uitbouw van bestaande ende aanleg van nieuwe zeehavens (o.a. in lan-den in het Midden-Oosten) zijn de afgelo-pen jaren havendammen en golfbrekers insteeds dieper water gebouwd. De proble-men die nu bij taluddammen worden gesig-naleerd, vormen het onderwerp van deze le-zing. Voor deze taluddammen zijn verschil-lende typen betonelementen toegepast. Re-cent zijn schadegevallen aan het licht geko-men; instabiliteit van de dammen werdmeestal ingeleid door breuk van de betone-lementen (foto 3).Het ontwerp van de dammen is veelal totstand gekomen door extrapolatie vanuitomstandigheden met een geringere water-diepte. Dit heeft geleid tot onvoldoende be-lastingaanname c.q. sterke. Het aanvalsme-chanisme, met name golfbelasting, blijktbijzonder complex te zijn. Voor een beterinzicht is onderzoek nodig met grootschali-ge modellen, niet alleen qua vormgeving,maar ook betontechnologisch met betrek-king tot de invloed van de volumieke massa.Er is sprake van een urgent probleem, dato.a. in PlANC-verband internationaal wordtaangepakt en van wezenlijk belang is voorde Nederlandse ingenieurswereld. Zo zijnook Nederlandse ingenieursbureaus belastmet het herontwerp van beschadigde dam-men.Grijs in het groendoor ir.W.H. de Brabander, Instituut voorMechanisatie, Arbeid en Gebouwen (IMAG),WageningenDe agrarische sector is van essentieel be-lang voor onze nationale economie;exportvan agrarische Produkten leverteen belang-rijke bijdrage aan het overschot op de beta-lingsbalans. Intensief landbouwtechnischonderzoek, te zamen met een effici?nte in-formatiestroom naar de producent toe,heeft geleid tot een opmerkelijke produkti-viteitsverhoging in de land- en tuinbouw.Deze produktiviteitsverhoging is gepaardgegaan met omvangrijke investeringen inbedrijfsgebouwen. Er staat thans een totaalvan 9000 hectare bedrijfsgebouwen in delandbouw en eveneens circa 9000 hectaretuinbouwkassen. Beton is hierbij een veeltoegepast bouwmateriaal, niet alleen voorstalgebouwen, maar ook voor bijvoorbeeldvoersilo's, mestkelders en kasvloeren.4Toepassing van beton in de landbouw; eenbelangrijke marktsectorCement XXXV (1983) nr. 11 7275Uitdaging voor constructeurs: integratievan architectonisch en constructiefontwerp, Prof.Mortelmans spreekt hierovervanuit eigen praktijkfoto: H.Timmerman, AntwerpenIn deze voordracht zal ir. De Brabander cij-fers geven over de behoefte aan gebouwenen verhardingen voor de komende 10 jaar.Ook zullen ontwikkelingen worden bespro-ken op materiaalkundig gebied, zoals de op-komst van schuimbeton voor kasvloeren enkavelwegen, in combinatie met vezelbetonals topjaag.Vormgevend construerendoor prof.dr.ir.F.K.E.C.Mortelmans, hoog-leraar departement Bouwkunde, KatholiekeUniversiteit Leuven, Belgi?Met name bij wat men noemt 'bijzondereconstructies' zal integratie van architecto-nisch en constructief ontwerp tot een opti-maal resultaat leiden. De vorm van het ge-bouw vloeit dan als het ware voort uit stabili-teitsoverwegingen en ispeen afgeleide vanfunctionele eisen en mogelijke uitvoerings-technieken. Zuiver construeren zal leidentot een harmonische vorm.Uit zijn eigen praktijk zal prof.Mortelmanshet onderwerp 'vormgevend construeren'bespreken en trachten te verwoorden watmen ervaart bij het ontwerpen van bijzonde-re constructies. Illustratief hierbij zijn enke-le recente realisaties in Mechelen, zoals dewater- en antennetoren en de groentehal(foto 5).6Indeling van de Betonmarkt in de expo-zaalBetonmarktHet aantal deelnemers aan de Betonmarkt isdit jaar groter dan ooit; in totaal 70 bedrijvenen instellingen zullen hun produkten tonenen informatie verstrekken over hun dienst-verlening. De plattegrond van de expo-zaalmet de namen van de exposanten zijn hier-onder weergegeven.In de expo-zaal zullen twee studio's zijn in-gericht voor vertoning van een tiental recen-te films. Een aantal hiervan doet verslag vanbijzondere bouwprojecten, zoals de Wil-lemsbrug en de oost-westlijn van de metroin Rotterdam, een drijvende brug in hetHood Canal (VS), en, hoe kan het anders, deStormvloedkering Oosterschelde. Anderefilms betreffen nieuwe ontwikkelingen inprodukttoepassingen, zoals beton in de wo-ningbouw en staalvezels in betonverhardin-gen.Alles bij elkaar genomen is er meer te zienen te beluisteren dan in de beschikbare tijdmogelijk is. Men zal er niet aan ontkomeneen keuze te doen uit het gebodene. Aan-melding dient te geschieden bij het secreta-riaat van de Betonvereniging.ing.J.H.K?hneCement XXXV (1983) nr. 11 728
Reacties