Regels voorde presentatievan computer-berekeningenInleidingDe onderwerpen van dit themanummer richten zich primair op de toepassing van rekenauto-maten en rekenprogramma's. De nodige aandacht op de controle van het gebruik en dejuistheid van de programmatuur ontbreekt echter. Een garantie van kwaliteit kan echter nietzonder controle worden gegeven.Het zou een goede zaak zijn als zowel op het terrein van de apparatuur alsook over de toe tepassen programmatuur, meer eenduidigheid kwam. Dat zou veel geld en tijd besparen.Wat ing.L.Bakker bedoelde met zijn artikel 'Over de controleerbaarheid van computerbere-keningen' in Cement 1981 nr. 9, geldt vandaag de dag nog. Interessant is ook de reactie opdat artikel van ir.R.A.Thomas in Cemenf 1981, nr. 11.Gelukkig is een ambtelijke werkgroep - die destijds op initiatief van de heer Bakker issamengesteld - er in geslaagd in vrij korte tijd een concept 'Reglement computerberekenin-gen' op te stellen. In Cement nr. 12 van 1981 heeft ir.F.M. de Kraker, secretaris van delandelijke overleggroep 'Centraal Overleg Bouwconstructies' (COB) namens de werkgroephet concept met voorwoord gepubliceerd. De reacties daarop waren zeer positief maarbovenal bijzonder waardevol. Ze zijn in een tweede versie verwerkt. Zo'n reglement invoerenkan op verschillende manieren gebeuren, maar daarop zal nu niet verder worden ingegaan.Omdat dit jaar in de Model-Bouwverordening {MBV) regels betreffende het 'Besluit Geluid-wering Gebouwen' moeten worden opgenomen, is de mogelijkheid ontstaan om tegelijk metdie wijziging in de MBV regels op te nemen die de presentatie van computerberekeningenvoorschrijven. Teneinde dit mogelijk te maken is in zeer kort tijdsbestek onder deskundigeleiding van de heer Vreugdenhil van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de oorspronke-lijke versie inclusief de voornoemde kritieken, omgebouwd tot een reglement dat past bij deMBV. Vermoedelijk zullen enkele artikelen van de MBV een wijziging ondergaan. Onder meerzal daarin worden verwezen naar een bijlage behorend bij de 'Nadere regels A', waarin dan deregels voor de presentatie van computerberekingen zijn opgenomen.De bijlage zoals die nu is uitgewerkt is in het volgende weergegeven. De toelichting is ompraktische redenen achterwege gebleven. Door deze regels in de MBV op te nemen is er eenwettelijk kader ontstaan op basis waarvan landelijk - op gelijke wijze -eisen gesteld kunnenworden aan de presentatie van computerberekeningen.Hopelijk zal er meer duidelijkheid in diverse programma's komen en mogelijk volgt eensanering van programma's. Veiligheid en effici?ntie zijn daarmee gebaat. In dit verbandverdient de studievereniging Stumico aandacht, die haar uiterste best doet om veel zaken ophet gebied van het gebruik van computerprogramma's ter discussie te stellen.ir.R.J.C. van der Meervoorzitter werkgroepReglement Computerprogramma'sBijlage behorend bij de 'Nadere regels A'Berekeningen vervaardigd met behulp van een rekenautomaatParagraaf 1. GeldigheidDe in deze bijlage gegeven voorschriften zijn van toepassing op berekeningen die zijnvervaardigd met behulp van een programmeerbare elektronische rekenautomaat.Paragraaf 2. Presentatie2.2. Op de berekening dienen de volgende gegevens te zijn vermeld:a. omschrijving van het bouwwerk;b. naam en adres van de vergunninghouder en de door hem gemachtigde constructeur;c naam en adres van de programmadeskundige;d. naam en versie van het gebruikte programma;e. aanduiding van de gebruikte apparatuur.2.2. De ingevoerde gegevens en de verkregen resultaten dienen op bladen met een doorlopendenummering in dezelfde aantallen als de berekening te worden overgelegd en te zijn weerge-geven door apparatuur die door de rekenautomaat is bestuurd.2.3. De in 2.2. bedoelde gegevens en resultaten dienen te zijn weergegeven op een van devolgende wijzen:a. volledig in klare taal;b. met gebruik van symbolen en/of afkortingen volgens de van toepassing zijnde NEN-normen;c met gebruik van andere symbolen en/of afkortingen dan bedoeld onder b, mits de verkla-ring daarvan is opgenomen in de programmahandleiding, bedoeld in paragraaf 3.Cement XXXV (1983) nr. 10 6742.4. Numerieke gegevens moeten zijn weergegeven in Sl-eenheden, die op alle bladen van deberekening moeten zijn afgedrukt.2.5. De probleemidentificatie moet op alle afzonderlijke bladen van de betrokken berekening zijnafgedrukt.Paragraaf 3. De programmahandleiding3.1. Bij de berekening moet een programmahandleiding worden overgelegd, die een beschrij-ving van het rekenprogramma dient te geven, ten minste omvattende:a. vermelding van de naam en versie van het gebruikte programma;b. een omschrijving van het toepassingsgebied;c een beschrijving van de gebruikte rekenmethoden;d. een globale aanduiding van de nauwkeurigheid van de berekeningsresultaten;e. een beschrijving van de gekozen assenstelstels, indien deze voor de berekening noodza-kelijk zijn;f. een verklaring van de gebruikte symbolen, afkortingen, coderingen en grootheden;g. een aanduiding van de betekenis van de gepresenteerde waarden;h. een beschrijving van de in het programma opgenomen controles;i. een berekeningsvoorbeeld.3.2. De in 3.1., onder d. e. en f, bedoelde gegevens behoeven niet in de programmahandleiding tezijn opgenomen, indien wordt aangetoond dat het berekeningsresultaat op eenvoudige wijzekan worden gecontroleerd.Paragraaf 4. Schematisering van de constructie4.1. De gekozen schematisering moet in de berekening zijn weergegeven en gemotiveerd metinachtneming van de van toepassing zijnde NEN-normen.4.2 De eigenschappen van de constructiematerialen dienen overeenkomstig de van toepassingzijnde NEN-normen in rekening te zijn gebracht.Indien het programma hiervoor ontoereikend is, dienen de gekozen waarden gemotiveerd inde berekening te zijn opgenomen.4.3 De ingevoerde waarden van de geometrie en de doorsnedegrootheden van de constructiemoeten per constructie-onderdeel zijn gemotiveerd.4.4 De mechanische en geometrische eigenschappen van de ondersteuning dienen in de daar-toe in aanmerking komende gevallen in de berekening te zijn verantwoord.4.5 In de berekening moet een duidelijke tekening zijn opgenomen van de geschematiseerdeconstructie en in de daartoe in aanmerking komende gevallen de in rekening te brengenbelastingschema's. De invoergegevensdie nodig zijn om het probleem te beschrijven, moe-ten in deze tekening zijn opgenomen in dezelfde aanduidingen als waarmee ze in de bereke-ning voorkomen.Paragraaf 5. De berekening5.1. Statische berekeningen moeten zijn uitgevoerd voor de belastingcombinaties, die voor deverschillende constructie-onderdelen de maatgevende krachten opleveren. De bereke-ningsresultaten moeten voor elke belastingcombinatie volledig uitgewerkt worden gepre-senteerd.5.2. De voor de afwikkeling van het programma ingevoerde gegevens en de berekem'ngsresulta-ten dienen door het rekenprogramma systematisch en met het juiste teken in de gepresen-teerde berekening te zijn weergegeven.5.3 De voor verdere berekening te gebruiken maatgevende waarden moeten in de uitvoer zijnaangegeven; in de berekening dient hiernaar te worden verwezen.5.4 De berekeningsresultaten moeten in de daartoe in aanmerking komende gevallen in eentekening zijn weergegeven.Paragraaf 6. Nadere eisenAls nadere eis kan worden gesteld dat:a. de berekening en de daarbij behorende programmahandleiding in de Nederlandse taalzijn gesteld;b. een controleberekening wordt overgelegd waarin ten genoegen van het bouwtoezicht deberekeningsresultaten in een of meer maatgevende punten zijn gecontroleerd door middelvan een berekening die op een van het oorspronkelijke programma onafhankelijke wijze totstand is gekomen.Paragraaf 7. UitzonderingenDoor of namens burgemeester en wethouders kan worden toegestaan dat wordt afgewekenvan:a. het bepaalde in 2.2;b. het bepaalde in 3.1;mits de berekening zodanig is weergegeven als ware het een handberekening, dan wel watbetreft het bepaalde onder b, indien bij het bouwtoezicht reeds een exemplaar van deprogrammahandleiding aanwezig is.Paragraaf 8. VerantwoordelijkheidDe door de vergunninghouder gemachtigde adviseur dient zijn verantwoordelijkheid voor demet de rekenautomaat gemaakte berekening te erkennen door het plaatsen van zijn handte-kening op de berekeningsresultaten.Cement XXXV (1983) nr. 10 675