Columns worden in een krant of tijdschrift relatief veel gelezen. Dat is niet alleen vanwege de korte en bondige duiding van de actualiteit, maar ook voor de eigenzinnige en niet zelden humoristische kijk op de realiteit. Columnisten kleuren met hun bijdragen zo een periodiek.

Bij Cement, doorgaans gevuld met louter degelijke beschouwingen over betonconstructies, doet het fenomeen columnist zijn intrede in het novembernummer van 1987. Dan verschijnt de eerste bijdrage van de Verdichter, een pseudoniem voor professor Charles Vos. Vos schrijft over wat hij tegenkomt in de bouw en heeft dikwijls visionaire vergezichten. Daarmee zet hij menigmaal de lezers aan het denken. De Verdichter houdt het ruim 10 jaar vol; in maart 1998 en bij het verschijnen van zijn 50ste bijdrage, stopt Charles Vos met zijn constructieve bijdragen aan het debat.

Lang twijfelt de redactie van Cement of iemand, en wie dan wel, Charles Vos zal kunnen en willen opvolgen. Als oud-redacteur Pieter Spits op een van de eerste Stufib-ledenavonden Rob Nijsse een boeiend verhaal over het dagelijkse wel en wee van zijn bestaan als constructeur hoort vertellen, is een uitnodiging naar hem snel verzonden. Rob wil de uitdaging wel aangaan en belooft zelfs in elke editie een bijdrage!

Onder de titel ‘Verbeelding & werkelijkheid’ produceert Nijsse inderdaad met de regelmaat van de klok zijn columns. Aanvankelijk licht hij vooral het wezen van de constructeur door. Die constructeur zit zo’n 20 jaar geleden in de hoek waar de klappen vallen. Door een inkijkje in diens psyche te geven, hoopt Rob op enig begrip van zijn bouwpartners.

Gaande zijn verhalenreeks permitteert Nijsse zich een wat kritischer houding ten opzichte van die bouwpartners. Daarbij spaart hij niemand! De voorbeelden die hij gebruikt, zijn dikwijls een breder publiek een doorn in het oog. De overheid als overactieve en bezorgde opdrachtgever doet bij menigeen nog de mondhoeken krullen; diezelfde overheid in terugtrekkende beweging als controleur en toezichthouder baart echter meer zorgen.

Na 25 afleveringen vindt Nijsse in 2004 het preken voor eigen parochie welletjes en verlegt hij zijn speelveld naar het, inmiddels teloor gegane vakblad Detail in Architectuur. Daar hoeft hij niet meer met het vingertje te wijzen en kan hij zijn passie voor het experimentele bouwen kwijt.

Een decennium later – Rob Nijsse maakt inmiddels deel uit van de redactieraad van Cement – gaat de discussie in de jaarlijkse vergadering van die redactieraad letterlijk over de scherpe kantjes van het bouwen. Normaliter konden we die, vaak onder dwang van juristen, fijntjes onder de pet houden. Conclusie van de discussie dit keer is dat Cement de controverse nu eens niet uit de weg moet gaan. Nijsse vat dit op als uitnodiging opnieuw de pen te hanteren.

In 2015 ziet zo de korte serie columns onder de titel ‘Visie van de werkvloer’ het licht. De bouw is in tien jaar tijd niet veel veranderd. Wel is duidelijk dat de lessen van de Cement-artikelenserie ‘De Tikkende Tijdbom’ uit 1998 nog altijd niet zijn geleerd. De vroegere, gematigde toonzetting heeft kennelijk niet geholpen! Nijsse maakt in de nieuwe serie meer gebruik van karikaturale ingrepen om zijn betoog te illustreren. Een methodiek die het incasseringsvermogen van menigeen danig op de proef stelt. Soms gaat hij daarbij voor sommigen zelfs te ver!

Na 10 columns stopt Rob begin 2017 ook met zijn tweede serie in Cement. Kort daarna stort de parkeergarage in Eindhoven in en wederom staat de bouw in het middelpunt van de belangstelling. Gevraagd naar zijn mening wijst Nijsse naar het hellende vlak, waarop volgens hem de bouwwereld nu toch wel tot onder het veilige waterpeil is terechtgekomen. Hij noemt ‘Eindhoven’ een uitvoeringsfout, zonder echter inhoudelijk van de ins en outs van het project op de hoogte te zijn. Daarmee neemt hij in zekere zin een stelling in die hem door menigeen niet in dank wordt afgenomen. Niet alleen is het nog te vroeg voor conclusies, ook wordt al snel duidelijk dat in dit geval geen enkele discipline kan worden vrijgepleit. We zijn namelijk allemaal te lichtzinnig en goed van vertrouwen geweest.

Nijsses opmerkingen over ‘Eindhoven’ halen zelfs de Tweede Kamer. Het opnemen in deze bundel van de nu ontstane polemiek en de kamerbrieven biedt weliswaar een climax, maar anders dan in een detective is de plot niet positief. De niet-ingewijde lezer blijft zo met een kater achter. Het is te hopen dat Rob na het openbaar worden van alle Eindhovense feiten nog in een epiloog terugblikt.